نخعی کارشناس آب منطقهای زاهدان با اشاره به اینکه در مکان معدن و کارخانه باغ و جنگلی وجود ندارد که باعث خشکشدن آن شود، بیان کرد: بلافاصله که پیت تشکیل شود محدوده معدنی نسبت به آبهای سطحی جدا میشود، سفره آب زیرزمینی در جاهایی به وجود میآید که ماده سنگی زمین ۲۰۰ متر از زمین فاصله داشته باشد و آن منطقه اصلاً بستر زمین نیست و کاملاً بستر سنگ دارد و از سنگها هم چشمه و چاه و قنات وجود ندارد.
وی افزود: پس سفره آب زیرزمینی در جایی به وجود میآید که یک بستر در فاصله ۱۰۰ متر یا ۲۰۰ متر یا ۳۰۰ متری سطح زمین باشد که بتواند آب را در داخل خود نگه دارد؛ همچنین چشمهها در این معدن که جنس سنگ آن آذرین است شکل نمیگیرد؛ و این ساختار سنگی اجازه شکلگیری چشمه و ذخیره آب در سنگ را نمیدهند.
این کارشناس آب منطقهای تصریح کرد: آلودگی در همین دو مورد کارخانه و سد باطله است و باتوجهبه پیشرفتی که کارخانه در تولید طلا دارد و جزو صنایع اول جهانی است جایی انتخاب شده است که بستر سنگ بالا است نفوذپذیری آب به صفر نزدیک شده و حداکثر فاصله را با منابع آبی پاییندست دارد؛ زیرا آلودگی به سمت پایین میرود و فاصله تا آبخوان پایین دستکم ۲۶ کیلومتر است؛ یعنی هیچگونه آلودگی بدون درنظرگرفتن تمهیدات خاص نیز به آنجا نمیرسد و این احتمال به صفر میرسد.
نخعی عنوان کرد: فاصله تا قنواتی پاییندست ۱۵ کیلومتر است و اولین قناتی که در نظر گرفته شده سدگوهرکوه حدود ۳۳ کیلومتر فاصله دارد جایی کارخانه و سد باطله تعیین و تأیید شده است که کمترین تأثیر را بر منابع آبی مجاور خود دارد با تمهیدات در نظر گرفته محیط زیستی احتمال آلودگی را به صفر رساندهایم؛ و اگر چشمههایی که بر اثر انفجار آسیبدیدگی آنها مشخص شده است، باید به آب منطقهای و دادگاه گزارش شوند.
وی در بحث تأثیر معدن بر آبهای زیرزمینی خاطرنشان کرد: در خصوص تأثیر معادن بر آبهای زیرزمینی هنوز معادن و کارخانهای شروع به کار و راهاندازی نشده که بخواهیم اثرات آن را بررسی کنیم؛ چرا که باطلهای تولید نشده، یعنی باید حتماً کاری شروع شود و بر اساس پایشی که محیطزیست انجام داده برآورد شود که چقدر را آلوده کرده است ولی کاری که انجام نشده آلودگی هم بر آن وجود ندارد.
دپدار کارشناس اداره حفاظت منابع طبیعی سیستان و بلوچستان نیز در ادامه تصریح کرد: این معدن از سال ۹۳ محدوده وسیعی را به خود اختصاص داده در منابع طبیعی یک بحث محدودیت و یک بحث ممنوعیت وجود دارد؛ چون بحث انفال است شهرستان و استان موضوع مورد بررسی قرار گرفت.
وی با بیان اینکه در سطحهایی که ارائه شده بود با این طرح بهخاطر کلی بودنش مخالفت شد، افزود: زمینهای کشاورزی و مردمی که در آنجا ساکن بودند، طرح مدیریت منابع جنگلی جز ممنوعیتهای ما هم در این طرح بود و همچنین پوشش گیاهی که به استناد ماده ۱ قانون حفاظت گونههای ممنوع القطع مثل درختان بنه و بادامکوهی که در محدوده کلی آنها بود از مواردی بود که باعث رد این موضوع شد.
دپدار عنوان کرد: در ادامه طرح به صنعت و معدن برگشت خورد و دوباره به کمیته نظارت بر منابع طبیعی و بعد از اظهارنظر تمامی کارشناسان حوزههای مختلف این موضوع چکشکاری شد و در نهایت در سال ۱۴۰۲ سال گذشته محدودهای واگذار شد به مساحت ۱۹۵ هکتار که فاقد پوشش بنه و بادامکوهی بوده که با اجرای طرح در آن محدوده موافقت شد.
این کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری اظهار کرد: منابع طبیعی همچنین محدودههایی که شامل گونههای کشاورزی بوده و حتی محدودههایی که طرح مدیریت منابع جنگلی بوده از محدوده حذف کرده است، نهایتاً بعد از آن محدوده با اخذ تعهد محضری بدون خسارت به هیچ یک از مواردی که گفته شد تأیید گردید و چون منابع طبیعی بحث انفال است همه اینها را رعایت کرده است.
وی ادامه داد: بعد از آن، به مرحله سد باطله رسیدیم که پیشنهاد شده که حتی خاک نباتی که در مخزن سد بود برداشت کنند و علاوه بر اینکه منابع طبیعی خسارت پوشش خاک را گرفته و همچنین بابت جادهسازی و پوششی که انجام شده هم خسارت گرفته است؛ و در بحث حقوق عرفی مردم منطقه بهحساب خود مردم منطقه واریز میشود.
دپدار خاطرنشان کرد: در بحث سد باطله حتی علاوه بر اینکه خسارت گرفته شده باید خاک نباتی را به ما پشت سد تحویل دهید و بعد از پر شدن مخزن خاک نباتی باید برگردد و عملیات احیا انجام شود؛ مردم مطمئن باشند که منابع طبیعی هیچ موقع به انفالی که در دست دارد خیانت نمیکند و تمام مسائل رعایت شده است.