آیت الله عبدالله جوادی آملی در سخنانی اظهار داشت: برای شناخت مقام والای امامت و شخصیت منحصر به فرد امام عصر (عج) راه‌های فراوانی هست؛ بررسی دعا‌ها و زیارت‌هایی که از خود امام عصر (عج) رسیده و یا فرموده امامان دیگر (عج) در باره آن حضرت، از بهترین این راه هاست.

وی افزود: همان گونه که تأمّل در عبارات نهج البلاغه، سخنان سیدالشهدا (عج) از آغاز تا پایان حادثه کربلا و معارف بلند صحیفه سجادیه، گویای برنامه‌های امام علی، امام حسین و امام سجّاد علیهم السلام هستند و برنامه صادقین (ع) از ایجاد حوزه‌های علمی و برگزاری مناظرات امام باقر و امام صادق علیهما السلام استنباط می‌شود، از ادعیه مأثور یا مرتبط با امام عصر (عج) نیز برنامه‌های ایشان فهمیده می‌شود. زیرا وقتی امامی دعا می‌کند، علاوه بر مقتضیات دعا، ویژگی‌های امامت و وظیفه امام در برابر امّت و چگونگی پیوند امام با امت و تاثیر ملکی و ملکوتی امام را تشریح می‌کند.

مراتب شناخت امام زمان (عج)

این مرجع تقلید اضافه کرد: بر این پایه، کسی که می‌خواهد وجود مبارک ولی عصر (ع) را بشناسد، بهتر است زیارت‌ها و دعا‌های مرتبط با آن حضرت را به دقت بررسی کند تا به حریم معرفت آن امام همام بار یابد. از سوی دیگر، شناخت امام زمان (عج) مراتبی دارد که تأثیرگذاری آنها در زدودن غبار جاهلیت و پاک کردن گرد تحجّر و ارتجاع یکسان نیست. زیرا آثار هر مرتبه از معرفت در تبیین انتظار حقیقی و صحیح با مرتبه دیگر متفاوت است.

وی ادامه داد: مثلاً شناخت شناسنامه‌ای امام عصر (عج) و دانستن تاریخ ولادت و زمان غیبت صغرا و کبرا و امثال آن، هرگز همانند معرفت معنای حقیقی امامت و شناخت حقیقت ولایت و انطباق انحصاری آن شخصیت حقوقی در فلان شخص حقیقی نخواهد بود؛ همان طور که براهین حدوث، نظم، امکان ماهوی و نظایر آنها برای شناخت خدا راهگشاست؛ امّا آن که خدا را با الوهیت می‌شناسد، بهترین راه معرفت خداوند را پیموده و خدا شناس خوبی شده است یا کسی که رسول را با علم به رسالت می‌شناسد، از معرفت آن حضرت به سبب معجزه بی نیاز می‌شود؛ چرا که وقتی معنی الوهیت و رسالت فهمیده شد، خداوند و رسول شناخته می‌شوند.

آیت الله جوادی آملی با استناد به روایتی از مرحوم کلینی و شیخ صدوق گفت: ولی امر با این خصوصیات شناخته می‌شود «اعرفوا الله بالله و الرسول بالرسالة و أولی بالامر بالمعروف و العدل و الاحسان؛ خدا را با خدا، رسول را با رسالت و اولی الامر را با امر کردن به معروف و عدل و احسان بشناسید»، امّا این نقل کافی نیست. زیرا هرگز با صرف امر به معروف و عدل و احسان نمی‌توان ولی امر را شناخت، چون آمران به معروف بسیارند.

وی اضافه کرد: به همین دلیل در نقل دیگری فرمود «بالمعروف و العدل و الاحسان؛ با معروف و عدل و احسان» نه «بالأمر بالمعروف؛ امر کردن به معروف». زیرا امام با معروف، عدل و احسان شناخته می‌شود نه با امر به آنها. آن که ولی خداست و ولایت امر را بر عهده دارد، به دستور دادن به معروف، عدل و احسان بسنده نمی‌کند بلکه سنّت او معروف و سیرتش عدل و خصلت او احسان است.

این مرجع تقلید افزود: اگر کسی معروف شناس باشد، حقیقت آن را در ولی امر درمی یابد؛ همان طور که شناسنده عدل و احسان، عدل و احسان را در سنّت و خصلت و سیره امام مشاهده می‌کند و در می‌یابد که او صاحب مقام ولایت است. 

منبع: ایرنا