در ۲۴ مرداد سال ۱۴۰۱، رئیس جمهور شهید در جریان بازدید از وزارت جهاد دستور کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال را داده بودند، براین اساس مقرر شد سالانه ۲۵۰ میلیون اصله نهال تولید و کاشت شود چراکه کنوانسیون های بین الملل بواسطه شرایط اقلیم و کاهش غلظت دی اکسید کربن بر کاشت درخت تاکید کردند.

براساس این گزارش کشور چین به عنوان اولین تولیدکننده کربن و گازهای گلخانه‌ای در دنیا، کاشت ۷۰ میلیارد درخت تا سال ۲۰۳۰، عربستان کاشت ۵۰ میلیارد درخت را هدف‌گذاری کرده است. همچنین  ترکیه کاشت ۴.۵ میلیارد درخت را تمام کرده و برای کاشت ۶.۵ میلیارد درخت دیگر برنامه‌ریزی کرده است و به طور کل کشورها در حال رقابت با یکدیگر در این زمینه هستند.

گزارش سازمان فائو نشان می دهد که به طور میانگین سالانه ۵ میلیون هکتار از جنگل‌های جهان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۶ در جهان از بین رفته که این امر مصداق بارز بی توجهی به این حوزه است. یکی از دغدغه‌های کشور‌های جهان، عواقب ناگوار تغییرات اقلیمی است و اگر این پدیده کنترل نشود، پیامد آن برای برخی کشور‌ها از جمله ایران بدلیل شرایط جغرافیایی شدیدتر است.

محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی اذعان کرده است که وزارت جهاد همه امکانات خود را برای اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت به کار خواهد بست تا ضمن توسعه فضای سبز کشور از دیگر مواهب آن در جلوگیری از فرسایش خاک، احیای جنگل، ترمیم سفره آب زیرزمینی، پالایش هوا، زراعت چوب و دیگر آثار زیست محیطی و اجتماعی طرح در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران بهره‌برداری کند.

سرانه جنگل با اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت ۲۰۰ متر مربع افزایش می یابد

نقی شعبانیان معاون سازمان امور جنگل، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: بنابر آمار در کشور ما ۱۴.۳ میلیون هکتار جنگل داریم که بر این اساس سرانه جنگل در کشور ۱۷۰۰ مترمربع است، در حالیکه متوسط سرانه جنگل در دنیا ۶ هزار هکتار و در آسیا ۷ هزار هکتار است. همچنین طبق ماده ۱۵ قانون افزایش بهره وری کشاورزی و منابع طبیعی برنامه ریزی کردیم که سرانه جنگل را به ۲۵۰۰ مترمربع برسانیم، اما این امر اتفاق نیفتد. 

به گفته او، سال ۸۹ قانون افزایش بهره وری کشاورزی و منابع طبیعی تصویب شد که بر این اساس طی ۱۰ سال قرار بود که سرانه جنگل به ۲۵۰۰ مترمربع برسد که این امر اتفاق نیفتاد، از این رو نیاز است که برای افزایش سرانه جنگل طرح های کاشت یک میلیارد درخت را افزایش دهیم.

شعبانیان با بیان اینکه سرانه جنگل با اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت به ۱۹۰۰ مترمربع می رسد، افزود: برای افزایش سرانه جنگل به ۲۵۰۰ مترمربع نیاز است که برنامه ریزی طرح کاشت درخت استمرار یابد تا عقب افتادگی ها جبران شود. گفتنی است در قالب  طرح کاشت یک میلیارد درخت قرار است که ۲۰۰ متر مربع به سرانه اضافه شود.

او افزود: براساس ماده ۲۲ قانون هوای پاک سرانه فضای سبز شهری باید به ۱۵ متر مربع برسد که متاسفانه اقدامی نشده است و حال در قالب کاشت یک میلیارد درخت تا حدودی افزایش می یابد و اینکه قوانین چرا اجرا و عملیاتی نشده انتظار این است که توجه به منابع طبیعی بیشتر شود.

معاون سازمان امور جنگل ها ادامه داد: بنابر آمار سال گذشته ۲۳۷ میلیارد تومان اعتبار در مجلس تصویب شده بود که ۵۰ میلیارد تومان آن را تخصیص دادند که ۵ میلیاردتومان آن بصورت نقدی و مابقی اسناد خزانه بود.برای امسال هم حدود ۱۰۰ میلیارد تومان در طرح صیانت جنگل دیده شد که برای تولید، کاشت و نگهداری کافی نیست.

شعبانیان با بیان اینکه تاکنون ۱۱۶ میلیون اصله نهال توسط بخش خصوصی و دولتی تولید شده است، افزود: بنابر آمار سال گذشته در این مقطع ۱۶۰ میلیون اصله نهال توسط بخش خصوصی و دولتی تولید شده بود که  علت اصلی این کاهش تولید به اعتبارات برمی گردد و  دیگر آنکه ظرفیت برخی نهالستان ها خالی نشده است.

 به گفته او، براساس برنامه پیش بینی شده که امسال ۱۳۰ میلیون نهال توسط بخش دولتی و ۱۲۰ میلیون نهال در بخش خصوصی تولید شود که امیدواریم بتوانیم به این برنامه برسیم. اما از لحاظ اعتباری مشکل داریم که اگر تامین نشود، حتی ممکن است نهال های کاشت شده دچار آسیب شوند.

براساس آمار‌های منتشره توسط بانک جهانی، مساحت جنگل‌های ایران طی ۲۰ ساله منتهی به سال ۲۰۲۱ با رشد ۱۵ درصدی به ۱۰.۷ میلیون هکتار افزایش یافته، درحالیکه سال ۲۰۰۱ مساحت مناطق جنگلی در ایران ۹.۳ میلیون هکتار بوده است.

۲۰۲. نهالستان فعال در کشور داریم

در ادامه سید هاشم موسوی نژاد رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال گفت: در بحث تغییر اقلیم کاهش میزان آلایندگی در مباحث استانداردسازی، سوخت و انرژی پاک و دیگری کاهش غلظت دی اکسید کربن مورد توجه جهانیان است که این امر تنها با توسعه پوشش های سبز و جنگل محقق می شود.

به گفته او، مجامع جهانی تنها راه علاج میزان کاهش کربن جو را توسعه پوشش های گیاهی و جنگلی می داند، براین اساس توسعه پوشش جنگل و درختکاری امری بسیار مهم است که کاشت یک میلیارد درخت تا حدودی به اقتصاد منطقه هم کمک می کند.

موسوی نژاد ادامه داد: با توجه به آنکه در طرح کاشت یک میلیارد درخت، نهال های تولیدی چندسال نیاز به مراقبت و نگهداری دارند، بنابراین در صورت نبود اعتبار کشت اشتباه است. 

رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال با بیان اینکه در طرح کاشت یک میلیارد درخت، منابع طبیعی تنها موظف به اجرای ۳۰ درصد کار است، افزود: با توجه به تلاش مکرر سازمان منابع طبیعی، نهالستان های فعال از ۷۶ به ۲۰۲ نهالستان در بحث جنگل، مرتع و بیابان رسید، حال نگهداری نهالستان ها نیاز به اعتبارات برای مراقبت و نگهداری دارد.

او با تاکید بر تخصیص اعتبارات لازم به کاشت یک میلیارد درخت گفت: در سال نخست دولت تعهد تخصیص ۲۳۷.۵ میلیارد تومان را داده بود که تنها ۵۰ میلیارد تومان تخصیص دادند که ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آن نقد و مابقی در قالب اسناد خزانه با بازپرداخت ۳ ساله است، درحالیکه این میزان اعتبار تنها جوابگوی یک میلیون و ۲۰۰ هزار اصله نهال است که اگر از دیگر منابع اعتباری دیگر کمک گرفته نمی شد، امکان اجرای کار وجود نداشت.

موسوی نژاد تنها راه علاج جلوگیری از بین رفتن جنگل ها،  آفات و بیماری ها توسعه جنگل اعلام کرد و افزود: طرح کاشت یک میلیارد درخت بهانه ای است تا به عقب ماندگی سال های گذشته کمک کنیم، به عنوان مثال براساس ماده ۱۵ قانون افزایش بهره وری  سرانه جنگل از ۱۷۰۰ باید به ۲۵۰۰ متر مربع برسد که تحقق این امر نیازمند کاشت ۷ میلیون هکتار درخت کاری است و به رغم آنکه طی ۱۰ سال قرار بود این اتفاق بیفتد، اما بدلیل عدم تخصیص اعتبار تخصیص، سازمان نتوانست کاری انجام دهد.

رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال با بیان اینکه نهالستان ها با ۳۰ درصد ظرفیت کار می کنند، گفت: طبق قانون عقب ماندگی هایی  ناشی از کم کاری دستگاه های دیگر داریم که با توسعه نهالستان ها و استفاده حداکثری می توان عقب ماندگی های قبل را پوشش داد تا به هدف رسید. گفتنی است که طرح کاشت یک میلیارد درخت سالانه برای کاشت، نگهداری و مراقبت ۱۶.۸۵ همت اعتبار نیاز دارد.

ایران میان ۲۲۷ کشور جهان در رتبه ۱۸ از نظر افزایش پوشش جنگلی خود قرار گرفته است که براین اساس ۸۷ کشور از جمله ایران توانسته‌اند پوشش جنگلی خود را طی دو دهه گذشته افزایش دهند و از آنجا که طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در توسعه پوشش جنگل نقش بسزایی دارد، انتظار می رود که اعتبارات لازم تخصیص داده شود تا سرانه جنگل در کشور افزایش یابد.

خبرنگار: آزاده محبی