«به محض شنیدن صدایش عرق سردی در تنم نشست؛ می‌دانستم این بی علت نیست و همیشه با شنیدن واق واق سگ‌های نزدیک خانه مان ترسی در وجودم رخنه می‌کرد، انگار که هر لحظه ممکن است یکی از آنها به سمتم حمله ور شود و بر اساس طبیعتش شکمم را پاره پاره کند.

شاید اگر با چند همراه بودم و آن وقت شب نبود، ترسی نداشتم، اما اضطراب سرتاپایم را گرفت، پاهایم سست و در عین حال قصد گریختن داشتند؛ سستی بدنم از سر ترسم نسبت به هیمنه صدای سگ و تمایل به فرار برای نجات از دست این حیوان درنده بود.

یک سگ نر با هیبتی باور نکردی در حال نزدیک شدن به من بود و من در چشمانش از سر ترس خیره شدم، اما سعی کردم نگاه نکنم و فرار را بر قرار ترجیح دادم، اما دویدن من همانا و تعقیبم از سوی گروه سگ‌‌ها همانا.

یکی از سگ‌ها شلوارم را با دندان‌های تیزش به دهان گرفت، ولی لباسم پاره شد. کمی که دویدم ناگهان به زمین خوردم و وقتی به خود آمدم با گله‌ای از سگ‌ها روبرو شدم! با کیفم سعی کردم آنها را بترسانم و در نهایت با خبردار شدن همسایه‌ها نجات پیدا کردم.»

این روایتی واقعی از سوگند دختر ساکن مهدیس اهواز است که با هجوم سگ‌های بی صاحب مواجه شد و به گفته خودش هنوز هم اثرات ترس و اضطرابی که آن شب کشید، رهایش نمی‌کند. تا مدت‌ها با کابوس هجوم سگ‌ها بیدار می‌شد و به سختی به خواب می‌رفت.

مسئله سگ‌های بی صاحب طی سالهای اخیر گریبان بسیاری از شهرهای بزرگ را گرفته است. این مشکل در کشور ما به دلیل وجود حامیان افراطی و تشویق برخی رسانه‌ها به شکلی جدی در حال تبدیل به بحران است؛ بحرانی که محیط زیست را هم تحت الشعاع قرار می‌دهد.

اما در ابتدا باید به این مسئله پرداخت که پای سگ‌ها چگونه به زندگی ما انسان‌ها باز شد و آنها چگونه پس از فتح قلب آدم ها، کم کم جای پای خود را در زندگی روزمره ما سفت کرده و توانستند بوستان‌ها و خیابان های شهری را به تسخیر خود درآورند!

رابطه تنگاتنگ انسان و سگ از کجا شکل گرفت؟

محمد نجفی کارشناس روانشناسی در این خصوص می‌گوید که آدمی از ابتدا با سگ‌ها ارتباط خوبی داشت. زمانی که گروه‌های اجتماعی تشکیل نشده بودند و آدمی مانند حیوانات در دسته و گروه می‌زیست، پس از شکار استخوان‌های خود را در اطراف رها می‌کردند و آنچه احتمالا ارتباط تنگاتنگی بین انسان و سگ شکل داد، همین بود.

او افزود: بر اساس پژوهش‌ها سگ‌ها در ابتدا برای برقراری ارتباط با انسان‌ها ترس داشتند و آدمی نیز آنها را تهدید به حساب می‌آورد اما پس از آنکه سگ وفاداری خود را با پرتاب یک تکه استخوان از سوی آدمی اثبات کرد، رابطه بین آنها قدرتمند شد‌.

آقای نجفی اضافه کرد: این رابطه طی سالیان متمادی ادامه داشت تا اینکه گروه‌های اجتماعی انسان بزرگ شدند و تشکیل شهرهای مدرن باعث عقب راندن سگ‌ها شد.

به گفته این کارشناس روانشناسی انسان بر اساس طبیعت خود نیازمند ارتباط با حیوانات است و یکی از دلایل علاقه آدمی به نگهداری سگ و گربه نیز ناشی از همین طبیعتی است که از سالها پیش در آنها به وجود آمد.

محمد نجفی ادامه داد: اهلی کردن اسب و نگهداری از گاو و گوسفند و بز نیز بر همین اساس است و این نیاز دو طرفه موجب ایجاد ارتباط بین آدمی و حیوانات شده است، اما با توسعه زندگی شهری دیگر سگ‌ها یک تهدید جدی به حساب می‌آیند به ویژه برای بهداشت عمومی و حیات دیگر حیوانات، زیرا آنها به صورت گله‌ای حمله ور می‌شوند و هر موجودی که سر راهشان باشد را از پا در می‌آورند.

تهدید بهداشت عمومی با پرسه سگ‌ها در خیابان

تهدید بهداشت عمومی و زندگی مردم از سوی سگ‌ها حرف عجیب و غریبی نیست. در شهر‌های بزرگ خوزستان از جمله اهواز سگ‌ها آزادانه در خیابان‌ها قدم می‌زنند و پس از آب تنی در آب گل آلود، در چمن بوستان‌هایی که خانواده‌ها با کودکان حضور می‌یابند، استراحت می‌کنند.

در ماهشهر نیز در محله ناحیه و کوچه پس کوچه‌های آن شبانه پرسه می‌زنند و اگر کسی شب هنگام قصد عبور داشته باشد، قدرت نمایی می‌کنند.

سالم یکی از ساکنین بندر ماهشهر به ما گفت که در گوشه گوشه بازار ناحیه سگ‌ها حضور دارند؛ کنار گوشت فروشی و مغازه‌های پروتئینی؛ حتی سبزی فروشی‌ها نیز به آنها غذا می‌دهند در حالی که این مسئله باعث آسیب به بهداشت مردم می‌شود.

در برخی محله‌های شهر‌های صنعتی و بزرگ با توجه به حضور قشر مرفه جامعه و افزایش تمایل آنها برای نگهداری از حیوانات خانگی گسترش سگ‌های ولگرد به صورت چشمگیری رخ داده و این در حالیست که غذارسانی بی مورد و حمایت‌های افراطی بر این معضل می‌افزاید.

در دزفول این آش آن چنان شور شد که مدتی پیش چند سگ بی صاحب پس از حمله به یک کودک، او را کشتند. ماجرا از این قرار بود که این کودک ۶ ساله از ناحیه سر و گردن و دست به شکلی عمیق از سوی سگ‌ها دچار گزیدگی شد و علی رغم اقدامات درمانی در خوزستان برای معاینه بیشتر به تهران منتقل شد، اما به دلیل ابتلا به بیماری «هاری» جانباخت.

هزینه‌های میلیاردی واکسن هاری 

بیماری هاری سالانه هزینه گزافی را به بخش بهداشت و درمان کشور تحمیل می‌کند؛ خوزستان نیز از این اتفاق در امان نیست.

پژمان بختیاری نیا رئیس مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید که بیش از ۱۴ هزار نفر پارسال در خوزستان دچار سگ گزیدگی شدند و در مجموع ۱۸ هزار و ۱۶۹ نفر واکسن هاری دریافت کردند.

هزینه هر ویال سرم ۳۰۰ واحدی «هاری» ۵۶ دلار و قیمت هر بخش واکسن این بیماری ۷ دلار است که با این حساب هزینه تحمیل شده به بخش بهداشت و درمان خوزستان به ۱۴۴ میلیارد تومان می‌رسد.

شهرداری دزفول در آستانه بازگشایی مدارس چه می‌کند؟

از آنجا که فرد جان‌باخته در دزفول بر اثر بیماری هاری کودک بود و این مسئله د ر آستانه بازگشایی مدارس می‌تواند منجر به نگرانی خانواده‌ها برای امنیت دانش آموزان شود، شهرداری این شهر وعده داد که جمع آوری سگ‌های بی صاحب را به شکل ویژه در اولویت قرار می‌دهد.

علی فرهاد نژاد رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار ما گفت: نگرانی مردم با توجه به رویداد رخ داده برای کودک ۶ ساله قابل درک است و از همین رو گشت‌های جمع آوری سگ به ۳ برابر افزایش یافتند.

او با بیان اینکه این اقدام در جهت وظایف قانونی ابلاغی وزارت کشور است، افزود: در همین حال نیز گروه‌های تخصصی عقیم سازی سگ‌ها در حال فعالیت برای انجام اصولی این حرکت هستند.

به گفته آقای فرهاد نژاد شهروندان در ردیابی و جمع آوری سگ‌های بی صاحب بسیار مهم و موثری هستند و بر اساس اطلاعات آنها محل تجمع سگ‌های بی صاحب شناسایی می‌شود ولی در همین حال برخی شهروندان با غذارسانی بی رویه موجب افزایش زاد و ولد سگ‌ها می‌شوند که انتظار می‌رود از این اقدام اجتناب گردد.

کمبود داروی بیهوشی سگ‌ها موجب کندی در روند جمع آوری سگ‌های بی صاحب اهواز

به گفته مهرداد شریفی معاون اجرایی مرکز بهداشت خوزستان  پارسال هزاران نفر دچار سگ گزیدگی شدند و به مراکز تحت درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور مراجعه کردند که «اگر اقدامات پیشگیری و درمانی نبود، با مشکلی جدی در حوزه رشد بیماری هاری مواجه می‌شدیم.»

او توصیه کرد که زنده گیری سگ‌ها صورت بگیرد و با مایه کوبی و عقیم سازی، محل نگهداری به خصوص برایشان تعریف شود تا بجای جولان سگ‌های بی صاحب در خیابان‌های شهر، در جای محدود و مشخص باشند.

بنا بر ادعای محمود ثابت قدم مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز جمع آوری سگ‌ها به شکلی گسترده در جریان است و آنچه باعث بروز کندی در این روند شده کمبود داروی بیهوشی حیوانات است که به دلیل غیر قانونی بودن در داروخانه ها موجود نیست، بلکه باید از طریق مبادی دولتی وارد شود.

قربانی جدید سگ‌های بی صاحب کیست؟

مرکز نگهداری و عقیم سازی سگ‌های بی صاحب مدتی پیش از سوی زباله‌گردها به غارت رفت که این مسئله واکنش های زیادی در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت.

چندی پیش نیز یک مقام مسئول در شهرداری که نخواست نامی از او برده شود به خبرنگار ما گفت: در مراکز عقیم سازی معمولا همه سگ‌ها عقیم نمی‌شوند بلکه از هر ۴ تا تنها یک مورد عقیم شده و سپس رهاسازی می‌شوند زیرا در صورت عقیم سازی گسترده، منفعت و سود این گروه قطع خواهد شد.

۲ سال پیش یک استاد دانشگاه آزاد اهواز به دلیل مواجه شدن با سگ‌های ولگرد و فرار او از دست آنها تصادف کرد و جانباخت.

ایجاد ممنوعیت و محدودیت برای سگ‌های بی صاحب در تمام نقاط دنیا به دلیل بالا بودن زاد و ولد و تمایل انسان‌ها به نگهداری از آنها امری عادی و مرسوم است.

طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی دستکم ۲۰۰ میلیون سگ ولگرد در جهان وجود دارد در حالی که این مشکل در برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی تقریبا برطرف شده است.

در هلند و بلژیک هیچ سگ ولگردی نیست. سگ‌های بی صاحب نیز از سوی شهرداری جمع آوری شده و به پناهگاه فرستاده می‌شوند تا در آنجا عقیم سازی و جمعیت مازاد با «مرگ آسان» کشته شوند.

حالا باید دید آیا در آینده شهرداری اهواز می‌تواند شهر را از سگ‌های بی صاحب پاکسازی نماید یا شهروندان اهوازی و خوزستانی همچنان باید منتظر قربانی جدید از میان خود باشند.

گزارش از ساسان ناصری زاده