بنابر آمار از مجموع  ۱۶۴ میلیون هکتار مساحت کشور، پتانسیل تولید در ۳۰ درصد این اراضی وجود دارد که به سبب شرایط متنوع اقلیمی در صورت حمایت های لازم علاوه بر خودکفایی در نیاز بازار داخل، امکان تامین نیاز کشورهای همسایه و توسعه صادرات وجود دارد. از طرفی صادرات، پشتیبانی پایدار برای محصولات کشاورزی است که  به همین خاطر تولید بر محور صادرات به عنوان مهم ترین برنامه و سیاست وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار قرار گرفته است.

طبق آمارهای اعلامی سال گذشته بیش از یک میلیارد دلار افزایش صادرات محصولات کشاورزی داشتیم به طوریکه از لحاظ وزنی ۱۳ درصد و از لحاظ ارزشی ۲۳ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱رشد داشتیم.

محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی می گوید: بهبود دو میلیارد دلاری تراز تجاری بخش، نشان آن است که وضعیت کشاورزی از شرایط خوبی برخوردار است. بر همین مبنا باید امسال در تراز تجاری محصولات کشاورزی، بهبود چشمگیرتری داشته باشیم.

وزیر جهاد کشاورزی گفت: در وزارت جهاد کشاورزی پنج راهبرد اساسی همچون حداکثر سازی تولید، یکنواختی تولید، توازن بخشی در تولید، تولید صادرات محور و کشاورزی دانش بنیان و افزایش بهره‌وری تعریف شده که براین اساس باید موانع از پیش پای تولیدکنندگان برداشته شود چراکه در برخی زیربخش های کشاورزی ظرفیت های مغفولی داریم. براین اساس علاوه بر تسهیل کارهای فنی برای جهش صادرات، صنایع تبدیلی، تکمیلی و فراوری محصولات کشاورزی می‌تواند، زمینه ساز ارزش افزوده بیشتر و مکمل موفقیت صادرات باشند.

پتانسیل کشت و تولید محصولات کشاورزی در ۳۰ درصد اراضی کشور وجود دارد

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: بنابر آمار مساحت سرزمین کشور ما ۱۶۴.۸ میلیون هکتار است که ۳۰ درصد این مساحت قابل کشت است، درحالیکه متاسفانه به دلیل پراکندگی آب و نامتوازنی خاک رقمی معادل ۱۲ درصد از سرزمین ما زیرکشت محصولات آبی و دیم است که طبق آمار با متوسط عملکرد ۶ تا ۷ تن در هکتار، سالانه ۱۳۰  میلیون تن محصولات کشاورزی در کشورما تولید می شود.

به گفته او، طبق آمارهای موجود، تولید در واحد سطح ما نسبت به کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه پایین است که به سبب قرار گرفتن در منطقه خشکی و مشکلات کم آبی، اجرای مصوبه الگوی کشت یکی از برنامه های ملی بخش کشاورزی است تا بتوان با حداقل استفاده از منابع آبی بیشترین بهره وری را داشت. براین اساس استفاده از بذور با حداقل نیاز آبی و افزایش بهره وری و تولید در واحد سطح باید در دستور کار قرار گیرد.

نورانی ادامه داد: در تولید محصولات کشاورزی بواسطه تحریم های ظالمانه ابتدا باید به سمت و سوی تولید محصولات اساسی برویم و  در این خصوص کاری به مقایسه قیمت تمام شده داخل و خارج نداشته باشیم، براین اساس با توجه به اهمیت امنیت غذایی در کشور باید تمرکزمان را بر تولید کالاهایی بگذاریم که پتانسیل رسیدن به خودکفایی به جهت کاهش وابستگی به آن سوی مرزها را داشته باشیم.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با تاکید بر توجه به تولید صادرات محور افزود: با توجه به شرایط اقلیمی کشور این پتانسیل و ظرفیت وجود دارد که در صورت اجرای سیاست های تولید صادرات محور تا چند برابر صادرات را افزایش داد به طوریکه با اصلاح الگوی کشت و اصلاح الگوی مصرف طی یک برنامه ۱۰ ساله، صادرات محصولات کشاورزی ۴ برابر افزایش می یابد  که طی این مدت تولید محصولات زراعی و باغی هم باید بین ۱.۵ تا ۲ برابر افزایش یابد.

او با بیان اینکه افزایش صادرات محصولات کشاورزی نیازمند ایجاد زیرساخت های لازم است، گفت: با ایجاد زیرساخت های لازم و برنامه ریزی تولید باید از ممنوعیت های گاه و بیگاه صادرات دست برداریم و از طرفی زیرساخت های لازم برای بازگشت ارز به کشور فراهم شود. در شرایط تحریم که امکان ثبت سفارش و بازشدن ال سی وجود ندارد، امکان بازگشت ارز به سامانه نیما وجود ندارد، نمی توان انتظار توسعه و جهش صادرات را داشت.

اجرای مصوبه الگوی کشت شرط اصلی سیاست تولید صادرات محور

با وجود نقش بی بدیل بخش کشاورزی در افزایش تاب آوری در مقابل تحریم ها و ارتقای رشد اقتصادی کشور در نبود درآمدهای نفتی، متاسفانه در سال های گذشته حداکثر سرمایه گذاری در این بخش هیچگاه از پنج درصد بیشتر نبوده و اهمیت بخش کشاورزی در تولید، اشتغالزایی و پایداری محیط زیست، همواره مورد غفلت قرار گرفته است.

علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: کشاورز تولید محصولات کشاورزی خود را برمبنای الگوی کشت باید تعیین کند که امسال بدلیل بی مهری به برخی محصولات کشاورزی، الگوی کشت تحت شعاع خود قرار خواهد گرفت. از این رو امیدواریم در شورای قیمت گذاری هر چه سریع تر نرخ خرید تضمینی محصولات برحسب هزینه های واقعی تولید و تورم اعلام شود. به عنوان مثال از کشاورزی که جو خود را کمتر از قیمت تمام شده تولید فروخته نمی توان انتظار داشت که در سال زراعی جدید جو بکارد.

به گفته او، در اجرای سیاست راهبردی تولید صادرات محور اولین موضوع که باید مدنظر قرار بگیرد، بازرگانان ابتدا باید بازار هدف را مشخص کنند و براساس خواسته بازار هدف تولید صادرات محور داشته باشند. در شرایط کنونی اگر کشاورزان به یکباره تصمیم به تولید یک سایز از گوجه فرنگی کنند، این امکان وجود دارد که مورد تقاضا و پسند در بازارهای هدف نباشد که بدین ترتیب ابتدا باید بازارهای هدف مشخص و بازاریابی محصولات صورت بگیرد تا بتوان براساس آن برنامه ریزی تولید داشت.

ایمانی ادامه داد: در بحث کالاهای اساسی نظیر دانه های روغنی، برنج،جو و ذرت که واردکننده هستیم، امکان صادرات وجود ندارد و از طرفی و صادرات آن  به معنای صادرات آب مجازی و خسران است. لذا در شرایط کشور ما که بحران آب داریم، در برخی محصولات مثل سیب زمینی، گوجه فزنگی، فلفل دلمه ای و سبزی و صیفی و برخی محصولات باغی مزیت نسبی صادرات داریم که با اجرای سیاست تولید صادرات محور و حمایت های لازم، امکان توسعه صادرات وجود دارد.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: برای اجرای سیاست تولید صادرات محور و توسعه صادرات ابتدا باید بازارهای هدف را شناسایی کنیم و سپس مسئولان نسبت به حذف بخشنامه و دستورالعمل های خلق الساعه اقدام کنند و به طور کلی باید تمام جوانب کار و استانداردها برای صادرات  دیده شود تا بتوانیم تولید صادرات محور داشته باشیم.

با توجه به  سهم محصولات کشاورزی در سبد صادرات ایران و اهمیت تولیدات کشاورزی و مشکلات پیش روی جهان در عرصه کم آبی و بحران های مواد غذایی بنظر می رسد بخش کشاورزی نیازمند توجه ویژه و حمایت های لازم است تا بتوان با استفاده حداکثری از توان ظرفیت کشور علاوه بر بی نیازی به آن سوی مرزها در تامین کالاهای اساسی بتوان ارزش افزوده قابل توجهی از حیث صادرات نصیب کشور کرد و این ظرفیت در بخش کشاورزی به حدی بالاست که برخی کارشناسان اذعان می کنند با استفاده حداکثری از ظرفیت تولید و صادرات محصولات کشاورزی نیازی به درآمدهای نفتی نداریم.

خبرنگار: آزاده محبی