مرال‌ها یا گوزن قرمز به عنوان نماد شکوه جنگل‌های هیرکانی این روز‌ها برای یافتن جفت مناسب خود بانگ سرخوشانه سر می‌دهند، اما گاهی به جای شنیدن جواب عاشقانه یک مرال ماده، گلوله‌های شکارچیان غیرمجاز بر پیکره آنها می‌نشیند.

مقطع زمانی که در آن گوزن‌های نر با سردادن بانگ‌های بلند و بروز رفتار‌های خاص ماده‌ها را به سوی خود می‌کشانند و همچنین نر‌های دیگر را از آمدن به قلمروشان می‌رانند، به فصل «گاوبانگی» معروف است.

مرال‌های نر در فصل گاوبانگی با سردادن بانگ و فریاد، قلمرو خود را مشخص کرده و مرال‌های رقیب را به مبارزه می‌طلبند تا با شکست دادن آنها توجه ماده‌ها را برای جفت گیری جلب کنند.

گوزن قرمز، نماد تنوع زیستی جنگل‌های هیرکانی و از گونه‌های حمایت شده محسوب می‌شود و مناطق جنگلی و مرتفع گلستان از جنگل‌های بندرگز و نوکنده در غرب تا پارک ملی گلستان در شرق از مهمترین زیستگاه‌های این گونه به شمار می‌رود.

به اعتقاد کارشناسان، بانگ پی درپی مرال‌های نر در این ایام امکان شناسایی و ردیابی آنها را برای شکار آسان‌تر می‌کند چراکه به دلیل تغییرات هرمونی ناشی از جفت‌گیری، تمرکز کافی برای شناسایی خطر را ندارند و علاوه بر آن شکاچیان با تقلید بانگ مرال‌های نر، گوزن‌های ماده را به طرف خود کشیده و به آنها گلوله‌های سربی هدیه می‌دهند.

برای جلوگیری از شکار مرال‌های قرمز توسط شکارچیان متخلف، محیط‌بانان و دوستداران محیط زیست به صورت شبانه‌روزی با استقرار در چادر‌ها و گشت‌زنی در مناطق جنگلی استان گلستان، مراقبت از این گونه را تا پایان فصل گاوبانگی انجام می‌دهند.

به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان، همه ساله با آغاز زمان جفت‌گیری مرال‌ها در استان که از اوایل شهریور است و تا ۲۰ مهر ادامه دارد، استقرار چادر‌های گاوبانگی و اقدامات مرتبط توسط محیط بانان و همیاران طبیعت در زیستگاه‌های جنگلی و متصل به جنگل انجام می‌شود.

وحید خیرآبادی ادامه داد: در مجموع ۲۸ تا ۳۰ چادر گاوبانگی به صورت ثابت در پارک ملی گلستان و مناطق حفاظت‌شده جهان نما، هیرکانیا و لوه و بعضی از زیستگاه‌های آزاد مثل محدوده جنگلی بندرگز، دهنه زرین گل و دهنه محمدآباد علی‌آبادکتول و منطقه شش آب رامیان مستقر است.

وی ادامه داد: وجود این چادر‌ها و پایگاه‌های ثابت محیط‌بانان کمک می‌کند به صورت سالیانه آمار بلند مدت از مشاهده مستقیم مرال‌ها در استان گلستان به دست آید.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان گفت: محیط بانان، همیاران علاقمند به محیط زیست، دانشجویان، عکاسان و مستندسازان در کنار جوامع محلی ضمن حضور در چادر‌های گاو بانگی در فصل جفت‌گیری مرال‌ها، با گشت‌زنی مداوم، ضریب حفاظت از این گونه را افزایش داده و شانس شکار را برای شکارچیان غیرمجاز کاهش می‌دهند.

خیرآبادی مهمترین هدف در فصل گاوبانگی را ایجاد امنیت و آرامش برای جفت گیری مرال‌ها دانست و افزود: امسال علاوه بر حضور ۱۳۰ محیط بان، از حدود ۳۰ تا ۴۰ نفر از کارشناسان اداری و به همین تعداد همیاران طبیعت علاقمند برای انجام برنامه‌های مراقبتی و ثبت صدا‌های این گونه استفاده خواهیم کرد.
وی فصل گاوبانگی را فرصت خوبی برای سرشماری جمعیت این گونه برشمرد و بیان کرد: در پایان این دوره بعد از جمع‌بندی مشاهدات ثبت شده توسط محیط‌بانان و همیاران طبیعت، آخرین وضعیت جمعیتی مرال قرمز اعلام خواهد شد.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان جمعیت مرال‌های قرمز بر اساس مشاهده مستقیم در سال گذشته را هزار و ۷۲ مورد در استان اعلام کرد و گفت: پارک ملی گلستان با ۵۲۴ راس مشاهده مستقیم، منطقه حفاظت شده جهان نما با ۲۲۸ راس مشاهده مستقیم، منطقه حفاظت شده هیرکانیا با ۲۲۶ راس و منطقه حفاظت شده لوه با ۶۶ راس به ترتیب بیشترین جمعیت مرال را در خود جای دادند.

خیرآبادی ادامه داد: همچنین در زیستگاه‌های آزاد بندرگز ۱۱ مورد، علی‌آبادکتول ۱۱ مورد و رامیان هشت مورد مشاهده مستقیم مرال قرمز به ثبت رسیده است.

وی شروع استقرار محیط بانان و همیاران طبیعت در چادر‌های گاوبانگی مستقر در جنگل‌های گلستان را از ۱۵ شهریور دانست و افزود: با توجه به ثبت صدای این گونه از اوایل شهریور در پارک ملی گلستان، محیط بانان و همیاران طبیعت گشت زنی خود را در پارک آغاز کردند، اما فعالیت رسمی آنها از امروز با حضور در ۱۸ چادر ثابت شروع می‌شود.

 مرال از خانواده گوزن‌ها و از بزرگترین گونه‌های جانوران علفخوار و زیستگاه طبیعی آن جنگل‌های هیرکانی شمال کشور است که به طور معمول به صورت گله‌ای زندگی می‌کند، ماده‌ها تک قلوزا هستند و طول دوران آبستن این حیوان به هشت و نیم ماه می‌رسد.

نوع اقلیم استان گلستان که دریا، جنگل، کوهستان، دشت و بیابان را در گستره افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع جای داده باعث تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری و به تبع آن افزایش طمع متخلفان و شکارچیان به این خطه شده است.

منبع : ایرنا