عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: بر اساس استانداردهای جهانی باید حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بودجههای پژوهشی به علوم پایه سوق داده شود و ۸۰ تا ۸۵ درصد اعتبارات به سمت علوم تجربی و کاربردی هدایت شود. اگر از استاندارد تبعیت کنیم، یک روند طبیعی را پیمودهایم و در آینده میتوانیم رشد کنیم.
دکتر سعید سمنانیان در جمع خبرنگاران گفت: هر از گاهی حوزه و زمینه علمی جدیدی در دنیا مطرح میشود و ما مصرف کننده آن حوزه میشویم، نمونه آن استفاده از کامپیوتر و اینترنت و تلفن همراه است که ۱۵ سال گذشته تصور نمیکردیم که وابسته به این تجهیزات و امکانات شویم.
وی انجام عملیات بانکی و بسیاری از تجارتها بر بستر اینترنت، اسنپ و دیجی کالا را نمونهای از این تحولات فناورانه دانست و اظهار کرد: در مواجهه با این تحولات در مرحله اول شگفت زده میشویم و بعد شروع میکنیم از فناوری شکل گرفته شده، استفاده میکنیم و این چرخه دائما در حال تکرار است.
سمنانیان با اشاره به تحولات فناورانه در حوزه ارتباطات با تاکید بر اینکه این فناوریها یکی پس از دیگری ساخته شد، یادآور شد: قرار نیست کشورها در تمامی زمینهها رقابت علمی و تجاری ایجاد کنند و هر کشوری در زمینهای پیشرو شده و برخی از کشورها عقب ماندهاند، همانطور که دیگر آمریکا به دنبال ساخت تلویزیون نمیرود و برای اینکه شگفت زده نشویم، چه باید کرد؟ آیا در برابر این فناوریهای نوظهور باید زانوی غم به بغل بگیریم؟
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به تجربیات کشورها در توسعه فناوریها خاطرنشان کرد: ما در این راستا باید اولویتهای خود را ببینیم، چون ایران همانند سایر کشورها نمیتواند در همه حوزهها حرف اول را بزند، ولی باید اولویتهای کاری خود را که شامل ظرفیتهای کشور میشود، مشخص کنیم.
وی با تاکید بر اینکه قرار نیست ما در همه زمینهها همچون ساخت دوربین، هوش مصنوعی، بایو و نانو و ... حرف اول را بزنیم و در هیچ کشوری نیز این چنین نیست، اظهار کرد: باید کشور از نظر علمی پیشرفته شود و در حوزههای خاصی، زمینههای ویژهای ایجاد کنیم. به عنوان نمونه ما قابلیتی به نام نفت داریم و باید در تکنولوژیهایی که به نفت و پتروشیمی مربوط میشود، پیشرفته شویم.
سمنانیان با بیان اینکه در این بین برخی از حوزهها نقش حکمرانی را دارد، با تاکید بر اینکه در این حوزهها حتما باید روی پای خود بایستیم، ادامه داد: علم روی پایههای علم بنا میشود و اگر علوم پایهای، چون فیزیک، ریاضی، شیمی، آمار، زیست شناسی و زمین شناسی را خوب درک نکنیم، در مهندسی و کشاورزی و سایر زمینهها ضعیف میشویم.
وی با بیان اینکه در همه دنیا محققان علوم پایه تلاش میکنند تا تصمیم گیران کشورشان را قانع کنند که باید به علوم پایه پرداخت، تاکید کرد: این نگاه سطحی که انتشار مقاله به چه دردی میخورد و انتظار میرود که با چاپ مقاله به یک باره کشورها از یک کشور عقب مانده به پیشرفته تبدیل شوند، چنین رویکردی اشتباه است.
این محقق حوزه علوم پزشکی یادآور شد: اگر ما در صنایع نظامی رشد کردیم، اطمینان داشته باشیم مربوط به حوزههای علوم پایه است که در آن حوزه حرفی برای گفتن داریم و در آن حوزهها مقاله به چاپ رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه برای رسیدن به توسعه باید از پل «انتشار مقالات» عبور کنیم، گفت: انتشار مقاله جزئی از تحصیلات و آموزش است و مقاله در جای خود بسیار مهم و مؤثر است، ولی تصور نشود که همه مسائل کشور با مقاله حل میشود، همانطور که با آمدن اسنپ و تپسی مشکلات حمل و نقل ما حل شده است.
سمنانیان با اشاره به اهمیت سرمایه گذاری در حوزههای تحقیقاتی، ادامه داد: بر اساس استانداردهای جهانی باید حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بودجههای پژوهشی به علوم پایه سوق داده شود و ۸۰ تا ۸۵ درصد اعتبارات به سمت علوم تجربی و کاربردی هدایت شود. اگر از استاندارد تبعیت کنیم، یک روند طبیعی را پیمودهایم و در آینده میتوانیم رشد کنیم.
به گفته وی اگر در حوزه مهندسی به اندازه کافی به علوم پایه نپرداخته باشیم، مهندسی ما هیچ گاه رشد نمیکند و اگر در حوزه کشاورزی به علوم پایه عنایتی نداشته باشیم، کشاورزی ما رشدی را تجربه نمیکند.