باشگاه خبرنگاران جوان؛ کیمیا قلی‌پور - اول آذرماه بود که سرانجام بانک مرکزی دستورالعمل معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ایران را ابلاغ کرد دستورالعملی که از تاریخ ۳ آذرماه ۱۴۰۳ عملیاتی شد.

بازار ارز تجاری که اصغر بالسینی سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: با راه اندازی سامانه ارز تجاری در مرکز مبادله ارز و طلای ایران از سوم آذرماه به طور رسمی خرید و فروش ارز در این سامانه برای گروه‌هایی که ملزم به خرید و فروش در این حوزه هستند آغاز شده است تا سوم دی این شرایط ادامه دارد و بعد از این تاریخ تمام عرضه‌کنندگان و متقاضیان مشخص شده ملزم هستند که خرید و فروش ارز خود را در این سامانه انجام دهند و خارج از این سامانه امکان خرید و فروش ارز برای این گروه از عرضه‌کنندگان و متقاضیان وجود نخواهد داشت.

نرخ ارز در بازار توافقی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‎ گیرد

اما مکانیزم سامانه ارز تجاری به چه صورت است؟ موضوعی که محمدرضا فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص آن اظهار کرده بود: آنچه هم‌اکنون در قالب ارز توافقی در جریان است حاصل توافق میان دو نفر است که با چانه زنی به توافق می‌رسند، اما در سامانه طراحی شده در بازار، حراج صورت می‌گیرد و نرخ تعیین می‌‎شود؛ نرخ ارز در بازار توافقی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‎ گیرد و بانک مرکزی هم بخشی از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد کرد و تلاش می‎ کنیم تا نرخ در یک کانال حرکت کند.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: بانک مرکزی نقش ناظر را در این بازار ایفا خواهد کرد و تنها در صورت نیاز، اقدامات سیاستی خود را با ورود به بازار به عنوان عرضه‎ کننده ارز اجرا خواهد کرد.

عرضه کنندگان و خریداران ارز از سامانه ارز تجاری که شامل گروه مشخصی می‌شود و در همین راستا اصغر بالسینی سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان عنوان کرد: عرضه‌کنندگان به طور مشخص کسانی هستند که قبلا از طریق واگذاری تعهدصادراتی خودشان اقدام به رفع تعهد صادراتی می‌کردند متقاضیان هم واردکنندگانی هستند که در فیش تخصیص ارز آنها محل تامین ارز مرکز مبادله ارز و طلا قید شده است. این گروه‌ها از سوم دی‌ماه ملزم هستند که خرید و فروش ارز خود را این سامانه انجام دهند.

تمایل به عرضه ارز با سامانه ارز تجاری

ایجاد سامانه ارز تجاری و بازار ارز توافقی که کارشناسان هم بر این باورند می‌تواند علاوه بر شفافیت بر بازار ارز آزاد هم موثر باشد در همین راستا هم مسعود توکلی تحلیلگر مسائل ارزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: راه اندازی بازار توافقی یقینا موجب افزایش عرضه خواهد شد چرا که در یک بازار کارا، شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا، ارز عرضه می‌شود و بدون شک نرخی که در این بازار کشف می‌شود می‌تواند یک نرخ واقعی و مرجع باشد. ایجاد شفافیت، افرایش تمایل برای عرضه بیشتر ارز، جلوگیری از سفته بازی، افزایش فعالیت صرافی‌ها، نظارت مطلوب‌تر بانک مرکزی، کمک به کنترل بازار ارز و... از جمله دیگر مزایای راه اندازی بازار ارز توافقی به شمار می‌رود.

در ادامه هم سخنگوی مرکز مبادله اظهار کرد: در ابتدا شفافیت بازار ارز به ویژه در خصوص ارز توافقی یا ارز اشخاص یا ارز تجاری به شکل محسوسی افزایش خواهد یافت چرا که قبل از این معاملاتی که در خصوص ارز توافقی رخ می‌داد شفافیت کافی را نداشت؛ همچنین کمک شایان توجهی خواهد کرد که فرآیند خرید و فروش ارز با کارایی بالایی از طریق سامانه اتفاق افتد لذا طبیعی است کسانی که مخالف شفافیت در بازار ارز هستند انتقاداتی را در این خصوص داشته باشند.

این مقام مسئول در نهایت گفت: هدف نهایی این است که از طریق این سامانه علاوه بر شفافیت و کارآمدی در حوزه خرید و فروش ارز در حوزه ارز تجاری و بازرگانی در نهایت این امکان فراهم شود که بازار ارز هم کارآمدی بیشتری دست پیدا کند در چنین شرایطی راه اندازی این سامانه کمک بسیار قابل توجهی به مدیریت، شفافیت بیشتر بازار ارز و ورود بیشتر ارز به چرخه اقتصادی در کشور خواهد کرد.

در نهایت گفتنی است، دستورالعمل معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران از تاریخ ۳ آذرماه ۱۴۰۳ عملیاتی شد و یک ماه پس از تاریخ ابلاغ این بخشنامه لازم‌الاجرا است.