«رضا نجفی» معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران روز پنجشنبه به وقت محلی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل درباره حذف اقدامات قهرآمیز یکجانبه اقتصادی و فراسرزمینی بعنوان ابزار سیاسی به بیان تأثیرات منفی تحریم‌های غیر قانونی بر حقوق بشر پرداخت و تاکید کرد: جامعه بین المللی باید اقدامات قهری اقتصادی یکجانبه را محکوم و رد کنند.

او افزود که این برای حمایت از ارتقای حقوق اساسی و ذاتی و رفاه ملت‌های ما، حاکمیت قانون و چندجانبه‌گرایی واقعی مورد نیاز است و در واقع یک مسئولیت جمعی بوده و هیات ما آماده است فعالانه در انجام این مسئولیت مشارکت کند.

معاون وزارت امور خارجه ایران در مورد اینکه چرا جامعه بین المللی باید به طور موثر به موضوع تحریم‌ها رسیدگی کند و برای حذف آنها اقدام کند، تصریح کرد: از منظر حقوقی، اعمال تحریم‌های یکجانبه نقض فاحش اهداف و اصول سازمان ملل متحد است. تحریم‌ها اساساً "اهداف سازمان ملل" را نقض می‌کنند، به ویژه مواردی که در بند‌های ۲ و ۳ ماده ۱ منشور یعنی توسعه روابط دوستانه بین ملت‌ها، دستیابی به همکاری بین المللی در حل مشکلات بین المللی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا بشردوستانه و ترویج و تشویق احترام به حقوق بشر قید شده است.

نجفی اضافه کرد: اعمال تحریم‌های یکجانبه نقض آشکار «اصول سازمان ملل متحد» است، به‌ویژه اصولی که در بند‌های ۱ و ۲ ماده ۲ منشور قید شده اند یعنی «برابری حاکمیتی» کشور‌ها و «برابری حکومتی» دولت‌ها، به‌ویژه آنها که در بند‌های ۱ و ۲ ماده ۲ منشور ذکر شده است. از کشور‌ها می‌خواهد با حسن نیت به تعهداتی که توسط کشور‌های عضو بر اساس منشور مشخص شده، عمل کند.

معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد: به همین دلیل است که بر اساس اعلامیه ۱۹۷۰ مبانی حقوق بین الملل در مورد روابط دوستانه و همکاری بین دولت‌ها مطابق با منشور سازمان ملل متحد، همه دولت‌ها باید از استفاده از اقدامات نظامی، سیاسی، اقتصادی یا هر نوع اقدام دیگر برای اجبار دیگر حکومت‌ها و دستیابی به کنترل حکومتی آنها خودداری کنند. به همین ترتیب، اعمال تحریم‌های یکجانبه با اصول و هنجار‌های حقوق بین الملل حقوق بشر در تضاد است.

نجفی ادامه داد: این اقدامات و تحریم‌ها ماده ۱ مشترک حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نقض می‌کنند که به موجب آن «به هیچ وجه نمی‌توان مردمی را از شرایط زندگی خود محروم کرد». آنها همچنین ماده ۴۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و همچنین ماده ۲۵ پیمان بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نقض می‌کنند که بر اساس آن هیچ اقدامی «نباید به‌عنوان آسیب رساندن به حق ذاتی همه مردم برای برخورداری از ثروت و منابع طبیعی به طور کامل و آزادانه استفاده کنند».

معاون امور حقوقی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد: تحریم‌های یکجانبه همچنین با «حق همه افراد برای برخورداری از بالاترین استاندارد‌های سلامت جسمی و روانی» که در بند ۱ ماده ۱۲ پیمان بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ذکر شده، در تضاد است. تحریم‌های یکجانبه همچنین، ناقض حق ذاتی هر انسان برای زندگی است، همانطور که در بند ۱ ماده ۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مجددا تایید شده است و طبق بند ۲ ماده ۴ آن، «هیچ انحرافی» از از این قوانین مجاز نیست.

این مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران سپس به بیان اثرات مخرب تحریم‌های یکجانبه و تأثیرات منفی آن در حوزه‌های مختلف از جمله حق بر سلامتی، حق توسعه، حق آموزش، حق رفاه پرداخت و چنین گفت:

بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن به دلیل محدودیت‌های واردات دارو‌ها در نتیجه تحریم‌های یکجانبه، با کمبود شدید دارو‌های حیاتی مواجه هستند. به همین ترتیب، تحریم‌ها از واردات کافی تجهیزات پزشکی جلوگیری می‌کند و مانع از عملکرد مناسب بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی می‌شود. مجموع این کمبود‌ها منجر به افزایش قابل توجهی در میزان مرگ و میر در میان بیماران، به ویژه کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت می‌شود.

۲. در این زمینه، باید به تأثیر مخرب تحریم‌ها بر بیماران مبتلا به اپیدرمولیز بولوزا (EB)، یک بیماری پوستی نادر و ناتوان کننده اشاره کنم. در حالی که چنین بیمارانی برای درمان نیاز به پانسمان زخم خاص دارند، تحریم‌های یک جانبه واردات چنین پانسمان‌هایی را به شدت محدود می‌کند. این امر نه تنها درد و رنج بیماران EB را در کشور من تشدید کرده است، بلکه منجر به افزایش قابل توجه میزان مرگ و میر در بین بیماران EB شده است.

۳. با نزدیک شدن به سالگرد حمله شیمیایی ۱۹۸۷ صدام به شهر سردشت ایران، باید به رنج قربانیان سلاح‌های شیمیایی در نتیجه تحریم‌ها نیز اشاره کنم. تنها یک نمونه از هزاران مورد، نیاز مبرم یک زن ۴۳ ساله ایرانی به داروی خاص است. زمانی که در سردشت با مواد شیمیایی مجروح شد، تنها هفت سال داشت. او برای تنفس طبیعی به داروی خاصی نیاز دارد که اکنون نمی‌توان آن را وارد کرد، زیرا همه راه‌های ممکن با تحریم مسدود شده است. او در سال ۱۹۸۷ قربانی مواد شیمیایی توسط کشور‌های غربی به صدام شد و اکنون قربانی تحریم‌های همان کشور‌های غربی است. با این حال، چنین کشور‌هایی همچنان برای وضعیت زنان در کشور من وانمود به ناراحتی می‌کنند.

۴. همانطور که گزارشگر ویژه اقدامات قهرآمیز یکجانبه تاکید کرده است، تحریم‌ها اثرات نامطلوبی بر افراد دارای معلولیت و همچنین بر افرادی که از بیماری‌های نادر یا شدیدی که نیاز به مراقبت‌های پزشکی مداوم دارند، که آسیب پذیرترین افراد هستند، می‌گذارد. گزارش تاکید می‌کند که چنین اقداماتی و نبود کمک و درمان پزشکی کافی برای افراد دارای معلولیت و همچنین برای بیماران مبتلا به بیماری‌های شدید و نادر، منجر به افزایش نرخ مرگ و میر، کاهش امید به زندگی و بدتر شدن شرایط کلی سلامت شده است.

۵. تحریم‌های یکجانبه همچنین رشد اقتصادی را متوقف می‌کند، پروژه‌های توسعه‌ای را متوقف می‌کند، و افراد را از ابزار مورد نیاز زندگی محروم می‌کند و فقر و نابرابری را تداوم می‌بخشد. به همین ترتیب، به دلیل عدم دسترسی به نیاز‌های اولیه مانند غذا، دارو و مراقبت‌های بهداشتی، میزان مرگ و میر را در میان اقشار آسیب پذیر جامعه از جمله کودکان، زنان باردار و سالمندان افزایش می‌دهند.

معاون امور حقوقی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سپس به ضرورت توجه جدی کشور‌ها و جامعه بین المللی به تحریم‌ها به دلایل زیر پرداخت:

۱- تحریم‌های یکجانبه با هر معیاری، غیرانسانی، غیراخلاقی و غیرقانونی است. آنها فقط یک مجازات جمعی ظالمانه برای کشور‌های هدف به دلیل عزم این کشور‌ها برای استفاده از حقوق ذاتی خود در تعیین سرنوشت شناخته شده در ماده ۱ منشور سازمان ملل متحد و همچنین ماده ۱ در مورد حقوق مدنی و سیاسی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند.

حقوق بشر در خلأ تحقق نمی‌یابد، بلکه تنها در صورت ایجاد شرایط لازم محقق می‌شود. همانطور که به درستی در مقدمه هر دو پیمان در مورد حقوق مدنی و سیاسی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آمده است. چنین شرایطی را نمی‌توان در کشور‌هایی که هدف تحریم‌های یکجانبه قرار گرفته‌اند، ایجاد کرد، زیرا تحریم‌ها از جمله مانع استفاده این کشور‌ها از منابع، مختل کردن روابط اقتصادی و تجاری آنها و جلوگیری از واردات نیاز‌های اساسی خود مانند غذا و مواد غذایی و دارو می‌شوند.

۳. کشور‌هایی که تحریم‌ها را اعمال می‌کنند، از غذا، دارو، تجهیزات پزشکی و موارد مشابه برای پیشبرد سیاست‌های محدود ملی خود استفاده می‌کنند.

۴. تحریم‌های یکجانبه به تخریب نهاد‌های چندجانبه‌گرایی که سازمان ملل در مرکز آن است ادامه می‌دهند. این تحریم‌ها به طور جدی متن و روح منشور سازمان ملل متحد را نقض کند. لین تحریم‌ها رد همکاری و دامن زدن به تقابل؛ و به جای ترویج روابط دوستانه باعث نفرت و خصومتی شوند.

۵. همه این واقعیت‌های نگران کننده همچنان جوهره و روح این سازمان و منشور آن را تضعیف می‌کند که در درجه اول بر اساس چنین ارزش‌های والایی از شمول، همکاری، همزیستی مسالمت آمیز، حسن همجواری، همبستگی، آزادی و عدالت تشکیل شده است.

۶. تحریم‌های یکجانبه چیزی جز جنگ اقتصادی و تروریسم نیست. محدود کردن دسترسی کشور‌های هدف به کالا‌ها و خدمات ضروری؛ تشدید مشکلات اقتصادی و فقر؛ تضعیف رفاه غیرنظامیان و مردم عادی؛ تداوم چرخه فقر، نابرابری و رنج انسانی؛ و بدترین آن این است که آسیب پذیرترین اقشار جوامع را بیشتر هدف قرار دهد.

۷. ما نباید اجازه دهیم که این روند خطرناک یکجانبه گرایی، حاکمیت قانون، چندجانبه گرایی و تلاش جمعی ما برای ترویج صلح، رفاه، همبستگی و دوستی میان ملت‌ها را تضعیف کند.

۸. در صورت عدم کنترل، کشور‌های غربی که همچنان به رقابت برای اعمال تحریم‌های بی‌رحمانه‌تر بر کشور‌های بیشتری ادامه می‌دهند، در نهایت تحریم‌های یکجانبه را به محاصره اقتصادی واقعی علیه کشور‌های هدف تبدیل خواهند کرد. نمونه زنده آن محاصره غیرقانونی و غیرانسانی نوار غزه توسط رژیم اسرائیل در ۱۷ سال گذشته است. اسرائیل اکنون از مواد غذایی، آب، دارو و سایر کمک‌های حیاتی مورد نیاز غیرنظامیان و از گرسنگی به عنوان روشی برای جنگ استفاده می‌کند.