اصطلاح «ابَر ماه» برای اولین بار توسط ستاره‌شناس ریچارد نول (Richard Nolle) در سال ۱۹۷۹ ابداع شد که به ماه جدید یا ماه کامل که زمانی رخ می‌دهد که ماه در ۹۰ درصدی نزدیک‌ترین فاصله خود به زمین قرار دارد، گفته می‌شود. ابرماه‌های کامل بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ماه‌های کامل سال هستند که تقریبا ۳۰ درصد درخشان‌تر و ۱۴ درصد بزرگ‌تر از حد معمول به نظر می‌رسند. اگرچه ممکن است این میزان قابل توجهی به نظر برسد، اما تشخیص تفاوت آن با ماه معمولی با چشم غیرمسلح بسیار دشوار است.

به نقل از اسپیس، با این حال، در برخی موارد، یک ابَر ماه ممکن است بزرگتر از حالت عادی به نظر برسد. اغلب اوقات این بزرگ به نظر رسیدن هیچ ارتباطی به نجوم ندارد و همه چیز به نحوه عملکرد مغز انسان برمی‌گردد. این پدیده به عنوان «توهم ماه» شناخته می‌شود. توهم بزرگ دیدن ماه یک خطای دید است که در آن هر چه ماه به چشم کسانی که در زمین هستند به افق آسمان نزدیک‌تر شود، ماه از آنچه هست بزرگ‌تر به نظر می‌رسد.

این توهم به نحوه تحلیل فاصله و اندازه توسط مغز ما برمی‌گردد. زمانی که ماه نزدیک افق است، آن را در کنار درختان، ساختمان‌ها و دیگر اجرام می‌بینیم. این به ما احساس مقایسه می‌دهد، بنابراین ماه بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. وقتی ماه بالاتر در آسمان است، چیزی برای مقایسه با آن وجود ندارد، بنابراین کوچکتر به نظر می‌رسد. عکاسان گاهی اوقات از این پدیده برای ثبت تصاویر خیره کننده از اجرام دور با ماه بسیار بزرگ در پشت آنها استفاده می‌کنند.

ابَر ماه اوت اولین ماه از چهار ماه کامل امسال خواهد بود و سایرین در روز‌های ۱۷ سپتامبر، ۱۷ اکتبر و ۱۵ نوامبر رخ می‌دهند. نزدیک‌ترین ابَر ماه، ماه شکارچی ماه اکتبر خواهد بود.

آیا ماه اوت واقعا آبی است؟

متاسفانه خیر. دو نوع «ماه آبی» وجود دارد، اما هیچ کدام ربطی به رنگ ماه ندارند. ماه آبی فصلی به سومین ماه کامل در فصلی اطلاق می‌شود که دارای چهار ماه کامل است. این تعریف سنتی ماه آبی و نوعی است که در روز ۱۹ اوت شاهد طلوع آن خواهیم بود.

نوع دوم ماه آبی که از درک نادرست تعریف اصلی ناشی می‌شود به دومین ماه کامل در یک ماه تقویمی اشاره دارد. امروزه، این مفهوم به عنوان یک تعریف جایگزین پذیرفته شده است، اما با توجه به زمان و تاریخ می‌تواند نادرست باشد.

چه زمانی می‌توانیم ابَر ماه آبی را ببینم؟

اگرچه ماه کامل به طور رسمی در ساعت ۲:۲۶ بعد از ظهر به وقت منطقه زمانی شرقی (۲۱:۵۶ به وقت ایران) در روز دوشنبه، ۱۹ اوت ۲۰۲۴، طلوع می‌کند، اما همچنان در شب‌های نزدیک به ۱۹ اوت نیز ظاهری درخشان خواهد داشت.

منبع: ایسنا