روند تولید فیلم و سریال در طول سال‌های گذشته دگرگون شده و به یک نظم نسبی رسیده است؛ از تشکیل گروه‌های فیلم و سریال در سیمافیلم تا شکل‌گیری دفتر فیلمنامه که در هرکدام علاوه بر پیش‌بردن سیاست‌های کلی تحولی سازمان صداوسیما، تلاش شده تا خروجی فیلمنامه‌ها هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی، قابل‌قبول‌تر از قبل باشد.

دفتر فیلمنامه حالا در مسیر خود سرعت گرفته و تلاش کرده یک مسیر منسجم و طراحی‌شده را پیش روی آنتن قرار دهد. رئیس دفتر فیلمنامه نیز پیش از این اولویت‌های این دفتر را در چند محور شامل «شخصیت‌ها»، «موقعیت‌ها» و «روایت‌ها» اعلام کرده بود. در این میان، مدیر تولید، تأمین و بررسی فیلمنامه دفتر فیلمنامه رسانه‌ملی در این رابطه، جزئیات مسیر بررسی فیلمنامه‌ها و تحول این بخش را در گفتگو با جام‌جم مورد بررسی قرار داده است.

 بررسی فیلمنامه‌های دریافت شده از سوی استادان
اکرم صادقی، مدیر تولید، تأمین و بررسی فیلمنامه دفتر فیلمنامه رسانه‌ملی در این خصوص می‌گوید: دفتر فیلمنامه در ساختار جدید، سه بخش دارد؛ بخش «تولید، تأمین و بررسی فیلمنامه» که من آن را جلو می‌برم، بخش «ایده، اقتباس، پژوهش» و سوم، بخش «باشگاه رشد» است. خود بخش تولید، تامین و بررسی فیلمنامه سه بخش مجزاست. بخش تولید مربوط به تولید متن بوده و بخش بررسی فیلمنامه و تامین، خرید فیلمنامه‌های آماده است. ممکن است سازمان، موسسه یا حتی اشخاص، فیلمنامه‌ای داشته باشند که قبلا نگارش شده و از نظر محتوا و فرم طوری است که بتوانیم آن را خریداری کنیم. طی یک دوره تعدادی از فیلمنامه‌ها را بر همین اساس خریداری کردیم.

تحول در برقراری ارتباط با خالقان فیلمنامه‌ها و دریافت نظر آنها یکی از مهم‌ترین ارکان کار است. صادقی درباره نحوه تعامل با صاحبان آثار بیان می‌کند: در اداره‌کل فیلمنامه، خط تلفنی را مختص دریافت فیلمنامه از سراسر کشور قرار دادیم. اگر طرحی رد شود، به صورت مکتوب به مولف اطلاع می‌دهیم. در حقیقت برای اولین‌بار است که ما در سازمان، متن مکتوب برای تایید یا رد شدن داریم. موارد ذکر شده در فایل مربوطه، می‌تواند در حکم یک فایل آموزشی برای مولف باشد، چرا که همه بزرگوارانی که متن را کارشناسی می‌کنند یا فیلمنامه‌نویس یا از استادان فیلمنامه هستند؛ یعنی یک نفر بیرونی برای کارشناسی متن نیامده است. اگر به فرض، این ایراد را می‌گیریم که شخصیت قصه قهرمان ندارد، به طور کامل توضیح می‌دهیم که چرا نظرمان این بوده است. باشگاه رشد هم سه بخش و شامل مبتدی‌ها، نیمه‌حرفه‌ای‌ها و حرفه‌ای‌هاست. بیشترین تمرکز ما در باشگاه رشد، جایی است که اطلس فیلمنامه‌نویسان را از کل کشور جمع می‌کنیم. گفتیم حیف است که سال‌ها نتوانسته‌اند به سازمان وصل شوند در حالی که سازمان متعلق به همه مردم کشور است؛ حتی اگر از روستا ها‌ی کوچک باشند، حق دارند امکان همکاری با سازمان را داشته باشند. در مرحله بعد، کارگروه‌هایی را در قالب گروه‌های فیلمنامه‌نویسی از کل کشور تشکیل داده‌ایم. چرا که در طول تمام این سال‌هایی که ما کار کرده‌ایم تمام نویسنده‌های حرفه‌ای به سازمان وصل شدند، اما شاید کمتر امکانی برای بقیه وجود داشت تا همکاری کنند.

 غنی‌سازی متون در قرارگاه تحول
توجه به اولویت‌ها برای اجرایی‌شدن طرح‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. مدیر تولید، تأمین و بررسی فیلمنامه دفتر فیلمنامه رسانه‌ملی عنوان می‌کند: حتما باید قرارگاه تحول روی متن نظر بدهد تا مشخص شود طرحی که رسیده، در اولویت‌های سازمان قرار دارد یا خیر. قرارگاه تحول، در این رابطه کمک بسیاری به محتوای متن می‌کند، چون خودم هم فیلمنامه‌نویس و رمان‌نویس هستم، می‌دانم که رسیدن به پژوهش اولیه برای نوشتن سخت است. ما سال‌های سال برای یک پژوهش مشکل داشتیم، اما حالا قرارگاه تحول براساس محور‌های سند تحول، کارگروه‌هایی دارد که می‌توانند بابت ارائه محتوا به نویسنده، کمک خیلی خوبی کنند. صادقی در ادامه می‌گوید: اصلا قرارگاه تحول برای همین است. وقتی متنی را به آنجا می‌فرستیم غنی‌سازی می‌شود و نویسنده را به آنها وصل می‌کنیم. پیش از این، اگر متنی در سیمافیلم یا هر جای دیگر به اداره‌کل فیلمنامه می‌آمد و مدیران عوض می‌شدند، اعمال سلیقه می‌شد. ممکن بود فرم و محتوا را هم بشناسند، ولی سلیقه هم دخیل شود. شاید مدیری متن را بپسندد، بعد نویسنده بعد از شش ماه که کارش تمام می‌شد و می‌آمد، مدیر تغییر کرده بود و او سلیقه دیگری داشت.

برای این‌که همه این سلایق را کنار بگذاریم، آقای اسدی‌زاده گفتند شورا‌ها را برکنار می‌کنیم، ولی به جای آن از همان ابتدا یک مشاور کنار نویسنده می‌گذاریم که از استادان فیلمنامه‌نویسی یا فیلمنامه‌نویس است و با نویسنده همراه می‌شود و متن را پیش می‌برد. بعد متن‌ها را از قرارگاه تحول می‌گیریم. این قرارگاه، یک سند راهبردی می‌نویسد که سند بالادستی است، یعنی باید‌ها و نباید‌هایی که باید در متن باشد را بیان می‌کند. تا الان خوب بوده و همه راضی بودند.

رصد فیلمنامه‌های دریافت شده
یکی از نکات برجسته دفتر فیلمنامه، قرار دادن مشاورانی برای حضور در کنار نویسندگان و پایش فیلمنامه‌هاست که توانسته به خروجی کمی و کیفی مقبول‌تر منتهی شود. مدیر تولید، تأمین و بررسی فیلمنامه دفتر فیلمنامه رسانه‌ملی در این رابطه تاکید می‌کند: متن از طرح و ایده‌ای که به اداره‌کل فیلمنامه می‌رسد، شروع می‌شود و پایان فیلمنامه جایی است که آن را پلمب می‌کنیم. همین الان تعداد زیادی فیلمنامه در دست نگارش است که برای هرکدام از پروژه‌ها یک مشاور داریم. گزارش هفتگی می‌گیریم و خودمان فیلمنامه‌ها را رصد می‌کنیم.

منبع:روزنامه جام جم