بندر حیفا یکی از مهم‌ترین بنادر اسرائیل و حیاتی‌ترین بندر اقتصادی و جغرافیایی این رژیم است. این بندر راهبردی که در سواحل شمالی فلسطین اشغالی در دریای مدیترانه قرار دارد، نقش عمده‌ای در تجارت بین‌المللی و حتی «امنیت قومی» اسرائیل دارد.

از آغاز جنگ اسرائیل در نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و ورود حزب‌الله لبنان به‌عنوان جبهه پشتیبانی از غزه، شهر حیفا، سومین شهر بزرگ اسرائیل با جمعیتی بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر به یکی از مراکز و کانون‌های درگیری تبدیل شده و بار‌ها مورد حمله حزب‌الله قرار گرفته است. اما پس از ترور «سید حسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان، در سپتامبر ۲۰۲۴ شدت حملات حزب به این بندر افزایش چشمگیری یافت.

شهر حیفا در حدود ۲۴ کیلومتری مرز لبنان قرار دارد و بمباران شدید و فزاینده آن از جنوب لبنان، نگرانی اسرائیل را از هدف قراردادن بندری افزایش داده که اسرائیل آن را مهم‌ترین بندر خود می‌داند.

بندر حیفا، «قلب تجارت دریایی اسرائیل» و «دروازه ورود اسرائیل به جهان» است و دارای تأسیسات حساس نفتی و کارخانه‌های شیمیایی است، لذا هدف‌گرفتن آن تنها به معنای فاجعه در این شهر و بسته‌شدن و تعطیلی بندر آن نیست، بلکه اقتصاد اسرائیل نیز تعطیل می‌شود.

درباره بندر حیفا

بندر حیفا یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بنادر فلسطین و همچنین مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بندر رژیم صهیونیستی است. از لحاظ اهمیت پس از بندر حیفا دو بندر اشدود و ایلات قرار دارند. 

این بندر به دلیل داشتن اسکله‌هایی عمیق، در طول سال همیشه فعال است و از آن به‌عنوان یکی از بنادر بزرگ شرق دریایی مدیترانه نیز یاد می‌شود، درعین‌حال آن را «دروازه تجارت اسرائیل با دنیا» توصیف می‌کنند، چون ۹۹ درصد صادرات و واردات رژیم صهیونیستی از دریا صورت می‌گیرد و بیشترین سهم در این پروسه از آن بندر حیفا است.

بندر حیفا در ساحل شمالی شهر حیفا واقع شده است. این بندر برای اولین بار اوایل قرن ۲۰ توسط انگلیس و پیش از دوره قیمومیت در فلسطین ساخته شد و در طول تاریخ شاهد مراحل توسعه متعددی بوده که باعث شده، بتواند، پذیرای کشتی‌های غول‌پیکر تجاری باشد.

مساحت بندر حیفا ۶۰۵ کیلومترمربع است و علاوه بر اسکله‌های متعدد، دارای انبار‌ها و پایانه‌های کانتینری بسیاری است که موجب می‌شود، به اصلی‌ترین مرکز تجاری اسرائیل تبدیل شود.

در سال ۲۰۲۲ رژیم صهیونیستی اقدام به خصوصی‌سازی بندر حیفا کرد تا شرکت هندی Adani Group از آن «گوتام ادانی»، میلیاردر هندی متحد «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر هند و دوست نتانیاهو و هلدینگ اسرائیلی «گادوت» ۱.۲ میلیارد در آن سرمایه‌گذاری کنند.

به‌این‌ترتیب، یک‌سوم سهم بندر حیفا از آن گادوت و دو سوم دیگر آن، از آن شرکت هندی Adani Group شد.

چرا حیفا مهم‌ترین بندر اسرائیل است

بندر حیفا بزرگترین و متنوع‌ترین بندر اسرائیل است. نقش محوری در واردات و صادرات این رژیم دارد و علاوه بر اینکه از موقعیت راهبردی در شمال فلسطین اشغالی برخوردار است، به بازار‌های اروپا و مدیترانه نزدیک است.

این بندر دارای امکانات حمل‌ونقل و لجستیکی متعددی است که آن را به مرکز حمل‌ونقل دریایی و زمینی تبدیل کرده و قابلیت‌های آن را به‌عنوان دروازه تجاری بزرگ منطقه افزایش داده است.

بندر حیفا یک مرکز صنعتی مهم نیز محسوب می‌شود، زیرا دارای کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگی است که برخی از آنها به صنایع شیمیایی و نفت مرتبط هستند. این امر موقعیت آن را به‌عنوان یک مرکز حیاتی برای صنعت و اقتصاد اسرائیل تقویت کرده است.

سالانه میلیون‌ها تن کالا در بندر حیفا مبادله و بارگیری می‌شود. این بندر بیش از ۳۵ درصد از حجم واردات و صادرات اسرائیل را انجام می‌دهد. نفت، مواد خام، 

محصولات صنعتی و غلات در رأس واردات و محصولات شیمیایی، انواع دارو، فناوری‌های پیشرفته وغیره در رأس کالا‌های صادراتی از این بندر است.

در سال ۲۰۲۳، حجم تجارت بندر حیفا بیش از ۳۰ میلیون تن کالا برآورد شد که نشان دهنده نقش مهم آن در تقویت اقتصاد اسرائیل است.

مهم‌ترین تأسیسات حساس و راهبردی بندر

۱- کارخانه گروه بازان (Bazan Group): از بزرگ‌ترین کارخانه‌های پتروشیمی که نفت خام را پالایش می‌کند و تولیدکننده انواع فرآورده‌های نفتی است.

۲- کارخانه‌های آمونیاک: این کارخانه‌ها تأسیسات خطرناکی هستند که مقادیر زیادی آمونیاک را ذخیره می‌کنند، کوچک‌ترین حمله به این کارخانه‌ها منجر به یک فاجعه بزرگ زیست‌محیطی و انسانی می‌شود.

۳- اسکله حمل‌ونقل مواد شیمیایی «هاکیشون»: اسکله‌ای که به حمل متانول و مواد پتروشیمی و انبار‌های نگهداری آمونیاک، اتیلن و مواد شیمیایی مجهز است.

۴- کارخانجات کود ICL: حاوی مواد شیمیایی خطرناکی هستند که در صنایع کودسازی استفاده می‌شود.

۵- مخازن و پالایشگاه‌های نفت: در منطقه کریات حاییم، ۴۱ مخزن به ظرفیت ۹۳۷ هزار مترمکعب نفت خام و ۱۷ مخزن با ظرفیت ۱۵۷ هزار مترمکعب در بندر اصلی وجود دارد که به ذخیره‌سازی نفت خام سنگین و سبک، گازوئیل، نفت سفید و بنزین اختصاص دارند.

۶- فرودگاه حیفا: این فرودگاه در سال ۱۹۳۶ احداث شد و قبل از اینکه یک فرودگاه تجاری باشد، یک پایگاه نظامی انگلیسی بود. این فرودگاه بخشی از زیرساخت‌های حمل‌ونقل حیاتی شمال اسرائیل است که پرواز‌های داخلی و پرواز‌های محدود بین‌المللی را انجام می‌دهد. فرودگاه حیفا در نزدیکی بندر کیشون در بندر حیفا قرار دارد و این باعث می‌شود، به شبکه حمل‌ونقل دریایی و هوایی مرتبط شود. در این فرودگاه سامانه‌های پدافندی برای مقابله با موشک‌ها و پهپاد‌های مهاجم وجود دارد.

۷- نیرو‌گاه حیفا: یکی از مهم‌ترین نیروگاه‌های شمال فلسطین اشغالی است که در خلیج حیفا قرار دارد و از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کند. این نیروگاه ۱.۰۲۲ مگاوات برق تولید می‌کند و نقشی حیاتی در تأمین برق شهر و مناطق اطراف آن از جمله مجتمع‌های صنعتی بزرگ دارد.

۸- لنگرگاه زیردریایی‌ها و ناوها: این لنگرگاه ناو‌های «سعار ۶» و زیردریایی‌های «دلفین ۲» متعلق به نیروی دریایی اسرائیل را در برمی‌گیرد که توسط پهپاد «هدهد» حزب‌الله از آنها عکس‌برداری شده است.

۹- پایگاه نیروی دریایی اسرائیل: این پایگاه، مرکز واحد محاسباتی ۳۸۰۰ ارتش اسرائیل است که مأموریت ردیابی ارتباطات، انتقال بی‌سیم، محاسبات و فرماندهی و کنترل اطلاعات نظامی و امنیتی در ارتش اسرائیل را برعهده دارد.

۱۰- اسکله بارگبری کانتینری: سالانه بیش از ۳۰ میلیون تن کالا را جابه‌جا می‌کند و بین ۸ مرکز بارگیری مانند مرکز کرمل، بزرگ‌ترین مرکز کانتینری را داراست. علاوه بر سیلوها، دارای مرکز حمل غلات داگون، مرکز توزیع کالای کیشون، مرکز نگهداری مواد شیمیایی و ایستگاه راه‌آهن باری برای حمل‌ونقل کالا از شرق اسرائیل به دیگر نقاط دیگر این رژیم است.

اگر این تاسیسات هدف قرار گیرند، چه اتفاقی می‌افتد؟

روزنامه عبری "هاآرتص" با بیان اینکه ساکنان حیفا احساس می‌کنند، «روی بشکه باروت نشسته‌اند»، خاطرنشان می‌کند، سناریوی هدف قراردادن بندر حیفا و اطراف آن «خواب را از چشم ساکنان حیفا ربوده است، کارخانه‌های پتروشیمی از جمله پالایشگاه‌های نفت و وجود مواد خطرناک در این بندر هرگونه هدف‌گیری آن را به فاجعه تبدیل می‌کند.

به گفته هاآرتص اگرچه وزارت حفظ محیط‌زیست اسرائیل تلاش کرده، برخی منابع خطرآفرین را از بندر حیفا دور کند، اما همچنان ۱۵۰۰ منبع خطرناک و ۸۰۰ نوع ماده شیمیایی خطرناک در خلیج حیفا وجود دارد که آن را تبدیل به بشکه‌ای از باروت می‌کند.

در ۸ اکتبر گذشته، شهردار حیفا با اشاره به اینکه درخواست تخلیه کارخانه‌های شیمیایی خلیج حیفا را داده، تأکید کرد که هیچ پاسخی از مقامات در این‌باره دریافت نکرده است.

وجود صنایع شیمیایی تنها عامل نگرانی ساکنان حیفا نیست، به گفته شهرداری حیفا، بمباران برخی مناطق مسکونی حیفا فاجعه‌ای بزرگ برای این شهر ایجاد می‌کند، چون بسیاری از محله‌های شهر تنها یک ورود و خروجی دارند. به گفته شهرداری حیفا تنها کافی است، در این محله‌ها یک حادثه کوچک رخ دهد تا تبدیل به فاجعه‌ای بزرگ برای ساکنین آن شود. 

افزون بر آن بسیاری از تأسیسات نظامی در نزدیکی مناطق مسکونی قرار دارد. بیمارستان رامبام در نزدیکی پایگاه دریایی نیروی ارتش اسرائیل است که تا کنون چندین بار توسط حزب‌الله هدف گرفته شده است.

بندر حیفا در قلب نبرد «طوفان الاقصی»

در جریان نبرد «طوفان الاقصی» و تا زمان‌نگارش این گزارش، بندر حیفا بار‌ها توسط مقاومت اسلامی عراق با پهپاد هدف گرفته شده است، در ۳ مارس ۲۰۲۴، مقاومت اسلامی عراق اعلام کرد که با پهپاد ایستگاه مواد شیمیایی بندر حیفا را هدف قرار داده است.

در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۴، ارتش و نیرو‌های مسلح یمن اعلام کرد که عملیات نظامی مشترکی را با مقاومت اسلامی در عراق انجام داده و چهار کشتی را در بندر حیفا اسرائیل با استفاده از پهپاد هدف قرار داده است.

افزون بر آن، شهر حیفا بار‌ها از سوی حزب‌الله لبنان هدف قرار گرفته و حزب تهدید کرده، در صورت عدم توقف تجاوزات رژیم صهیونیستی حملات خود به بندر حیفا را افزایش و گسترش خواهد داد و در این زمینه کلیپی از نقاط راهبردی بندر منتشر کرد که توسط پهپاد «هدهد» منتشر کرد که باعث شد، رژیم صهیونیستی تدابیر امنیتی خود را به شکلی بی‌سابقه در این بندر تقویت کند.

در ۸ اکتبر ۲۰۲۴، اصابت موشک‌های حزب‌الله به شهر حیفا موجب زخمی شدن تعدادی از اسرائیلی‌ها و واردآمدن خسارات سنگین به این شهر و تشدید نگرانی‌ها درباره ادامه هدف‌گیری آن شد.

ازآنجاکه این بندر شاهرگ اصلی تجارت و صنایع پتروشیمی اسرائیل است، هدف قراردادن آن به معنای واردکردن خسارت قابل‌توجه به اقتصاد و زیرساخت‌های اسرائیل است.

موقعیت راهبردی حیفا به‌ویژه باتوجه‌به تشدید تنش‌ها با حزب‌الله آن را بیش از هر زمان دیگری در برابر تهدیدات آسیب‌پذیر کرده است. گسترش حملات به بندر حیفا می‌تواند، به‌شدت به اقتصاد اسرائیل آسیب برساند و منجر به یک بحران و فاجعه بزرگ برای این رژیم شود.

منبع: فارس