گلستان از گذشته‌های دور مهد موسیقی اقوام مختلف ایران ساکن بوده و ساز‌های متنوعی در مجالس شادی و غم آن نواخته می‌شد که در این میان قوم ترکمن به دلیل برخورداری از فرهنگ غنی تاریخی و آیینی دارای ساز‌های موسیقی متنوعی از جمله «یدی بوغون» یا همان نی هفت بند بود.

یکی از نوازندگان ترکمن گفت: یدی بوغون ساز چوپانی بود که نوازندگان زیاد و مشهوری داشت، اما در سال‌های اخیر زیاد از این آلت موسیقی استقبال نمی‌شود.

محمد ایری افزود: استاد ایل محمد قورچای و احمد کشواد از جمله پیشکسوتان هنر نوازندگی نی هفت بند هستند که با وجود کهولت سن در این عرصه فعالیت‌های چشمگیری داشتند.

وی افزود: نی هفت بند پنج سوراخ دارد که چهار سوراخ در بالا و یک سوراخ در پایین است و با دندان نواخته می‌شود. این نوازنده ترکمن که حدود ۵۰ سال در حوزه موسیقی فعالیت دارد، ادامه داد: در جشن ها، مراسم‌ها و آیین‌های مختلف یک نفر با نی هفت بند می‌نوازد و حدود چهار هنرمند بخشی با یکدیگر آواز می‌خوانند.

ایری یادآور شد: اعتقاد به اثربخشی موسیقی میان ترکمن‌ها به اندازه‌ای است که در گذشته اگر فردی به بیماری مبتلا می‌شد، هنرمندان ترکمن با نواختن نی او را ساز درمانی می‌کردند.

این نوازنده ترکمن خاطرنشان کرد: اگر ساز‌های موسیقی اقوام و نوازندگان آنها معرفی و از سوی مردم یا دولت حمایت نشوند به مرور زمان به فراموشی سپرده شده و به نسل‌های بعدی انتقال پیدا نخواهد کرد.

وی افزود: در دهه‌های گذشته جشنواره‌های مختلف موسیقی از جمله «جشنواره نی نوازان» برگزار می‌شد که استمرار آن در معرفی و حمایت فعالان این حوزه مهم است.

یکی از پژوهشگران ترکمن نیز در این ارتباط گفت: نی از قدیمی‌ترین ساز‌های ترکمن‌ها به شمار می‌رود و پیوسته در مراسم‌های شادی و غم از آن استفاده می‌شد.

موسی جرجانی اظهار داشت: نی بوغون یکی از ساز‌های معروف ترکمن است که به سبب داشتن هفت بند، به این نام شهرت دارد. وی افزود: از آنجایی که حمل یدی بوغون راحت بود چوپان‌ها در صحرا این ساز را می‌نواختند به خوبی با آن آشنا بودند.

این پژوهشگر ترکمن ادامه داد: میان ترکمن‌ها مرسوم است که در شب نشینی ها، مراسم‌های عروسی، جشن و شادی، نوازندگان نی دور یکدیگر جمع شده و نی می‌نواختند و کنار آنها خواننده ترکمن شروع به خواندن می‌کند.

وی همچنین گفت: نی، یک ساز سنتی و پرمحتواست و در فرهنگ نانوشته ترکمن و در موسیقی آن پیوسته بوده و مورد استفاده قرار داشته است.

جرجانی بابیان اینکه هم اکنون از ساز‌های موسیقی سنتی از جمله نی هفت بند کمتر استفاده می‌شود، فزود: در دهه‌های گذشته جشنواره‌های متعدد نی نوازی در شهر‌های مختلف ترکمن نشین گلستان از جمله بندرترکمن، گنبدکاووس و کلاله در راستای احیای این ساز برگزار می‌شد.

استان گلستان حدود ۲ میلیون نفر جمعیت دارد که از اقوام و مذاهب اسلامی تشکیل شده و همگی زندگی مسالمت آمیز همراه با وحدت دارند.

منبع: ایرنا