محمد عطایی محمدی از عکاسان مطبوعاتی کشور است که در عرصه عکاسی مستند نیز فعالیت زیادی دارد. او سالهاست به سوژه‌های مختلف محیط زیستی، اجتماعی و ایران‌شناسی پرداخته و از دریچه مستند این سوژه‌ها را روایت کرده است.

این عکاس و مربی آموزش عکاسی سازمان فنی حرفه‌ای، ۲ سال پیش با مجموعه عکس «پاکتراشی» در جشنواره تلویزیونی مستند حضور داشت که شایسته تقدیر شد. آن مجموعه با نگاه مستند و با ثبت تغییر کاربری‌های مختلف در دهه‌های اخیر برای ساخت زمین‌های کشاورزی، راه‌سازی، کارخانجات، مرغداری‌های صنعتی و ویلاسازی در جنگل‌های هیرکانی بخش استان گلستان و به روش عکاسی هوایی تولید شده بود.

او جدیدترین مجموعه عکس خود را همراه با ۵ تک عکس به جشنواره تلویزیونی مستند ارسال کرده و متقاضی حضور در این رویداد شده است. عطایی درباره مجموعه عکس ارسالی خود گفت: در این مجموعه عکس، به وضعیت خشکسالی در خلیج گرگان می‌پردازم و اتفاقات محیط زیستی که در این منطقه رخ داده و این خلیج را به این نقطه رسانده است، با استفاده از تصاویر مستند روایت کردم. درباره خشک شدن خلیج روایت‌های متعددی وجود دارد؛ برای مثال عده‌ای معتقدند که بستن رود ولگا توسط روسیه و عقب‌نشینی آب دریای خزر باعث این اتفاق شده است، اما پیمایش‌های میدانی نشان زیادی از این موضوع ندارد.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد اتفاقات محیط زیستی و شرایط اقلیمی به ویژه برداشت بی‌رویه آب از آبریز‌هایی که به دریای خزر وارد می‌شود، مهم‌ترین دلیل این اتفاق است. علاوه براین، سد‌های بسیار زیادی در شعاع چند ده کیلومتری این خیلج احداث شده که همگی باعث کاهش ورود آب به خلیج و در نتیجه خشک شدن آن شده است. جالب است بدانید که در شعاع ۳۰ کیلومتری رود گرگان، عده زیادی از کشاورزان به کشت برنج مشغول شده‌اند و این موضوع نیز بر خشکی خلیج بی‌تاثیر نبوده است.

این عکاس مستند با اشاره به اقدامات انجام شده برای احیای خلیج گفت: طی ۲ سال گذشته، اقدام مهمی برای احیای خلیج انجام شد که مربوط به لایروبی مجرا‌های ورودی آب به خلیج بود. البته باید منتظر ماند تا ببینیم این اقدام چه اثراتی در بلند مدت می‌گذارد و می‌تواند این منطقه را که گرفتار خشکسالی شده، دوباره احیا کند یا خیر؟ 

عطایی با اشاره به عکس‌های تهیه شده از این خلیج گفت: عکس‌های هوایی را با عکس‌های زمینی ترکیب کرده و تلاش کردم روایت دقیق و مستندی از همه اتفاقاتی که منجر به خشکی خلیج شده را به نمایش بگذارم. این مجموعه تابستان امسال تهیه شده و در صورت پذیرش در جشنواره تلویزیونی، برای نخستین بار رونمایی می‌شود.

وی ضمن معرفی تک‌عکس‌های خود گفت: یکی از عکس‌ها مربوط به خلیج گرگان است که از ارتفاع نسبتا زیادی تهیه شده و نگاه جامعی به آن دارد. عکس دوم مربوط به روستای دولاب سنندج و شیوه خاص خانه‌سازی در این منطقه به صورت پلکانی است و عکس سوم، از جنگل ابر در منطقه رامیان گرفته شده است. دو عکس دیگر نیز مربوط به یک کشتی به گل نشسته در دریاچه ارومیه است که جاذبه‌ای خاص دارد.

او درباره جشنواره تلویزیونی مستند گفت: به نظرم در بین جشنواره‌های داخلی که بخش عکس دارند، جشنواره تلویزیونی از نظر نظم در برگزاری و فراخوان، اهمیت قائل شدن برای آثار عکاسان و اعتبار رتبه نخست را دارد. در مرداد ماه گذشته، در بیش از ۱۰ جشنواره عکس حضور داشتم، اما به نظرم جشنواره تلویزیونی مستند به صورت تخصصی روی عکس کار می‌کند و همین موضوع باعث توجه بیشتر عکاسان به آن شده است.

وی خاطرنشان کرد: این رویداد به بهتر دیده شدن عکس مستند کمک زیادی کرده و به دلیل نگاه تخصصی به هنر عکاسی مستند، در بین عکاسان جا باز کرده است.