آیین سنتی عزاداری زار خاک عصر تاسوعای حسینی در قلعه تاریخی روستای قورتان از توابع استان اصفهان برگزار شد. در این مراسم که شامل دو قسمت است ابتدا زار کوچک برگزار می شود و پس از آن زار خاک انجام میگیرد.
پس از شروع مراسم که با ذکر « امام محمد است و علی، لعن بر قاتلان امام حسین» توسط دستۀ سادات و ذکر « رحمت خدا بر موالیان امام حسین » توسط عام ها شروع می شود ، دستۀ سادات ذکر اول را می گوید که عبارت است از:
« بهر حسین در کربلا، امشب ملامت می شود/این شام را صحبش مباد، فردا قیامت می شود. »
پس از اتمام این ذکر، در حین اینکه نخل به حرکت درمی‌آید مردم بر سر و سینه زده و یاحسین وشاه حسین گویان به سوگواری می‌پردازند.و دستۀ عام ها نیز آن را دوباره جواب می دهد. دستۀ سادات ذکر بعدی را که می خواهد شروع کند به دستۀ زار خاک علامت می دهد تا آنها به خاک بیفتند وسپس دستۀ سادات ذکر بعدی را می گوید و بعد از آن یا حسین ، شاه حسین سر می دهند تا ذکر دستۀ زار خاک تمام شود وهنگامی که دستۀ زار خاک بلند شدند دستۀ سادات ذکرهای بعدی خودش را می گوید. هنگامی که دستۀ زار خاک به خاک می افتند سجده می کنند وبعد از آن به حالت تشهد نشسته و با زدن بر روی پاهای خود ذکر اول دسته سادات را می گویند یعنی بیت :
« بهر حسین در کربلا، امشب ملامت می شود/این شام را صحبش مباد، فردا قیامت می شود. »
ذکردستۀ زار خاک در طول مراسم ثابت است اما ذکر دستۀ سادات متغیر است ودر هر منزل عوض می شود. که بعضی از ذکر های آن عبارت است از:
« ای مومنان عشور است، آفاقُ پُر زشور است/ از بهر آل حیدر، جانها زتن نفور است » و
« بگذار تا بگرییم، چون ابر در بهاران/کز سنگ ناله خیزد، روز وداع یاران » و « ای شیعه گر تو را هست، عقل و بصیرت و هوش/آل علی و اولاد یکدَم مکن فراموش » و...
دستۀ سادات که به درب حسینیه رسید طبق زارهای معمول فرد های کوچک دیگری را با لحنی متفاوت بیان میکند و دستۀ عام ها نیز فرد اول آن را در جواب دستۀ سادات می گویند دستۀ سادات فرد اولیه را که عبارت است از « ای میکند یاران وداع امشب حسین » دو بار می گوید تا وارد حسینیه شوند. ودور حسینیه می گردند تا تمام عام ها داخل حسینیه شوند.
پشت سر سادات، عام ها وارد حسینیه می شوند و گرداگرد حسینیه می ایستند. در داخل حسینیه دستۀ سادات پس از آمدن عام ها در حسینیه به صورت دایره وار در قسمتی از حسینیه می گردند و ذکر های زیر را می خوانند.
« ای در مدینه مصطفی گوید حسین/ای در نجف شیر خدا گوید حسین/ ای در سما عرش عُلا گوید حسین / ای مادرش خیرالنساء گوید حسین»
که در جواب هر بند آنها ، عام ها ذکر« ای میکند یاران وداع امشب حسین» را می گویند.
نماینده مردم نایین و خوروبیابانک گفت: امام حسین (ع) خون خویش را نثار کرد تا مردم را از جهالت نجات دهد ومردم را از سرگردانی وحیرتی که در گمراهی است نجات دهد.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهداء (ع) مردم جای جای ایران اسلامی با سنت‌ها و رسوم مختلف به سوگ سالار شهیدان و اصحاب عاشورایی امام عشق می‌نشینند. یکی از این آیین‌های مذهبی و سنتی، مراسم عزاداری در روستای خالخیل ساری می‌باشد. در ایام ماه محرم و صفر در استان مازندران آیین‌های متعددی برگزار می‌شود. آیین‌های نظیر علم گردانی، سیاه‌پوشان، نخل‌گردانی، پیرعلم، تعزیه و ده‌ها سنت به‌جای مانده از گذشتگان که در ایام عاشورا و تاسوعای حسینی در مازندران برگزار می‌شود. صبح دوشنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ همزمان با تاسوعای حسینی، مردم استان علوی تبار از نخستین ساعات روز خود را به مساجد، حسینیه‌ها و تکایای شهر و روستا‌های اطراف می‌رسانند و در عزاداری سیدالشهداء (ع) شرکت می‌کنند.
عزاداری برای امام حسین (ع) شیعه و سنی نمی‌شناسد، مردمان سنی مذهب هم پا به پای شیعیان برای ذکر مصیبت‌های نوه پیامبر و یارانش در عاشورا فریاد یا حسین سر می‌دهند.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهداء (ع) مردم جای جای ایران اسلامی با سنت‌ها و رسوم مختلف به سوگ سالار شهیدان و اصحاب عاشورایی امام عشق می‌نشینند. یکی از این آیین‌های مذهبی و سنتی، علم‌گردانی در روستای درسجین شهرستان ابهر می‌باشد. درسجین، روستایی با فاصله ۱۳ کیلومتر از توابع بخش مرکزی شهرستان ابهر در استان زنجان می‌باشد. زبان این روستا برخلاف تصور اولیه که می‌بایست ترکی آذری باشد، زبانی به نام دودانگه است که این زبان قرابت‌های بسیاری با زبان فارسی قدیم و لهجه شیرازی دارد.
مراسم عزاداری و سوگواری تاسوعای اباعبدالله الحسین (ع) در بزرگداشت مقام والای علمدار کربلا حضرت اباالفضل العباس (ع) از صبح دوشنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ با حضور عاشقان و دلدادگان اصحاب عاشورایی امام عشق در سایر نقاط پایتخت برگزار شد.