اکنون بیش از یک میلیارد مسلمان در سراسر جهان هستند که در ماه مبارک رمضان قرار دارند؛ دوره ای که نمی بایستی در طول روز چیزی بخورند و بیاشامند. این روزها تاثیر خاصی بر فوتبال دارد که بازیکنان بایستی با رژیم های ویژه ای به رقابت با حریفان بپردازند. اما پرسش اصلی این است که چگونه فوتبالیست های مسلمان می توانند این ماه را با تمرینات و رقابت های سخت حرفه ای تلفیق کنند و دچار مشکل هم نشوند؟ این موضوع، مدت هاست به تحقیق و پژوهش مراکز علمی مربوط به ورزش تبدیل شده است.

بخشی از بازیکنان فوتبال جهان هر سال با این وضع مواجه می شوند که بخشی از ماه را در تمرینات سخت بگذرانند. کریم بنزما، مسوت اوزیل و حمیت آلتین توپ از رئال مادرید، سمیر نصری از منچستر سیتی، آبو دیابی از آرسنال، فردریک کانوته از گوآن پكن و نیکولاس آنلکا از شانگهای چین در این زمره هستند که هر سال با این موضوع مواجه می شوند.

برخی بازیکنان تصمیم می گیرند تمام این ماه را روزه باشند. این تصمیم شامل روزهای تمرین و رقابت می شود که بازیکنان روزه نیز هستند؛ اما گروهی نیز هستند که انجام این فریضه را به تعویق می اندازند تا توانایی بالایی برای بازی و تمرین داشته باشند. در حقیقت، دو واکنش به این موضوع نشان داده می شود.

در منطقه ای مانند بریتانیا که روزه داری از نیمه های شب آغاز می شود، ساعت ها امکان خوردن و نوشیدن وجود ندارد. بین ساعت 5 صبح تا 9 شب را باید روزه باشند که این، کار را بسیار دشوار می کند. "برای بازیکنان در باشگاه های اروپا روزه داری بسیار دشوارتر از خاورمیانه است.": نیک ورث، پزشک باشگاه الجزیره ابوظبی این را عنوان می کند که شرایط دو طرف را دیده است.

وی که در تیم های وست بروم، بولتون، فولهام، شفیلد یونایتد و من سیتی فعالیت کرده، تجربه سال ها همکاری با بازیکنان مسلمان را برای ماه رمضان را دارد. این مربی عنوان می کند: "در خاورمیانه، فوتبال با این ماه تطبیق پیدا کرده است. ما شاهد برگزاری دیدارهای دوستانه در شب یا برگزاری تمرین در ساعت 10 شب هستیم. باشگاهی مانند الاهلی، اردوی پیش فصل خود را در استرالیا برگزار می کند که روزها کوتاه تر است." 

اما در کشورهایی که فوتبال با تقویم اسلامی همخوانی ندارد چه اتفاقی روی می دهد؟ آیا ورث همچنان می تواند ادعا کند که ورزشکاران می توانند حرفه شان و روزه داری را در تمام ماه حفظ کنند؟ "این موضوع بستگی به ویژگی های فردی دارد؛ اما در اسلام این ماه دارای اهمیت زیادی است و این بسیار مهم است. توجه داشته باشید که ایمان قبل از حرفه آنها به وجود آمده است."

اجمال مسرور، مسئول شورای مسلمانان بریتانیا: "فکر می کنم اگر به فرهنگ ها احترام بگذاریم، آن وقت مربیان و باشگاه خود را با شرایط مسلمانان در رمضان تطبیق می دهند."

این مربی تغذیه از تاثیر رژیم غذایی و هیدرات ها قبل از هر فعالیت فیزیکی می گوید و معتقد است که شاید استفاده از بازیکنان مسلمان از ابتدای بازی، امکانپذیر نباشد. وی از نمونه علی الحبسی، دروازه بان تیم ملی عمان می گوید که در تیم بولتون واندرز حضور داشت: "برای بازیکنانی که در انگلیس هستند، توصیه به برنامه ای می کنم که قبل از رمضان شروع می شود. آنها می توانند با مشاور مذهبی (روحانی) نیز صحبت کنند و شاید تصمیم دیگری بگیرند." اشاره وی به تعویق روزه داری بازیکنان در ماه های دیگر است که از منظر شرعی امکان پذیر است. 

البته هر موردی می تواند متفاوت باشد و باید جداگانه درباره اش صحبت کرد. یک نمونه به بازیکن سابق الجزیره مربوط می شود که به انگلیس رفت و آنجا نیز مورد مداوا قرار گرفت؛ اما روزه داری اش را به تاخیر انداخت و بهبود نیز یافت. یا مهاجم سابق ویگان انگلیس که اکنون در الزمالک مصر فعالیت می کند، امر زکی که هیچوقت روزه داری اش مناقشه برانگیز نشد و مشکلی برایش پیش نیامد.

این مهاجم مسلمان از تجربه خود می گوید: "وقتی در انگلیس بودم، به راحتی روزه می گرفتم و نماز می خواندم. حتی در اوقات خاصی به قرائت قرآن نیز می پرداختم. هر روزه ماه مبارک را روزه بودم و فکر نمی کنم بر آمادگی ام تاثیر می گذاشت؛ حتی فکر می کنم مرا قوی تر نیز می کرد. من دیدارهای زیادی را بازی کردم که در تمام آنها روزه بودم."

البته، زکی از تجربه خود در ویگان نیز یاد می کند که متفاوت بود: "مدیر ما، استیو بروس عنوان کرد که روزه داری مرا درک می کند؛ اما اجازه نمی دهد وقتی روزه هستم بازی کنم. او می گفت باید یکی از این دو را انتخاب کنم و من نیز روزه را انتخاب کردم؛ اما بارها بدون اینکه بگویم روزه هستم، بازی کردم و هیچ مشکلی نیز پیش نیامد."

این بازیکن حتی به دیداری در سال 2008 اشاره می کند که با زبان روزه به میدان رفت: " روزه بودم و توانستیم با نتیجه دو بر یک بر نیوکاسل غلبه کنیم. در آن دیدار یک گل نیز به ثمر رساندم و همه از عملکردم در آن روز راضی بودند." زکی نمادی از بازیکنانی است که در سطح حرفه ای فعالیت کردند و در ماه رمضان نیز به راحتی اعمال عبادی خود را به جا آوردند. البته نوع فعالی وی نیز به شکلی بود که مربیان از او راضی بوده و مخالفتی نداشتند.

اگرچه بروس فرصت روزه داری و بازی را می داد؛ اما خوزه مورینیو در اینتر میلان 2009 چنین امکانی را برای سالی مونتاری فراهم نکرد. این مربی پرتغالی معتقد بود روزه نمی تواند برای بازیکنش خوب باشد و همین نیز موجب می شد تا وی را نیمکت نشین کند. 

اگرچه برخی بر این باورند که رمضان زمان مناسبی برای بازی بازیکنان نیست؛ اما کم نیستند بازیکنانی که چنین باوری نداشته و آن را منجر به یک قدرت معنوی و ذهنی بالایی می دانند. در حقیقت، این ماه امکان یک درک خصوصی بهتری را از زندگی می دهد که نتایج بهتری برایشان دارد.

مسوت اوزیل، بازیکن تیم رئال مادرید: "به دلیل شغلی که دارم، نمی توانم در تمام ماه روزه باشم. فقط در روزهای تعطیلی می توانم به این فریضه برسم."

اما در این میان، بازیکنانی نیز هستند که روش ذاکی و مونتاری را در پیش نگرفته و به شکل دیگری رفتار می کنند. هم تیمی و دوست زکی، احمد حسام که در تاتنهام و رم بازی می کرد، دراین زمره است: "وقتی در انگلیس بودم، تمام ماه مبارک را روزه بودم به غیر از روز بازی؛ اما پس از مشاوره با راهنمای مذهبی (روحانی)، متوجه شدم می توان در ماه دیگری این فریضه را انجام دهم." وی عنوان می دارد روزه تاثیری بر آمادگی اش در تمرینات نمی گذارد؛ اما به دلیل سطح بالالی دیدارها، نمی تواند به روزه داری در این روزهای خاص بپردازد. 

نمونه دیگر، مسوت اوزیل، بازیکن تیم رئال مادرید است: "به دلیل شغلی که دارم، نمی توانم در تمام ماه روزه باشم. فقط در روزهای تعطیلی می توانم به این فریضه برسم. در غیر این روزها نمی توانم چرا که باید خورد و نوشید تا در نهایت آمادگی قرار داشته باشی." 

در حقیقت، می توان انواع مختلفی از واکنش ها به ماه مبارک را میان بازیکنان فوتبال مشاهده کرد و البته، این بستگی به شخص دارد. در این بین، نظر اجمال مسرور، مسئول شورای مسلمانان بریتانیا نیز جالب توجه است: "اگر مریض یا مسافر باشید، می توانید در این ماه روزه نگیرید؛ اما این استثنا است. برای مثال، دلیل بازیکنان فوتبال که احساس رضایت از آمادگی خود نمی کنند، موضوع قانع کننده ای برای روزه نگرفتن نیست. مگر آتش نشان ها، پلیس ها یا معلم ها اقدام به روزه داری نمی کنند؟"

البته، در ادامه اشاره جالبی نیز به اهمیت وقایع و موارد می کند: "به هر حال، شاهد رویدادی مانند المپیک در رمضان هستید. این فرصت ممکن است فقط یک بار در تمام دوران زندگی برای شما روی دهد یا اگر جام جهانی در این ماه باشد را می توان استثنا دانست. البته، این را در نظر داشته باشید که مورد به مورد متفاوت است. فکر می کنم اگر به فرهنگ ها احترام بگذاریم، آن وقت مربیان و باشگاه خود را با شرایط مسلمانان در رمضان تطبیق می دهند." این موضوعی است که می تواند راهبردی باشد. آشنایی با فرهنگ رمضان و احترام به آن تا این مشکل بازیکنان مسلمان نیز حل شود.