چاچکام از آن روستا‌هایی است که طبیعتش هیجان می‌ریزد به قلب، یک هیجان اصیل و دوست داشتنی. روستایی تقریبا بِکر که هنوز هم آدم‌هایی دارد که مدار زندگی شان را در مسیری تراز کرده اند که تاثیرشان وابسته به حضورشان نیست. یکی از آن‌ها مردیست پنجاه و نه ساله که حدود هشت سال است با نصب اذان گوی اتوماتیک در حیاط خانه اش که مشرف به روستا است، صبح، ظهر و غروب هر روز صدای روح بخش اذان را در تمام کوچه پس کوچه‌های روستا می‌پراکند، روستایی که با وجود تمام زیبایی هایش مسجد ندارد و حسینیه آن هم فقط در مناسبت‌هایی مثل مراسم محرّم باز می‌شود. وقتی از آقای خَنیده دلیل و انگیزه انجام این خوش فکری اش را می‌پرسم، تمام حسّ خوبش از انجام این کار رامی پیچد در زرورق کلمات لهجه شیرین مازندرانی و می‌گوید: «در واقع به خاطر یکی از سفارش‌ها و وصیت پدر مرحومم است.

از وقتی که خودم را شناختم و با پدرم به مزرعه و باغ می‌رفتم همیشه تاکید داشت که وارد باغ که می‌شوی تا می‌توانی صلوات بفرست و وقت اذان، اذان بگو. می‌گفت این گیاهان، جان دارند، از شنیدن ذکر صلوات و اذان خوششان می‌آید، کار هم برکت می‌گیرد. یادم هست که پدرم خوشه‌های گندم و برنج را کف دستش می‌گرفت، یک صلوات می‌فرستاد و آن‌ها را می‌بوسید. می‌گفت این‌ها متوجه می‌شوند.» باید جملاتش را مزه مزه می‌کردم و قند توی جملاتش را در وجود حل. آن وقت بهتر می‌فهمیدم که چطور آقای خنیده که پدر پنج دختر با تحصیلات فوق لیسانس زبان خارجه، فوق لیسانس گل‌های زینتی، دکترای تربیت بدنی، پرستاری و آخری هم دانش آموز پایه یازدهم است، می‌گوید: «درست است که پنجاه و نه سال سن دارم، اما دل من زنده است و جوان، پر از انرژی هستم، مثل جوان ها.»

گفتگوی ما با حجت الاسلام مرتضی رستم بیگی، استاد حوزه و دانشگاه و دبیر تشکل جوانان انقلابی در مورد تقیّد و مداومت به اذان گفتن و آثار فوق العاده اش در زندگی، در همین راستا است.

جذب انرژی مثبت با شنیدن و تکرار اذان به عنوان یک دوره کامل اعتقادی
حجت الاسلام مرتضی رستم بیگی دقیق و عمیق برایمان توضیح می‌دهد که کارکرد اذان و اقامه خیلی فراتر از صرفا اعلام وقت نماز و آماده شروع نماز شدن به صورت جماعت است: «نکته اول اینکه گفته می‌شود اذان اعلام وقت نماز است و اقامه اعلام انجام نماز به صورت جماعت، یعنی آماده برپا شدن و شروع شدن نماز به جماعت. پس وقتی نماز را به صورت فرادی می‌خوانیم آماده شدن برای جماعت نیست به نظر می‌رسد اقامه گفتن، حدیث نفس است یعنی بیشتر خطاب به نفس است برای آمادگی برای ورود به نماز. چون هم اذان و هم اقامه یک دوره کامل اعتقادی است. برای هر عملی نیاز به یک پشتوانه اعتقادی است، برای هرکاری یک پشتوانه ایدئولوژیک لازم است. اذان یک دوره اعتقادی کامل است. اذان یک سیری است که از توحید و نفی شرک شروع می‌شود و بعد می‌رسد به رسالت و در ادامه به امامت. سیر ولایت در عالم هستی هم همین است یعنی ولایت الله، بعد ولایت نبی و رسول و بعد ولایت ولی الله و امام معصوم. حالا این که انسان برای خودش جملات اذان را تکرار کند و این حدیث نفس چقدر اثر دارد یک نکته است و مهم این است که این تکرار‌ها حتی اگر ناخودآگاه باشد اثر دارد. جدای از اینکه شنیدن اذان هم که برایش ثواب ذکر کرده اند تاثیر دارد. پس در واقع هم گفتن اذان و اقامه که حدیث نفس است اثر گذار است و هم شنیدن اذان، هر دو اثر گذار است. امروز اثر این تکرار یک سخن برای احوال مختلف انسانی در علم روان شناسی ثابت شده است که چقدر تاثیرگذار است که آدم چیزی را تکرار کند. پیامبر اکرم می‌فرمایند اگر کسی چیزی را دوست داشته باشد زیاد یادش می‌کند.

البته این رابطه دو طرفه است یعنی از یک طرف اگر چیزی محبوب کسی باشد آن را زیاد یاد می‌کند و از طرف دیگر اگر کسی چیزی را زیاد یاد کند به مرور نسبت به آن چیز محبّت پیدا می‌کند. همان طور که اگر بغض و کینه نسبت به کسی را مرتّب یاد کنیم این بغض و کینه شدیدتر می‌شود. البته در بقیه موارد و حالات انسانی هم همین است. اگر من یک غمی را مرتّب برای خودم تکرار کنم و به آن فکر کنم و درمورد آن غم صحبت کنم آن غم در وجود من شدیدتر می‌شود؛ و شادی هم به همین منوال، با تکرار و یاد کردن، عمیق‌تر می‌شود. پس این تکرار اثر دارد، شنیدن هم اثر دارد. این اثرات همان است که امروزه به آن می‌گویند انرژی‌های مثبت و منفی از اطراف گرفتن. امام باقر علیه السلام شنیدن را در حد اطاعت قرار داده اند و فرموده اند: اگر کسی به ناطقی گوش کند که آن ناطق از جانب خدا صحبت می‌کند، خدا را عبادت کرده است و اگر سخن ناطق، سخنی شیطانی باشد شیطان را عبادت کرده است. یعنی شنیدن انسان را به مرحله اطاعت و عبودیت می‌رساند؛ بنابراین تکرار اذان برای خود انسان از یک سمت و شنیدن اذان برای خود انسان از سمت دیگر این اثر را دارد.»

شنیدن اذان، قطعا در خطورات ذهنی که ریشه اعمال ماست تاثیر دارد

گفته شده در شنیدن اثری هست که در دانستن نیست، به نظر می‌رسد هر چند که این گزاره در مورد اهمیت شنیدن موعظه بیان شده، اما با شنیدن توضیحات حجت الاسلام رستم بیگی مبنی بر اینکه دیده‌ها و شنیده‌های ما خطورات ذهنی ما و در ادامه افعال اختیاری ما را شکل می‌دهند باز هم همان گزاره در ذهن چراغ می‌دهد. ایشان می‌گوید: «در مورد شنیدن یک نکته دقیق تری که وجود دارد و اثر می‌گذارد حتی وقتی که انسان برای خودش حدیث نفس می‌کند و برای خودش جملات اذان و اقامه را در نماز فرادی می‌گوید و یا در نماز جماعت که مستحب است اذان را تکرار یا به اصطلاح حکایت کند یعنی هم بشنود و هم تکرار کند، این است که دروازه ورود قلب ما همین دیدنی‌ها و همین شنیدنی‌های ماست که درواقع وقتی هم گفته می‌شود اذان را با صدای بلند بگویید یک اثر عمیق دارد و آن اثر این است که همه افعال اختیاری ما یک سیری را طی می‌کنند تا انسان یک فعل اختیاری را انجام بدهد که غالبا ما نسبت به این سیر بی تفاوت هستیم. کار اختیاری ما این گونه است که یک خطور ذهنی در ذهن ما شکل می‌گیرد، ما تصدیق فایده می‌کنیم یعنی چیزی که به ذهن ما آمده فایده اش را تصدیق می‌کنیم در گام بعدی میل در وجود ما ایجاد می‌شود، بعد دوباره فکر می‌کنیم و این تصدیق فایده تقویت می‌شود، مثلا می‌بینیم لذّتش خیلی زیاد است، فوایدش مثلا یک و دو و سه مورد است، این میل، میل موکّد می‌شود، تصمیم می‌گیریم و اراده می‌کنیم و حالا این خطورات ذهنی است که ریشه همه افعال اختیاری ماست چه خوب و چه بد.

حالا اگر کسی بخواهد به سمت خوبی‌ها و ترک بدی‌ها برود به جای اینکه در مراحل آخر و آن جایی که میل شدید شده وارد شویم مثلا بگوییم حالا که میل به فلان گناه پیدا کردی تقوی پیشه کن یا با تهدید به جهنم و یا تطمیع به بهشت بگوییم فلان گناه را انجام نده، بهترین کار این است که از ریشه مشکل را حل کنیم. ریشه کجاست؟ خطورات ذهنی ریشه است. خطورات ذهنی چطور شکل می‌گیرد؟ خطورات ذهنی عمدتا از راه دیدنی‌ها و شنیدنی‌های ما در ناخود آگاه ما قرار میگیرد و این هاست که خطورات ذهنی ما را تشکیل میدهد؛ بنابراین آدم‌هایی که به زبان امروزی جملات مثبت زیاد می‌شنوند یا به به زبان دینی آدم‌هایی که حسنات می‌شنوند و می‌بینند خطورات ذهنی شان بیشتر به سمت کار‌های خوب است و آدم‌هایی که معمولا جملات ناپسند و منفی می‌شنوند خطورات ذهنی شان بیشتر به سمت همان‌ها می‌رود و این گونه است که بر عمل آن‌ها اثر گذار می‌شود و عملشان را هم به سمت منفی می‌برد. یعنی بسته به اینکه ما چه بشنویم و چه ببینیم افعال ما شکل میگیرد. حالا این بحث خطورات ذهنی و شنیدن اذان، به عنوان اینکه اذان هم سیر اعتقادی است که بعدش هم طبق حی علی الفلاح و حی علی خیرالعمل به سیر عملی و عبادی می‌رسد و ما را می‌برد به سمت عمل، این قطعا می‌تواند در خطورات ذهنی ما اثر بگذارد و به همین دلیل تاکید شده در نماز‌های مختلف اذان گفته شود و با صدا هم گفته شود که به گوش خودمان هم بیاید و بلند گفتنش هم اثر گذار است؛ که در ادامه مواردی از اثرات اذان گفتن باصدای بلند، خصوصا درخانه را مطرح می‌کنیم. البته بلند گفتن به معنای فریاد زدن نیست.

ضمنا به خاطر همین اثر شنیدن و اینکه اولین عضو و حسی که فعال می‌شود گوش است گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ نوزاد سفارش شده تا قبل از اینکه بند ناف انسان بیفتد، یعنی سفارش شده در همان لحظات اولیه که این عضو و حس انسان فعال می‌شود اذان و اقامه در گوشش گفته شود.»

دفع انرژی‌های منفی، شیاطین و اجنّه با بلند اذان گفتن در خانه

حجت الاسلام رستم بیگی در ادامه از دافع بودن اذان می‌گوید: «وجود نازنین پیامبر اسلام فرمودند که وقتی شیطان صدای اذان را بشنود فرار می‌کند. یعنی وقتی در جایی اذان گفته بشود شیطان دیگر آن جا نیست. کارکرد‌های شیطان چیست؟ طبق آیات قرآن یکی از کار‌هایی که شیطان در بین خانواده و حتی در بین جمع دوستان مخصوصا در محیط مومنین می‌کند این است که دشمنی و کینه ایجاد می‌کند یا بین افراد دشمنی و جدایی می‌اندازد. 

خب در خانواده ها، در خانه‌ها اگر رعایت نشود علاوه بر شیطان انسی که گاهی نفس اماره خود ما یا بعضی از افراد خانه این نقش را بازی می‌کند که بین زن و مرد، بین اعضای خانواده دشمنی ایجاد می‌کنند شیاطین جنّی هم وجود دارد. هر انسان مومنی این را قبول دارد که شیاطین جنّی هم وجود دارند و آن‌ها هم همین کار را می‌توانند انجام دهند و عداوت و دشمنی ایجاد می‌کنند. خب حالا ما می‌خواهیم در خانواده صفایی ایجاد شود و حداقل از شر شیاطین جنّی آزاد بشویم و اثرات آن‌ها را کم کنیم یکی از راهکار‌ها همین گفتن اذان بلند در خانواده است. یعنی وقتی اذان در خانه گفته می‌شود شیطان دور می‌شود و آن بخشی از ناملایمات و درگیری‌های خانواده که مربوط به شیاطین جنّی و نیرو‌های اهریمنی است و آن انرژی منفی که در خانواده است به واسطه اذان گفتن در خانه، از بین می‌رود. حتی بزرگانی مثل آیت الله بهجت و آیت الله وحید خراسانی گفته اند که خانه‌هایی که جنّ دارند یکی از راهکار‌های دفع اجنّه از آن خانه این است که در آن خانه اذان گفته شود و اذان سبب دفع اجنّه می‌شود.»

در گوش فرد بداخلاق اذان بگویید
درمان بداخلاقی با اذان، کارکرد دیگر اذان در ادامه صحبت‌های حجت الاسلام رستم بیگی است: «در روایت داریم اگر کسى بد اخلاق شد، در گوش او اذان بگویید.

(امام صادق علیه السلام: مَن ساءَ خُلُقُه فأَذِّنوا فی اُذنِهِ.)
 خب این در گوش اذان گفتن این فرد یک بخشی از آن مربوط به همین دور کردن شیاطین و شیاطین جنّی است که باعث خلق بد فرد شده و یک بخشی از آن هم مربوط به همان نکته اولی است که مطرح شد که شنیدن بسیار تاثیرگذار است و خب الان هم یک دوره کامل ولایت پذیری و اعتقادی است که هر دو جهت می‌تواند بر فرد بد اخلاق اثر بگذارد و او را به سمت اخلاق نیکو ببرد.»

درمان بیماری و فرزند دار شدن در اثر مداومت بر بلند اذان گفتن در خانه
«با مداومت بر بلند اذان گفتن در خانه هایتان، انرژی‌های منفی را دفع و زندگی، خانه و خانواده را سالم‌تر و شاداب‌تر کنید.» این گزاره‌ای است که می‌توان در پایان صحبت‌های حجت الاسلام رستم بیگی و نیز به استناد همین روایت آخر، با خیال راحت نوشت. حجت الاسلام رستم بیگی در پایان می‌گوید: «روایت صحیح داریم از وجود نازنین امام رضا علیه السلام در این مورد، فردی پیش امام رضا از بیماری و نیز از نداشتن فرزند شکایت کرد. امام رضا علیه السلام به او سفارش کرد که در خانه اذان را بلند بگو. راوی می‌گوید بعد از مدتی که من این کار را کردم و با صدای بلند در خانه اذان گفتم هر دو مسئله و مشکل من حل شد. احتمالا این هم یک بخشی از آن همان بحث دور شدن شیاطین از خانه است، چون این امورات مثل بخشی از بیماری‌ها از شیاطین جنّی برمی آید و حتی گاهی عواملی غیر از عوامل جسمی مانع فرزند آوری می‌شود. البته که بحث تعبد هم هست که انسان باید این روایات را تعبدا قبول کند. یا اینکه امام صادق علیه اسلام فرمود اگر کسی نماز بخواند و اذان و اقامه بگوید دو تا صف از ملائکه واگر اقامه تنها بگوید یک صف از ملائکه پشت سر او هستند از مابین مشرق و مغرب، این هم باز اثر اذان را بیان می‌کند. مسلّم است که ملائکه هر جا بیایند طهارت و رحمت را با خودشان می‌آورند و پلیدی‌ها را دور می‌کنند و لذا بر طبق این روایت هم اذان گفتن در خانه باعث می‌شود محیط خانه و خانواده قطعا محیط معنوی‌تر و سالم‌تر و بهتری باشد.»

منبع: فارس