محمدرضا باقری در نشستی با موضوع «جهاد تبیین و بررسی تحولات و چالش‌های پیش روی منطقه» که در حرم مطهر شاهچراغ (ع) برگزار شد، گفت: چالش اصلی امروز منطقه ما و بلکه جهان، چالشی است تحت عنوان یک‌جانبه‌گرایی؛ که پس از فروپاشی دو قطبی آمریکا و شوروی در جهان شروع شد. هر چند مدت یکبار اوج گرفت و در شرایطی افول کرد و امروزه تلاش بر این است که مجدد اوج بگیرد، یعنی آمریکایی‌ها سعی دارند آنچه که با منویات استکبار جهانی هم‌راستاست و آنها رهبری می‌کنند را با برنامه و یاران خودشان در جهان پیاده کنند.

او افزود: هر چند مدت، حرکت‌هایی در جهان به وجود آمده، بلوک‌های ساخته شده و سازمان و نهاد‌هایی را تشکیل دادند، که در منطقه ما اکو و D۸ (گروه‌های اقتصادی متشکل از هشت کشور اسلامی در حال توسعه؛ ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه)، و قبل از اینها، غیرمتعهد‌ها که سازمان و تشکیلات خوبی بود وجود داشت و می‌توانست در جهت مقابله با یک‌جانبه‌گرایی حرکت‌هایی را انجام بدهد که آمریکایی‌ها مانع از توفیق این تشکیلات شدند.

سفیر سابق ایران در ترکیه گفت: زمانی که در ترکیه بودم، مرحوم آقای نجم الدین اربکان، نخست وزیر و بنیانگذار گروه D۸ بودند، گفتند که شما در تهران صحبت کن، ما ۸ کشور را انتخاب کردیم که بتوانیم بخشی از نفوذ آمریکا را کنترل کنیم؛ که البته آمریکا و غربی‌ها به آن هم امان ندادند و آن را تضعیف کردند، در حالی که وجود دارد، نهاد‌هایی مانند بریکس و شانگهای اگر بتوانند انسجام خود را حفظ کنند و تقویت شوند، می‌توانند در جهت مقابله با یک جانبه‌گرایی توفیقاتی را به دست بیاورند. ما در دولت شهید رئیسی عزیز توانستیم به این دو سازمان بپیوندیم و در آنها فعال باشیم. این دو سازمان از قدرت و امکانات بالایی برخوردار هستند.

سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در کویت، گفت: همه دنیا به دنبال منافع شخصی خودشان هستند، این فرمایش حضرت آقا در سخنرانی هایشان است، برخی منافع ملی را از طریق سلطه‌گری به دست می‌آورند مانند آمریکایی ها، برخی از کشور‌ها نیز منافع ملی را از قِبَل سلطه پذیری به دست می‌آورند، از جمله کشور‌های اطراف ما.

باقری در ادامه بیان کرد: در سال ۱۳۶۴ در اوج جنگ، شیخ صباح وزیر خارجه کویت، زمانی که از ایشان پرسیدند که چرا به صدام کمک می‌کنید؟ گفتند که ما عرب، کوچک، ضعیف و تحت فشار هستیم؛ بنده گفتم که اگر شما عرب، کوچک، ضعیف و تحت فشار هستید، سنگ کوچک پرتاب کنید، ما تحمل می‌کنیم، سنگ بزرگ به ما نزنید. این تعبیری که ایشان به آن اشاره کردند در اغلب کشور‌های عربی شاهد آن بوده و هستیم؛ بنابراین آنها هم دنبال منافع ملی خودشان هستند، که از طریق سلطه پذیری به‌دست می‌آورند. ما در اصول حاکم بر سیاست خارجی، هفت اصل در قانون اساسی کشور داریم که اصل دوم، عزت و نفی سبیل است.

معاون عربی و آفریقایی سابق وزارت خارجه گفت: برای بررسی چالش‌های منطقه، باید در ابتدا نگاهی به آمریکا بکنیم، خصوصا که در آستانه ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ هم هستیم؛ زمانی که دولت رسمی و قانونی ملی ما در ایران، دولت آقای مصدق را از بین بردند و کودتا کردند. بعد‌ها خانم مادلین آلبرایت وزیر سابق امور خارجه آمریکا با صراحت گفت که آقای آیزنهاور کار درستی انجام داد. ۷۵ درصد پول نفت ما را نمی‌دادند و ۲۵ درصد آن هم که می‌دادند بین دربار، ساواک و وزارتخانه‌ها تقسیم می‌شد که سند‌های آن موجود است، از جمله در خاطرات علم آمده است، که آنها را در صندوق امانات یکی از بانک‌های سوئیس گذاشته بود، تا بعد‌ها چاپ بشود.

باقری ادامه داد: آن زمانی که به عنوان دانشجو در دانشگاه حقوق و علوم سیاسی تهران، در مورد مسائل اقتصادی و سیاسی کشور کنفرانس می‌دادم، از مجله‌های تایمز و نیوزویک مطلب آورده بودم که چرا پول نفت ما را نمی‌دهید و به جای آن لوازم آرایش می‌دهند؟ شرکت شوآرزکوف آلمان، به ما لوازم آریش و آمریکا به ما سلاح می‌فروخت تا بتوانیم از منافع آمریکا در خلیج فارس دفاع کنیم. من به عنوان یک دانشجو جوان گفتم مگر نباید به بادیگارد اسلحه و حقوق داد، چطور ما باید اسلحه خریداری بکنیم، حقوق هم نگیریم و از منافع آمریکایی‌ها هم دفاع کنیم؛ چرا ما نباید در مقابل پول نفت خودمان، دلار بگیریم؟ چرا باید لوازم آرایشی دریافت کنیم؟ و متاسفانه امروز ایران جزو بزرگترین واردکنندگان وسایل آرایشی است که این هم توطئه دشمن است و در جنگ نرم معنا دارد و باید جهاد تبیین کرد تا کمی به خود بیاییم.

او گفت: آمریکایی‌ها قبل از انقلاب به ما بد کردند، از سال ۱۳۳۲ که وارد ایران شدند، زیرا تا آن زمان انگلیسی‌ها در ایران حکومت داشتند، بعد از کودتای ۲۸ مرداد علیه مصدق، آمریکایی‌ها امور را به دست گرفتند، در آستانه انقلاب اسلامی ایران، دو کودتا در شرق و غرب ایران انجام می‌دهند؛ در شرق، آقای ضیاء الحق یک ژنرال پاکستانی، و در غرب ما، آقای کَنان اوِرَن، در ترکیه کودتا می‌کنند. چقدر دقیق مسائل داخل ایران را رصد می‌کردند. با کودتا دولت‌ها را بر سر کار می‌آوردند.

باقری گفت: پس از انقلاب، آمریکا سعی کرد رابطه ما را با کشور‌های همسایه و اطراف از بین ببرد، عرب‌ها را می‌ترساندند، شیخ صباح، مدام از بنده می‌پرسیدند، منظور از این صدور انقلاب شما چه چیزی هست؟ من به ایشان می‌گفتم که امام (ره) فرمودند: «انقلاب نور است»؛ ما مفاهیم اسلامی را تشریح می‌کنیم و هرکه بخواهد می‌پذیرد. آمریکایی‌ها تاکنون به کشور‌های بسیاری حمله کرده اند و جنایات بسیاری مرتکب شده اند، سال ۱۹۸۸ هواپیمای ایرباس ما را با ۲۹۰ مسافر زدند. زمانی، صدام را تقویت کردند و بعد هم شاهد کنار گذاشتن صدام و اتفاقاتی که در عراق افتاد، بودیم. به عراق حمله کردند تا بتوانند در آن جا پایگاه‌هایی داشته باشند. در منطقه هم عراقی‌ها کمی لجاجت داشتند، هم آمریکایی‌ها و هم شوروی، منافع آنها در این بود که از عراق استفاده بکنند. به صدام باج می‌دادند و از او حمایت می‌کردند و لذا نیروی نظامی عراق، نیروی شرقی و غربی بود. بعد هم که صدام اعدام شد آمریکایی‌ها تمام عراق را در اختیار گرفتند و یک حاکم به نام پل برمر، آنجا گماشتند.

او با بیان اینکه عزت چیزی است که باید هزینه آن را پرداخت کرد، گفت: نمونه عکس آن یعنی ذلت را هم در کشور‌ها دیده ایم. از جمله این خاطره بنده، با آقای کاظمی قمی که در آن زمان سفیر بودند و امروز در افغانستان حضور دارند، در عراق با اتومبیل سفارت به دیدار نخست وزیر آقای مالکی رفتیم، مشاهده کردیم که در مسیر، راه بسته شده است، ماشین‌های مختلفی در خیابان ایستاده اند، به راننده گفت برو جلو ببین چه خبر است، گفت که نگهبانی آمریکایی می‌گوید، سگ خواب است، منتظر باشید تا سگ از خواب بیدار بشود، تا بتواند بررسی بکند و شما حرکت کنید، اینگونه ملت عراق را تحقیر می‌کردند، یک نگهبان آمریکایی سر چهار راه اجازه حرکت به اتومبیل‌ها را نمی‌داد، زیرا سگش هنوز از خواب بیدار نشده بود. اینگونه بودند، فرمان می‌دادند و تحقیر می‌کردند.

معاون کشور‌های عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه، گفت: آمریکایی‌ها در اطراف ما چه کار‌هایی انجام می‌دهند، امروز تذکری که به مسئولین در گذشته و امروز داده و می‌دهیم این است که علیکم به آذربایجان؛ آمریکا، اسرائیلی‌ها را به آذربایجان و امارات رسوخ و نفوذ داده است. متاسفانه ما سال‌ها از اینکه با همسایگان ارتباط قوی داشته باشیم، غفلت داشته‌ایم. به دلیل اینکه با همسایگان، تعامل و رفت و آمد نداشتیم یا کم بوده است، آنها بیشتر حضور پیدا کرده اند، امروز بنده نگران این هستم که تاجر اسرائیلی برای انجام معامله در شهر‌های مختلف ایران از جمله بندر عباس، تهران و آذربایجان حضور یابد، آن هم با پاسپورت اماراتی یا جمهوری آذربایجان، البته مسئولان مربوطه هوشیار هستند و امنیت ما برقرار است.

او خاطرنشان کرد: باور کنید که مشکل آمریکا، با انقلاب، هویت و استقلال ماست، که این فرمایش حضرت امام خمینی (ره)، حضرت آقا و بزرگان ماست. چند سال پیش یکی از معاونین ریاست جمهوری آمریکا گفت باید ریشه این ملت را خشک کنیم، آنها اینگونه هستند، بعضی‌ها در کشور ما ندانسته تحلیل و حمایت می‌کنند و قصد دارند که سیاست خارجی به طرفی برود که زمینه‌های این ذلت را فراهم کنند، توجه ندارند که حضرت آقا در کتاب جهاد تبیین که موضوع این جلسه است چه بیاناتی عنوان کرده‌اند. جامعه ما اگر با خواندن این قبیل مطالب، جهاد تبیین را متوجه بشوند و به دیگران هم برسانند، بخشی از وظیفه را انجام داده ایم. ملاحظه می‌کنید که چرا حضرت امام خمینی (ره) گفتند هرچه فریاد دارید بر سر آمریکا بزنید، توجه می‌فرمائید آنها فرسنگ‌ها با ارزش‌های انسانی ما فاصله دارند.

مدیرکل سابق اروپای مرکزی و شمالی وزارت امور خارجه با بیان اینکه چه آمریکای‌ها و چه غربی ها، از جمله انگلیس و فرانسه، برخلاف ادعاهایشان همیشه با دموکراسی مخالفت کرده‌اند، گفت: آمریکایی‌ها علیه دولت مصدق که مردم با حمایت‌های حضرت آیت الله کاشانی، انتخاب کرده بودند، کودتا کردند و در ترکیه، علیه حکومت آقای اربکان، اقدام کردند.

سفیر سابق ایران در سوریه افزود: مشکل بعضی از کشور‌ها این است که منافع ملی خود را در سایه سلطه پذیری به دست می‌آورند، حتی اروپایی ها. بنده از ترکیه به دلیل سخنرانی در روز قدس اخراج شدم، سخنرانی را از روی نوشته خواندم، با اینکه همیشه عامیانه صحبت می‌کردم، آن روز به دلیل شرایط خاص و حساس از رو خواندم و علیه آمریکا هم سخنی نگفتم، فقط از تاریخ صهیونیست گفتم، اینقدر آنها رنجیده خاطر شده بودند که سفیر اسرائیل به وزرات خارجه ترکیه رفت و گفت مادامی که باقری در آنکارا باشد من از اینجا بیرون نمی‌روم و در نهایت به دلیل این سخنرانی، از ترکیه اخراج شدم. عرض بنده این است که ذلت فقط در ترکیه نبود؛ ترکیه زمانِ اربکان را ضعیف کرده بودند و ارتش تصمیم می‌گرفت، وگرنه وزارت خارجه و دولت اربکان که بنده را اخراج نکرده بودند؛ بعد از چند سال که من به عنوان سفیر در اتریش انتخاب شدم با اینکه استوارنامه هم داشتم، اتریشی‌ها گفتند آقای باقری نیاید، چرا نیاید؟ آقای خرازی در آن زمان معاون خود را برای بررسی به اتریش فرستاد، در آنجا گفتند آن کسی که شما از او خوشتان نمی‌آید، گفته باقری به وین نیاید، ایشان پرسیده بودند کدام یکی‌شان، گفتند کوچکتره. اسرائیلی‌ها به اتریشی‌ها گفته بودند که آقای باقری به وین نیاید، بعد‌ها لطف خداوند بر این امر مقرر شد که به سوریه رفتم، کنار مرز‌های فلسطین اشغالی در کنار دوستان حزب الهی. این ذلت را به دیگران هم مثل اتریش تحمیل می‌کنند. 

مشاور ویژه تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در امور بین الملل، در پایان گفت: قطب نما را فراموش نکنیم، در زمان جنگ، بعضی رزمندگان، زمان غروب که هوا گرگ و میش بود، چون قطب نما نداشتند، راه را گم می‌کردند، به سمت عراقی می‌رفتند و اسیر می‌شدند. عزیزان اگر قطب نما نداشته باشیم، گم می‌شویم، امروز قطب نما، وجود مبارک حضرت آقا است، اگر قبله نما نداشته باشیم، نمازمان درست نیست، جهت درست را باید بشناسیم. ایشان در گوشه‌ای از این کتاب بیان می‌کنند، «فریاد زدن بر سر آمریکا از روی تعصب و جهالت و لجبازی نیست، از روی منطق است». شانزده آذر که روز دانشجوست، زمانی که نیکسون به دانشگاه تهران آمده بود، دانشجویان شعار مرگ بر آمریکا سر دادند. چه کسی گفته که مرگ بر آمریکا مربوط به بعد از انقلاب است؟! خداوند ان‌شاءالله توفیق دهد به آنچه می‌گوییم، ابتدا خودمان عمل کنیم و این راه پر خطر را با رهبری مقام معظم رهبری و هدایت‌های ایشان و با قطب‌نمایی که در اختیار داریم، طی کنیم.