سرمای هوا و غلبه بارش باران و برف بر گرمای خورشید، به جای آن‌که خبر امیدبخش نجات جنگل‌های هیرکانی از خطر آتش‌سوزی باشد، این عرصه‌های مهم و چند میلیون ساله را با تهدید شعله‌ورشدن همیشگی آتش مواجه می‌کند.

طبق داده‌های آماری اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری گلستان، در این استان ۲۱ درصد معادل ۴۵۲ هزار هکتار از مجموع حدود ۲ میلیون هکتار جنگل هیرکانی در گلستان وجود دارد و گستره آن از بندرگز آغاز شده و تا گلیداغ در شرق گلستان امتداد دارد.

وجود ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای، گلستان را به منطقه‌ای غنی در بخش جنگل تبدیل کرده است که نگهداری از این گونه های با ارزش را در برابر آسیب‌ها از جمله آتش‌سوزی فصل پاییز دوچندان می‌کند.

به گفته کارشناسان حوزه منابع طبیعی در گلستان، جنگل‌های استان از طریق عواملی مانند تغییر اقلیم، بیماری‌ها، استفاده گسترده در قالب تفریح و تفرج و قرار گرفتن بخشی زیادی از زمین های کشاورزی در جوار آن، زیر فشار آتش‌سوزی قرار گرفته است.

یک کارشناس حوزه منابع طبیعی در گلستان با اشاره به اهمیت حفظ جنگل‌های هیرکانی گفت: در پاییز تهدید به آتش‌سوزی در این عرصه به اوج می‌رسد و جدی گرفتن اطلاع رسانی به مردم برای همکاری بهتر در پیشگیری از بروز آتش این عرصه‌ها ضروری است.

ابوطالب قزلسفلو اظهار کرد: بیشتر عرصه‌های جنگلی گلستان در کنار زمین‌های کشاورزی قرار دارد و به طور معمول کشاورزان برای شتاب بیشتر در انجام کشت پاییزه، اقدام به آتش‌زدن بقایای کشت قبلی می‌کنند که این کار، احتمال واگیری آتش به جنگل را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: عده‌ای از مردم هم در قالب کوهنوردی و طبیعت گردی برای گشت و گذار به عرصه‌های جنگلی می‌روند که باید آموزش به این گروه‌ها را مورد توجه قرار داد چون با وزش باد، آتشی که با خروج گردشگران هنوز به طور کامل خاموش نشده است، گسترش یافته و از کنترل آن خارج می‌شود.

قزلسفلو تقویت دیده بان عرصه‌های جنگلی از سوی منابع طبیعی و آبخیزداری در فصل خزان را بسیار ضروری دانست و گفت: باید از دیده‌بانان در خارج از ساعت اداری بیشتر استفاده کرد تا عرصه‌های جنگلی تمام وقت زیر کنترل قرار گرفته و این‌گونه تهدید آتش به حداقل برسد.

این کارشناس منابع طبیعی با تاکید بر برگزاری نشست‌های هماهنگی مسئولان دستگاه‌های عضو ستاد مدیریت بحران استان و شهرستان‌ها در راستای آمادگی مقابله با آتش‌سوزی جنگلی افزود: این اقدام سبب می‌شود هر دستگاه به وظیفه خود در پیشگیری و مقابله با آتش سوزی عمل کند.

قزلسفلو استفاده از ظرفیت دهیاران در پیشگیری و مقابله به موقع با آتش احتمالی در عرصه‌های جنگلی استان را هم ضروری دانست و گفت: با توجه به این که دهیاران نقش مهمی در حفظ عرصه‌های جنگلی دارند، باید از آنان در نشست‌ مدیریت بحران شهرستان‌ها دعوت کرد تا از گنجایش آنان برای تشکیل و فعال نگه داشتن گروه‌های امداد و خاموش‌کردن آتش با ساماندهی افراد آموزش دیده بهره برد.

گلستان بیش از هزار روستا و آبادی دارد که عمده این روستاها در نوار جنگل واقع در جنوب استان واقع شده و اقتصاد آن ها برپایه کشاورزی است.

ضرورت ممنوع‌شدن روشن کردن آتش در جنگل

یک کارشناس منابع طبیعی در گلستان هم معتقد است: برای پیشگیری از تهدید آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی استان در تمام فصول سال باید روشن کردن آتش در جنگل به ویژه در مناطق طبیعی ممنوع شود.

عبدالرحیم لطفی  افزود: در خیلی از کشورهای دنیا برافروختن آتش در جنگل ممنوع بوده و جریمه سنگین هم برای این کار در نظر گرفته می‌شود در حالی که در ایران افراد براحتی در جنگل حضور یافته و آتش روشن می کنند.

وی گفت: پاییز به دلیل آغاز موسم برگ‌ریزان درختان و انباشت برگ خشک در پای درختان، احتمال وقوع آتش سوزی زیاد می‌شود که لازم است افراد هنگام حضور در جنگل از ایجاد آتش خودداری کنند.

وی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش فرهنگ حفظ منابع طبیعی به جامعه به ویژه دانش آموزان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

لطفی همچنین از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان خواست بیشتر با ساکنان روستاهای حاشیه و داخل جنگل ارتباط برقرار کند تا از ظرفیت آن‌ها در پیشگیری و مقابله با آتش سوزی احتمالی استفاده کرد.

وی نصب بیشتر دوربین حفاظتی در عرصه‌های جنگلی استان، بکارگیری دیده‌بان و استفاده از ظرفیت دهیاری‌ها و سایر دستگاه‌ها از جمله حمل و نقل جاده‌ای در پیشگیری از آتش در جنگل‌های استان را مورد تاکید قرار داد.

 عضو مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان هم گفت: دلیل اصلی وقوع آتش سوزی جنگل‌های استان ناآگاهی افراد و یا اقدام عامدانه است.

نرگس کاردگر  افزود: اگر آگاهی مردم منطقه نسبت به فرهنگ حفظ منابع طبیعی و ارزش درخت افزایش یابد، ضمن این که دست به ایجاد آتش در جنگل‌ها نمی‌زنند حامی خوبی هم برای حفظ و حتی گسترش جنگل خواهند بود.

این کارشناس جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، ایجاد آتش‌بُر در زمین‌های کشاورزی مشترک با عرصه‌های جنگلی در استان را یکی از راهکارهای بسیار ضروری دانست و گفت: این اقدام می‌تواند گستره آتش‌سوزی در جنگل را کاهش دهد.

کاردگر ادامه داد: استفاده از ترکیب گونه‌ها از جمله گونه بومی پهن برگ در احیا عرصه‌های جنگلی منطقه تاثیر بسزایی در کاهش آتش سوزی دارد که باید مورد توجه بیشتری دستگاه مرتبط قرار گیرد.

تمام امکانات آماده مقابله با آتش احتمالی در فصل خزان

فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: تمام امکانات نیروی انسانی و تجهیزات این اداره کل آماده مقابله با آتش احتمالی در فصل پاییز است.

وی گفت :علاوه براین در ۱۰۰ روستای حاشیه و داخل جنگل این استان گروه‌های مقابله با آتش در جنگل و چمنزار را تشکیل شده و با سازماندهی و آموزش هزار و ۱۰۰ نفر، آماده خاموش‌کردن آتش احتمالی هستند.

به گفته وی هر گروه مقابله با آتش روستایی استان، ۱۱ عضو دارد که این افراد آموزش‌های پیشگیری و مقابله با آتش احتمالی در عرصه‌های منابع طبیعی را زیر نظر کارشناسان فراگرفته و مجهز به امکانات انفرادی شده‌اند.

وی در خصوص آتش در عرصه‌های منابع طبیعی گلستان گفت: امسال ۱۰۸ مورد آتش‌سوزی در عرصه های منابع طبیعی استان رخ داد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲ درصد کاهش دارد ولی از لحاظ وسعت ۸۶ درصد بیشتر شد.

گلبینی‌مفرد از ایجاد هزار و ۵۴ کیلومتر آتش بُر در مسیر مرز مشترک زمین‌های کشاورزی با عرصه‌های جنگلی استان با هدف سرایت نکردن آتش به جنگل از ابتدای امسال خبر داد.

وی از هم استانی‌ها خواست از رهاسازی شیشه در جنگل خودداری کرده و در صورت مشاهده تخلفات به ویژه آتش در عرصه‌های منابع طبیعی موارد را به شماره های ۱۵۰۴ و ۱۳۹ گزارش کنند.

گلستان یکی از استان‌های غنی در حوزه جنگل محسوب می‌شود و صدها هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی از جمله بیشترین و وسیع ترین رویشگاه سرخدار ایران یا بهترین و غنی ترین رویشگاه بلوط بلندمازو جهان در گالیکش را نیز در دل خود جای داده است.

منبع: ایرنا