به گزارش خبرنگار سیاست خارجي باشگاه خبرنگاران، به دلیل مناقشات هسته ای غرب با کشورمان و شبهه های آنها در این زمینه، كشورهاي غربي تصمیم گرفتند از راه های مختلف ایران را تحت فشار قرار دهند تا دست از حق مسلم هسته ای خود بردارد. از این رو غرب با رایزنی های خود توانست تحریم نفت و بانک مرکزی ایران را رقم بزند. این تحریم ها که از سوی اتحادیه اروپا به رغم بحران مالی برخی از اعضاء ازجمله یونان، ايتاليا و ...  از روز یکشنبه 11 تیر اجرایی شده كه شامل تحریم های نفتی و بیمه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران است.

در این تحریم ها ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا نه تنها صادرات نفت ایران را هدف قرار داده اند بلکه استفاده نفت‌کش‌های ایرانی از بیمه‌های اروپایی را نيز ناممکن كرده اند.

** آغاز بسيج همگاني كاركنان وزارت نفت

همزمان با آغاز تحريم های نفتی و بيمه ای اتحاديه اروپا عليه ايران از روز يکشنبه، اول ژوئيه، رستم قاسمی، وزير نفت جمهوری اسلامی با صدور بخشنامه ای خواستار «بسيج همگانی تمامی مديران و کارکنان وزارت نفت» برای مقابله با اين تحريم ها شد.

محسن قمصری، مدير امور بين الملل شرکت ملی نفت ايران، نوشته است که «با توقف کامل صادرات نفت ايران به اروپا مشتری هايی جديد برای فروش نفت خام شناسايی شده است». با اين حال وی اشاره نکرده است که چه کشورهايی مشتريان جديد نفتی ايران خواهند بود.

ايران دومين صادرکننده بزرگ نفت در سازمان کشورهای صادر کننده نفت، اوپک، است و نزديک به ۸۰ درصد از درآمدهای نفتی آن از محل صادرات نفت تامين می شود. تا پيش از اعمال تحريم های اتحاديه اروپا، ايران روزانه  ۶۰۰ هزار بشکه نفت به کشورهای اين اتحاديه صادر می کرد.

آژانس بین المللی انرژی می گويد که صادرات نفت ایران تا سال گذشته روزانه دو ميليون و ۱۰۰ تا دو ميليون و ۲۰۰ هزار بشکه بوده است ولی این رقم در ماه مه سال جاری به يک ميليون و ۵۰۰ هزار بشکه کاهش يافته است.

** كاهش 30درصدي صادرات نفت

احمد قلعه بانی، مديرعامل شرکت ملی نفت ايران، هفته گذشته گفت که صادرات ايران ۳۰ درصد کاهش يافته است ولی وی دليل اين امر را «انجام تعميرات» اعلام کرد.

محمود بهمنی، رئيس کل بانک مرکزی ايران، نيز تاثيرگذاری تحريم ها بر اقتصاد ايران را «سخت» توصيف کرده و گفته است که «در مجموع حدود ۱۵۰ ميليادر دلار ذخاير در مقابل تحريم ها قرار دارد و اين ميزان حجم مناسبی است.»

وی افزوده که برای مقابله با تحريم ها «ما بيکار ننشسته ايم و برنامه هايی در دست اجرا داريم تا با سياست های مغرضانه مقابله کنيم.»

سيد شمس الدين حسينی، وزير امور اقتصاد و دارايی ايران هم به تحريم های اتحاديه اروپا واکنش نشان داده و آن را «تنها برای ايجاد جو روانی» دانسته است.

** معافيت ژاپن و 10كشور اروپايي از شركت در تحريم ها عليه ايران

ولی از سوی دیگر پیش از این آمریکا، ژاپن و 10 کشور اروپایی را از تحریم‌های مالی به دلیل کاهش چشمگیر واردات نفت از ایران معاف کرد. این لیست شامل کره‌جنوبی و ترکیه که دو متحد آمریکا می‌شوند و در بین 10 کشور اول مصرف کننده نفت ایران هستند نیز نمی‌شود.

در حالی که ژاپن واردات نفت از ایران را کاهش داده اما کره‌جنوبی واردات نفت خام از ایران را افزایش داده است.

کره‌جنوبی پنجمین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان است و  طی سال 2011 واردات نفت از ایران را 20 درصد افزایش داده است. همچنین پالایشگاه‌های کره‌جنوبی قراردادهایی با ایران امضا کرده‌اند که بر اساس آن واردات نفت از ایران طی سال 2012 را افزایش خواهند داد.

وزارت خارجه آمریکا گفت 10 کشور اروپایی که واردات نفت از ایران را کاهش داده و از تحریم‌های آمریکا معاف شده‌اند شامل بلژیک، انگلیس، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان و اسپانیا می‌شوند.

البته پیش از این ایران اعلام کرده بود که فروش نفت به دو کشور انگلیس و فرانسه را متوقف کرده است.

"هیلاری کلینتون" وزیر امور خارجه آمریکا مدتی پس از معافعیت های چند کشور اروپایی و ژاپن طی بیانیه‌ای اعلام کرد: اقدامی که توسط بعضی از کشورها اتخاذ شده، آسان نبوده است. ما این کشورها را به دلیل اقداماتشان می‌ستاییم و از دیگر کشورها که از ایران نفت وارد می‌کنند می‌خواهیم که از این نمونه‌های پیروی کنند.

هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا لیست حاوی اسامی این کشورها را اعلام کرده که در آن نام هند، کره جنوبی، ترکیه و چهار کشور دیگر از جمله مالزی، آفریقای جنوبی، تایوان و سریلانکا نیز میشود.

**نشست ویژه دولت و مجمع در خصوص تحریم ها

اما در جلسه مجمع تشخیص و دولت چه گذشته است؟ محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت، درباره این نشست ویژه گفت:« رئیس جمهور در این جلسه مجمع اعلام کرد که من برنامه یک ساله برای مقابله با تحریم‌ها تنظیم کرده‌ام تا دولت فعالیت‌های بیشتری از خود نشان دهد.»

محسن رضایی گفت: دولت با تیم اقتصادی خود شامل حسینی وزیر اقتصادی و دارایی، قاسمی وزیر نفت، غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت و بهمنی رئیس کل بانک مرکزی به مجمع تشخیص  آمده بود.

احمدی‌نژاد در حالی با تیم اقتصادی‌اش به مجمع تشخیص رفته و برای مجمع برنامه‌های خود را توضیح داده که  برای چند سال از حضور در مجمع خودداری می‌کرد و رابطه خوبی هم با هاشمی رفسنجانی نداشت؛ در جلسه مجمع تشخیص علی لاریجانی رئیس مجلس و صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه نیز حضور داشتند.

محسن رضایی با بیان اینکه فضای جلسه روز شنبه مثبت بود، اظهار داشت که اعضای مجمع تشخیص هم سئوالات و ابهاماتی را مطرح کردند.

به گفته دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در این جلسه هم رئیس جمهور و هم وزرای کابینه از وضع اقتصادی کشور گزارش ارائه دادند و  توضیح داده‌اند که تحریم‌های آمریکا و اروپا در طول دو سال گذشته و به ویژه در شش ماه اخیر چه مشکلاتی به وجود آورده است.

وی گفت:‌ «براساس گزارش دولت درآمدهای ارزی ما را کاهش دادند، نقل و انتقال ارز از یک بانک به بانک دیگر را با مشکل مواجه کرده‌اند و حتی اخیرا کشتی‌هایی را هم که برای ایران جنس می آوردند تحریم کرده‌اند.»

** برنامه يك ساله رضايي براي مقابله با تحريم ها

محسن رضایی گفت: «احمدی‌نژاد اعلام کرد من یک برنامه یک ساله برای مقابله با تحریم ها تنظیم کرده‌ام تا دولت فعالیت‌های بیشتری از خود نشان دهد.»

وی افزود: «در پایان جمع‌بندی این بود که با این جنگ اقتصادی که پیش آمده باید با برادری و وحدت میان قوای سه‌گانه و خود مجمع تشخص مصحلت نظام مبارزه کنیم.»

محسن رضایی همچنین گفت که اعضای مجمع آمادگی خود را برای کمک به دولت اعلام کردند.

به گفته رضایی در این جلسه اعضای دولت نیز از گرانی‌ها ابراز نارضایی کرده و گفته‌اند در چند ماه اخیر تلاش داشته‌اند از میزان نقدینگی در کشور بکاهند.

رضایی همچنین درباره واکنش رئیس مجمع تشخیص مصلحت گفت: «آقای هاشمی از اینکه دولت در مجمع گزارش دقیقی داد تشکر و قدردانی و اظهار امیدواری کرد وعده‌های داده شده، عملی شود.»

پیش از این نیز محمود احمدی‌نژاد با  تیم اقتصادی دولت نشست ویژه‌ای برای مقابله با تحریم‌های برگزار کرده بود.

در حالی که ایالات متحده برای وادار کردن ایران، نظام مالی ایران و در نتیجه فروش نفت ایران را هدف گرفته، متحدان اروپایی‌اش از  روز نخست ماه جاری میلادی خرید نفت از ایران را تحریم کرده‌اند.
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص نظام، از تحریم‌های اخیر به عنوان «جنگ اقتصادی» یاد  می‌کند و محمود احمدی‌نژاد هم روز سه‌شنبه هفته پیش گفت «سنگین‌ترین و شدیدترین تحريم‌ها» در مورد ایران به اجرا گذاشته شده است.

از سوی دیگر علی لاریجانی، رئیس مجلس هم  روز شنبه اظهار داشت که در دوره باراک اوباما، شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران به اجرا درآمده است.

علی لاریجانی تصریح کرد: «در هیچ یک از ادوار گذشته به اندازه دوران ریاست جمهوری اوباما این میزان تحریم بر علیه جمهوری اسلامی صورت نگرفته است و این در حالی است که این شخص در ابتدای کار در سفر به مصر و ترکیه ادعا می‌کرد که من می‌خواهم مشکلات مسلمان را حل و حقوق آنها را رعایت کنم و با شعار تغییر رای مردم را جلب کرد.»

** تلاش ایران برای صادرات نفت از سوی «بخش خصوصی» برای مقابله با تحریم‌ها

سرانجام اولین نتیجه ای که ایران از نشست های کارشناسی خود بدست آورده این است که صادرات نفت را از طریق بخش خصوصی انجام دهد. همزمان با افزایش تحریم‌های نفتی علیه ایران، با توافق وزارت نفت و بانک مرکزی روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه نفت ایران توسط کنسرسیومی متشکل از صادرکنندگان بخش خصوصی به بازارهای جهانی به ویژه اروپا صادر خواهد شد.

خبر احتمال ورود بخش خصوصی به بازار فروش نفت ایران قبلا نیز در مطبوعات منعکس شده بود. مجلس شورای اسلامی ۲۱ اردیبهشت ماه قانونی تصویب کرد که بر اساس آن، بخش خصوصی می‌تواند وارد حوزه واردات و فروش نفت خام و فراورده‌های نفتی شود.

همزمان با این مصوبه، وزارت نفت ایران نیز به بخش خصوصی اجازه داد تا ۲۰ درصد از صادرات روزانه نفت یعنی حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز را بر عهده بگیرد.

همان طور که رهبر معظم انقلاب اشاره کرده بودند، ایرانی‌ها این بار هم بیکار ننشسته‌اندو در شرايط  حاضر با وارد کردن بخش خصوصی به صادرات نفت و همچنین از طریق فروش نفت به شرکای خود و با در نظر گرفتن برخی تخفیف‌ها به خریداران نفت و یا مبادله طلای سیاه با برخی کالاهای اساسی در کشورهای آسیای شرقی، توانسته تحریم ها را دور بزند./پ3

**گزارش// پروين طالبيان