در جنگلهای کهگیلویه و بویراحمد به عنوان بخشی از طبیعت زاگرس بیش از ۵۰ گونه درختی و درختچهای وجود دارد که درخت بلوط به عنوان گونه غالب آن محسوب میشود و مردمان استان بی توجه به پیامدهای برداشت بی رویه برای میراث طبیعی زاگرس به جمع آوری محصولات این درختان ارزشمند اقدام میکنند.
کهگیلویه وبویراحمد ۸۷۰ هزار هکتار عرصه پوشیده از درختان بلوط، بادام، بن، کلخنگ، زالزالک و سایر گونههای جنگلی دارد که شماری از مردمان این سرزمین چهارفصل برای برداشت میوه این درختان به دل طبیعت میروند.
استفاده مردمان کهگیلویه و بویراحمد از میوههای جنگلی به برداشت خام محدود نمیشود و ساکنان سختکوش این دیار نسبت به فراوری این گنجینههای خدادادی و کسب درآمد از طریق آن اقدام میکنند، اما همواره کارشناسان منابع طبیعی استان نسبت به پیامدهای برداشت بی رویه هشدار میدهند.
این صاحب نظران اعتقاد دارند که سود حاصل از برداشت میوههای جنگلی بسیار کمتر از آسیبهای آن به عرصههای طبیعی است به همین علت ضرورت دارد مسوولان با برنامه ریزی اصولی ضمن جلب مشارکت مردم برای کاهش برداشت این محصولات پیش بینی طرحهای حمایتی بیشتری برای صیانت از این بخش از میراث طبیعی زاگرس را در دستور کار قرار دهند.
گستره قابل برداشت میوه جنگلی در کهگیلویه و بویراحمد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد:خارج کردن بذر از چرخه اکوسیستم به عنوان عامل اصلی زادآوری و توسعه ژنتیک گیاه سبب نقصان و شکست زنجیره اکوسیستم میشود.
سعید جاویدبخت با اشاره به اینکه در چرخه اکوسیستم بخشهایی از میوه یا همان بذر درخت سهم خاک، قسمتی برای حیات وحش و بخش مهمی نیر مربوط به زادآوری درخت است تاکید کرد:حداکثر۲۰ درصد بذر هر درخت جمعآوری شود.
وی با یادآوری این نکته که بلوط بذری ۲ساله است و وقتی برای برداشت با چوب به درخت ضربه زده میشود، شاخههای دارای بلوط یکساله هم میریزند تاکید کرد: باید اجازه داد بذر برسد و تا حدودی بریزد.
جاویدبخت بیان کرد:براساس تجربه جوامع محلی بهترین زمان جمع آوری میوه درختان جنگلی بلوط بعد از بارشهای پاییزی است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد:با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی مردم و اینکه شهروندان ساکن استان همزیستی دیرینهای با جنگلها و به ویژه بلوط داشته اند، نمیتوان آنان را به طور کلی از برداشت این محصولات منع کرد.
وی خاطرنشان کرد:با توجه به الزامات بیولوژیکی و اکوسیستمی ضرورت دارد بهره برداران به منظور حفاظت از طبیعت و بقای درختان جنگل کمترین برداشت را داشته باشند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: سطح قابل برداشت درختان جنگلی در این استان حدود ۲۸۰ هزار هکتار و بلوط با ۲۰۰ هزار هکتار بیشترین مساحت این عرصهها را به خود اختصاص ا داده است.
جاویدبخت خاطرنشان کرد: کهگیلویه و بویراحمد همچنین ۳۰ هزار هکتار درخت بنه، ۳۰ هزار هکتار کنار و ۲۰ هزار هکتار سایر گونههای جنگلی دارد.
برنامه دولت برای کمک به بقای جنگلها
جاویدبخت گفت: به منظور کاهش فشار برداشت از میوه درختان جنگلی در استان؛ تولید نهال از گونههای مورد برداشت و توزیع رایگان آنان برای کاشت در عرصههای شخصی، اجرای طرحهای مشارکتی (از گونههای چندمنظوره اقتصادی مانند بادام اسکوپاریا) و همچنین توزیع رایگان نهال جهت زراعت چوب (از جمله صنوبر) در دست اجراست.
خطر نابودی جنگلهای کهگیلویه وبویراحمد با برداشت بی رویه میوههای وحشی
سفره غنی جنگل در فصول تابستان و پاییز
رییس اداره جنگل کل منایع طبیعی و آبخیزداری کهگیلیویه و بویراحمد میگوید که برداشت میوه جنگلی استان خرداد هر سال آغاز میشود و تا اواخر پاییز ادامه دارد.
جواد رحیمیان تاکید کرد: برداشت بیشتر از سه کیلوگرم میوه جنگلی در استان تجاری محسوب میشود و خلاف قانون است.
جلب مشارکت جوامع محلی راهکار حفظ جنگلها
هرچند جمع آوری میوههای جنگلی و به ویژه استفاده از این نعمت خدادادی برای درست کردن غذاهای محلی سنتی دیرینه است، اما ادامه این رویه با افزایش جمعیت و برداشت بی رویه گنجینههای خدادادی جنگلها را تهدید میکند که برای رفع این مشکل باید چارهای عاجل اندیشیده شود.
کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد کاشت بذر میوههای جنگلی را راهکار برای استفاده و در عین حال حفظ این گونههای ارزشمند مطرح میکنند.
این صاحب نظران اعتقاد دارند با فرهنگ سازی وآگاهی بخشی درخصوص خطراتی که در آینده درختان جنگلی را تهدید میکند باید بهره برداران را متقاعد کرد تا به ازای هر سه کیلوگرم برداشت یک کیلوگرم بذر بکارند.