دولت سیزدهم در راستای سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی و همچنین «نگاه به شرق»، توسعه روابط و تعامل با کشورها، سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار داد. سرعت‌بخشیدن به فرآیند عضویت در سازمان همکاری شانگهای، تعمیق روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فعال‌ترکردن همکاری‌ها با سازمان «اکو» و عضویت در بریکس، بیانگر تقویت سیاست چندجانبه‌گرایی است؛ سیاستی که هدف از آن حل مسائل اقتصادی ایران و مقابله با تحریم‌های ظالمانه، بدون سرانگشت اراده غربی‌ها است.

روز گذشته اولین نشست وزرای امور خارجه کشور‌های عضو بریکس در شهر نیژنی نووگورود روسیه با یک دقیقه سکوت به یاد آیت‌ا… «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور شهید و «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه شهید ایران آغاز شد.

در این نشست ایران به طور رسمی برای اولین بار بعنوان عضو اصلی در بریکس حضور یافت.

اولین حضور رسمی ایران در بریکس

علی باقری کنی که پس از شهادت حسین امیرعبداللهیان سرپرستی وزارت امور خارجه ایران را بر عهده دارد در رأس هیأتی در این اجلاس شرکت کرد.

عضویت ایران در بریکس میراث ماندگار شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان

باقری که به منظور شرکت در نشست وزرای خارجه بریکس به روسیه سفر کرده، در بدو ورود به روسیه در جمع خبرنگاران گفت: «این اولین نشست در سطح وزرای خارجه بریکس پس از رسمیت یافتن عضویت ایران است.

سرپرست وزارت خارجه با بیان اینکه عضویت ایران در این مجموعه واقعاً میراث ماندگار شهید آیت‌ا… رئیسی و شهید امیرعبداللهیان بود، درخصوص موضوعات در دستورکار نشست و همچنین دیدارهایش اظهار کرد: ما در این نشست تلاش جدی داریم هم در نشست‌هایی که در این شهر برگزار می‌شود مشارکت فعال داشته باشیم و هم در دیدار‌های دوجانبه‌ای که در حاشیه نشست برگزار می‌شود با کشور‌های مختلف عضو بریکس موضوعات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد بررسی قرار دهیم.

باقری همچنین در حاشیه نشست وزرای خارجه بریکس دیدار‌ها و گفت گو‌هایی را با وزرای خارجه کشور‌های دیگر از جمله روسیه، چین، قزاقستان، سریلانکا، آفریقای جنوبی، بلاروس و برزیل داشت.

عضویت ایران در بریکس

روز دوشنبه ۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۲ (اول ژانویه ۲۰۲۴) جمهوری اسلامی ایران عضو کامل گروه اقتصاد‌های نوظهور جهانی، موسوم به «بریکس» شد. این عضویت، پیشرفتی تاریخ‌ساز و موفقیتی استراتژیک برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود و فرصتی بی نظیر اقتصادی را برای ایران و اعضای بریکس فراهم می‌آورد.

«بریکس» مجموعه قدرت‌های نوظهور اقتصادی است که برای تأمین بیشتر منافع خود به «همگرایی اقتصادی بزرگ» دست زده‌اند. این گروه در درجه اول به دنبال ایجاد مصونیت اقتصادی در برابر تکانه‌های اقتصادی کشور‌های غربی در عرصه جهانی و در درجه دوم و در دراز مدت و حتی میان مدت، به دنبال کسب برتری اقتصادی در سطح جهان است تا بهتر بتواند سیاست‌های مبتنی بر نگاه شرقی و جنوب-جنوب را در میان کشور‌های جهان پیش ببرد.

رفتار‌های زورگویانه و غیر قانونی کشور‌های غربی به خصوص هفت کشور صنعتی جهان به رهبری آمریکا در عرصه اقتصادی، تحریم‌های اعمالی دلار و نقض مکرر قوانین تجارت آزاد جهانی، تنها بخشی از ضرر‌های استیلای غرب است؛ از این رو قدرت‌های نوظهور اقتصادی و صنعتی برای بقا و ثبات در رشد اقتصادی خود، با همگرایی میان خود در قالب «بریکس» به دنبال ایجاد توازن پایدار و راهگشا هستند.

داشتن «استقلال سیاسی»، دارابودن «توان و ظرفیت‌های مهم اقتصادی» از پیش‌شرط‌های البته نانوشته برای عضویت در این پیمان مهم است. در این میان در اختیار داشتن «موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر»، «ظرفیت‌های بالای انسانی و اقتصادی»، «منابع سرشار انرژی» و از همه مهم‌تر، میل و اراده قوی برای «حفظ استقلال کشور»، از ویژگی‌های ممتاز جمهوری اسلامی ایران است که عضویت ایران در بریکس را پُر جاذبه ساخته است.

مزایای «بریکس» برای کشور‌های عضو

یکی از مهم‌ترین مزایای پیوستن به بریکس، بخصوص برای ایران که مشمول تحریم‌های غرب است، تأسیس «بانک کشور‌های بریکس» است که «بانک توسعه نوین» نام دارد و به سلطه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در جهان، پایان خواهد داد؛ این بانک تسهیلات مالی و پرداخت وام بسیار جذابی دارد، چون بر خلاف شروط بانک جهانی، می‌توان به راحتی از تسهیلات مالی آنها بسیار سریع برخوردار شد.

یکی دیگر از اهداف بریکس، انفصال از دلار به عنوان ارز معیار تجارت بین‌المللی است. در بُعد اقتصادی مهم‌ترین هدف بریکس، دلارزدایی از مبادلات تجاری با بهره‌گیری از ارز‌های ملی است که ایجاد یک ارز جدید و جایگزین را دنبال می‌کنند. تشکیل صندوق «ذخیره ارزی بین‌المللی» بر اساس ارز کشور‌های عضو نیز یکی دیگر از مزایای عضویت در این گروه به شمار می‌رود.

افزایش قدرت چانه‌زنی با شکست سیاست منزوی‌سازی

عضویت در بریکس پس از عضویت در پیمان شانگهای را می‌توان ابزار جدید مؤثر ایران برای کاستن از فشار تحریمی به شمار آورد؛ ایران پس از سیاست فشار حداکثری آمریکا، نه‌تن‌ها منزوی نشد بلکه به عضویت پیمان‌های اقتصادی منطقه و جهانی درآمد که این نشان از شکست سیاست‌های تحریمی علیه کشورمان است؛ از طرفی عضویت ایران در پیمان‌های منطقه‌ای و نوظهور، قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات با غربی‌ها یا هر کشور دیگری را افزایش می‌دهد.

به گزارش مهر، راهبرد سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی و همچنین «نگاه به شرق» دولت شهید رئیسی نشان داد که با وجود تحریم‌های ظالمانه غرب هم می‌توان با دیگر کشور‌ها ارتباط برقرار کرد و بر مشکلات و چالش‌های اقتصادی کشور غلبه کرد.

بنابراین، این موفقیت دیپلماتیک در عرصه سیاست خارجی دولت سیزدهم باید در دولت بعدی هم سرلوحه برنامه‌های دستگاه دیپلماسی قرار گیرد.

منبع: مهر