ناگهوازا(فنون پرتابی)این فنون که به فنون پرتابی شهرت دارد در سه بخش ته وازا(فنون دست)، کوشی وازا (فنون کمر) و آشی وازا (فنون پا) انجام میشود، مانند:
اوچی ماتا
اوچی گاری (فنون پا)
کوچی گاری (فنون پا)
اوسوتو گاری (فنون پا)
کاتامهوازا(کانسه، شیمه)کان ستسو وازا (کانسه): برگرداندن و فشردن مفصلها به سوی مخالف و بیش از دامنه حرکت طبیعیشان
شیمهوازا: انسداد شریانهای خونرسان به مغز
ناگه وازا(nage waza) تکنیکهای پرتابی
تاچی وازا (tachi - waza): تکنیکهای ایستادن
ته وازا (te-waza): تکنیکهای دست
کوشی وازا (koshi-waza):تکنیکهای مفصل رانی یا کمر
اشی وازا (ashi-waza):تکنیکهای پا یا ساق پا
سوتمی وازا (sutemi-waza): تکنیکهای فداکارانه
ماسوتمی وازا (ma-sutemi-waza): تکنیکهای خوابیده از پشت
یوکو سوتمی وازا (yoko-sutemi-waza):تکینکهای خوابیده از پهلو
نه وازا یا کاتامه وازا (ne-waza): تکنیکهای گلاویزی
اوسای کومی وازا (osaekomi-waza):کنترل کردن و نگه داشتن
شیمه وازا (shime-waza): خفه کردن
کانستسو وازا (kansetsu-waza): قفل کردن و شکستن مفاصل
آتمی وازا (atemi - waza): تکنیکهای ضربه زدن به نقاط حساس
امتیازاتدر این ورزش چهار نوع امتیاز وجود دارد که به ترتیب زیر میباشد:
یوکو امتیاز متوسط معادل ۱ امتیاز
وازاری امتیاز بزرگ معادل ۱۰ امتیاز است.
ایپون امتیاز کامل یا ضربه فنی محسوب شده که معادل ۱۰۰ امتیاز است و کسب این امتیاز باعث برد و پایان مسابقه میشود.
کسب دو امتیاز وازاری در طول مسابقه نیز معادل امتیاز ایپون و پایان مسابقهاست.
پیشتر امتیازی به نام کوکا نیز وجود داشت که در سال 19۸۸ حذف شد.
شیوه پیروزی در مسابقات
در مسابقات جودو کسب امتیاز به دو شکل اجرای فنون در حالت تاچی وازا(سرپا) و اجرای فنون در حالت نی وازا (خاک) صورت میگیرد. هر یک از دو جودوکار که در طی مسابقه موفق به اجرای فن در یکی از این دو حالت گردد در صورت دستیابی به امتیاز کامل یا ایپون مسابقه را به نفع خود پایان خواهد داد. در صورتی که جودوکا از فنون تاچی وازا استفاده نماید داور بسته به شیوه زمین خوردن حریف یکی از امتیازات یوکو، وازاری یا ایپون را به اجرای کننده فن (توری) خواهد داد. اگر به هر شکل ممکن (مثلاً پس از اجرای فن)دو جودوکار به زمین بیافتند و یکی از دو مبارز بتواند حریف را در حالت خاک یا همان نی وازا (به طوری که پشت حریف به تشک تماس داشته باشدو بر حریف کاملاً مسلط باشد)مهار نماید، داور بسته به مدت زمانی که حریف در حالت خاک است به اجرای کننده فن امتیاز خواهد داد.
اگر مجری فن برای مدت ۱۵ ثانیه بتواند حریف را در خاک نگه دارد امتیاز یوکو، اگر ۲۴ثانیه نگه دارد امتیاز وازاری خواهد گرفت و اگر به مدت ۲۵ ثانیه نگه دارد با امتیاز کامل ایپون به پیروزی خواهد رسید.
حجاب اسلامیپوشیدن روسری در جودو به دلایل ایمنی جودوکار ممنوع است.
تغییر قوانین در سال ۲۰۱۰
طبق آخرین تغییرات قوانین توسط ijf (فدراسیون جهانی جودو) گرفتن پای حریف به طور مستقیم حکم هانسوکوماکی(اخراج از مسابقه) را برای مسابقه دهنده به همراه خواهد داشت اما گرفتن پا هنگام بدل کردن حریف بلامانع است.
لباس : رقابت کنندگان باید از لباس مخصوص جودو استفاده نمایند. پیراهن این لباس باید به اندازه کافی بلند بوده و روی باسن را بپوشاند آستینها باید آزاد بوده و بلندی آن به حدی باشد که بیش از نصف طول ساعد را بپوشاند، شلوار نیز باید آزاد باشد و حد اقل تا نصف ساق پا را بپوشاند . شرکت کنندگان کمربند سفید یا قرمزی را به عرض تقریبی 5 سانتیمتر ، مورد استفاده قرار میدهند. این کمربند باید به حد کافی بلند باشد به گونه ای که دوبار دور کمر پیچیده شود و در حدود 15 سانتیمتر نیز از طرفین بعد از گره آویزان بماند. همچنین کمربند باید محکم بسته شود تا از بیرون پیراهن جلوگیری نماید.
لباس جودو شرکت کننده نباید هیچگونه وسیله فلزی (مانند ساعت، انگشتر، گردنبند و…) که ممکن است به حریف آسیب برساند، همراه داشته باشند.
جودو یک فعالیت ایده ال برای همگان است و تنها یک ورزش رزمی نیست. این ورزش فقط جنبه فیزیکی ندارد بلکه جنبه فلسفی آن نیز به همان اندازه قابل اهمیت است و تمرکز حواس در اجرای هر فنی مهم می باشد . تمرین صحیح جودو باعث پیشرفت و هماهنگی اعضای بدن می شود و برای ماهیچه ها و عضلات مفید بوده ، تحمل و کنترل انسان را زیاد می کند و او را انعطاف پذیر می نماید.
هدف از رقابت جودو ، پرتاب حریف و نگهداشتن وی بر روی زمین به مدت 30 ثانیه می باشد که این عمل از طریق فشار آوردن بر حریف بوسیله قفل کردن دستها یا نگهداشتن در ناحیه گردنی سینه به عمل می آید. مبارزه کنندگان در ابتدا روبروی یکدیگر ایستاده و بعد از تعظیم نمودن به یکدیگر یقه لباس همدیگر را می گیرند، آنها در گرفتن پاها و یا کمربند جهت انجام پرتاب مجاز می باشند، از آنجاییکه پرتابهای جودو خطرناک است ، لذا جودوکاران سیستم هایی را می آموزند که موجب کاهش فشار در هنگام سقوط گردد. در ورزش جودو چگونگی ایستادن در مقابل حریف ، انتخاب تکنیک و یافتن موقعیتهای مناسب برای اجرای آن و همچنین شیوه اجرای تکنیک برای زمین زدن حریف همگی تابع ویژگی ورزشکاران این رشته می باشد. این ورزش مانند کشتی در وزنهای مختلف بصورت انفرادی در داخل تیم برگزار می شود. مدت زمان مسابقه جودو و برگزاری آن در مسابقات قهرمانی جهان و مسابقات المپیک توسط نظامنامه فدراسیون جودو تعیین میگردد.
تاریخچه جودو در ایران : در اواخر دهه 1330 دو نفر افسر پلیس به نام بهروز سرشار و انوشیروان شهیدی (مرحوم) جهت بازدید به آكادمی پلیس سوئد اعزام شدند و درآنجا با تمرینات جودو كه توسط دانشجویان انجام می شد آشنا شدند.
پس از مراجعت آقای سرشار با مراجعه به بخش فرهنگی سفارت ژاپن در تهران با این ورزش بیشتر آشنا گردید و از این محل متوجه شد كه دو نفر ژاپنی جهت شناسانیدن جودو به كشورهای مختلف به مصر و كشورهای همسایه از طریق كودوكان جودو ژاپن اعزام خواهند شد با تمهیداتی موافقت آقای فریدون صادقی مسئول تربیت بدنی شهربانی را اخذ و با پشتیبانی ایشان ترتیب دعوت دو هفتهای این دو مربی ژاپنی را داد و بالاخره در سال 1345 آقایان ایكیدا و ناكامورا به ایران آمده و درسالن ورزش دانشگاه پلیس با انجام نمایشاتی جودو را برای افسران دانشگاه كه ورزشكار بودند و تنی چند از پرسنل سایر نیروها معرفی كردند.
در این كلاس علاوه برآقایان سرشار ، شهیدی ، سعادتمند ،مدنی و تنی چند از پرسنل تربیت بدنی نیز حضور داشتند.
پس از مراجعت این دو نفر باز هم با پیگیری آقای سرشار مربی دیگری از ژاپن به نام اینوئه به مدت 6 ماه به ایران آمد و در تداوم كلاس قبلی كلاس دیگری را تشكیل كه در این كلاس آقایان سرشار و شهیدی فنون تا حد كمربند مشكی را فرا گرفتند پس از مراجعت نامبرده باموافقت شهربانی آقایان سروان سرشار و ستوان سعادتمند جهت طی دوره ویژه به كودوكان ژاپن در سال 1347 اعزام و هر دو نفر در مراجعت موفق به اخذ كمربند مشكی دان یك شدند.
در سال 1348 گروه دوم از شهربانی شامل آقایان سرشار ، صنعتكاران و مهدیزان جهت طی دوره جودو به كودوكان اعزام كه در مراجعت از طریق تربیت بدنی نیروهای مسلح موظف به تشكیل انجمن كشور( نیروها) گردید و سپس نسبت به تشكیل اولین كلاس تربیت مربی جودو نیروهای مسلح در سال 50-1349 نمود كه در این كلاس تعداد 60 نفر از پرسنل ورزشكار و نیروهای مسلح شركت و كلاس تحت مربیگری آقایان سرشار ، صنعتكاران و هنری بطور فشرده تشكیل و در خاتمه تعداد 30 نفر موفق به اخذ درجه مربیگری جودو گردیدند ، كه آقایان فكرت. كیهان و علمی جز، این عده بودند .
قبلا سه كلاس در بخش های خصوصی جهت آموزش افراد غیر نظامی تشكیل شده بود كه عبارت بودند از كلاسآقای سعادتمند، در بولینگ عبدو، كلاسمدنی در باشگاه شهداد و كلاس اقلیتهای ارامنه در زیرزمین روزنامه آلیكه توسط آقایان روبن عاشقی و روبرت بامبان سپس آقایان كیهان در باشگاه كارگران و آقای علمی درباشگاه ایران ما وآقای فكرت در باشگاه ناشنوایان مشغول آموزش جودو شدند كه بخشهای خصوصی در این باشگاههای آموزش دیدند. در سال 1351 اولین مسابقات جودو رسمی بین دانشجویان دانشگاهها برگزار گردید كه تیم دانشكده افسری شهربانی با مربیگری آقایان سعادتمند وفكرت به مقام قهرمانی رسید.
درسال 1352 مربی بسیار خوبی از پلیس ژاپن بنام آقای هاتاناگا به ایران آمد كه زحمت زیادی برای جودو ایران و پلیس متقبل شد و اكثر جودوكاران آن زمان از كلاس وی تلمذ نمودند در همین سال یكی ازاساتید ژاپن به نام ماتسوشیتا به ایران آمد و اولین كلاس داوری را برای مربیان تشكیل و متعاقب او آقای آندرسن لین از چینتایپه در این زمینه به داوران ایرانی آموزشهای داوری ارائه نمود در اواخر سال 1353 تیم جودو نیروهای مسلح به شوروی اعزام و دریك دیداری دوستانه در آن كشور شركت نمودند. پس از مراجعت آقای هاتانا كا با پیگیری تربیت بدنی شهربانی و آقای سرشار آقای نودا به ایران و كلاس آموزش خود را در سالن جودو دانشگاه پلیس برگزار نمود و از كلاس هاتاناكا و نودا مربیان خوبی همچون مرتضوی در خوزستان ، عیسائی. گیلان ، كیائی فر. مازندران ، اسدی. خراسان شجاعی. چهارمحال، گهرخانی آذربایجان ، رحیمیان. اصفهان ، شهبازی. فارس، كیهان ، رشیدی، كشوریان. تهران و… .... تحویل جامعه جودو ایران شدند.
در سال 1354 تیم جودو نیروهای مسلح در مسابقات جودوسیزم در ایتالیا شركت نمود و بالاخره با همت و پشتكار آقای بهروز سرشار و یاران وی چون فكرت ، فرتاشمهر ، كیهان، علمی ، صنعتكاران ، هنری، و ….. در 11 دیماه 1354 فدراسیون جودو ایران رسمیت یافت و آقای بهروز سرشار رئیس وآقای فكرت بعنوان دبیر فدراسیون اعلام شدند سپس با دعوت از استاد دیگری به نام هی میتسو آموزش جودوكاران تداوم یافت و در سال 1355 اولین مسابقه باشگاههای كشور برگزارو تیم ژاندرمری برنده كاپ اهدایی سفارت ژاپن گردید در سال 1357 تیم جودو نیروهای مسلح عازم استراسبورگ فرانسه به سرپرستی آقای سرشار و مربیگری آقای فكرت گردید همراه تیم محمد لواسانی بوددر این مسابقات سیفاله جواهری 95+ كیلوگرم موفق به اخذ مدال طلای این مسابقات گردید .
در پاییز همان سال تیم ملی جودو به مسابقات جودو مصراعزام وپس از چند دیدار دوستانه با موفقیت به كشور بازگشت پس از انقلاب ، آقای فكرت سرپرست فدراسیون ورزشهای رزمی كه از سال 1356 سه رشته جودو ، كاراته و تكواندو در آن ادغام شده بودند گردید و در اولین اقدام خود این سه رشته را از هم منفك و فدراسیون جودو بطور مستقل مشغول گردید توضیح اینكه بلافاصله پس از انقلاب تیم ملی جودو به سرپرستی آقای سرشار به مسابقات جهانی فرانسه اعزام كه هرچند مقامی كسب ننمود ولی شركت در اولین مسابقات جودو قهرمانی جهان تجربیات ارزندهای برای جودوكاران و همراهان آقایان فكرت، مدنی ، كیهان به همراه داشت .پس از آقای فكرت آقای حاج محمد مهرآئین به سمت ریاست فدراسیون جودو و سرپرستی فدراسیونهای كاراته ، تكواندو منصوب و با شروع جنگ تحمیلی تقریبا برنامههای فدراسیون علیرغم تلاش ایشان تحت تاثیرمشكلات ناشی از جنگ بود با این همه با تلاش آقای دهناد که به کودوکان ژاپن جهت دوره رفته بود فدراسیونجودوموفق به تشكیل كلاس مربیگری آقای ایاورا استاد ژاپنی در سالنبادی فدراسیون گردید.آقای مهرآیین طی دو دوره ریاست فدراسیون را عهده داربود سپس دوره سرپرستی آقایان توحیدی و كریمی به این فدراسیون بود كه حدودا 6ماه طول كشید وبعد از آن آقای كاظم یزدانی به سمت ریاست فدراسیون جودو منصوب (1364) ضمنا سال قبل از آن تیم ملی جودو در مسابقات جودوی قهرمانی آسیا در كویت شركت كه تیم ایران در86 –كیلومهران ویسه و در وزن آزاد رمضانعالی خانبابائی موفق به كسب مدال برنز شد در سال 1365 مسابقات جودو قهرمانی كشور در سالن 7 تیر برگزار و تیمهای تهران، لرستان و كرمانشاه به ترتیب اول تا سوم شدند.
در سال 1986 تیم ملی جودو عازم مسابقات آسیایی سئول شد كه اردوی تداركاتی خود را در ژاپن با حضور. جهانگیری.خدادادی.گورخانه چی. داداش زاده .گنجی.دهناد.سیل پور. برگزاركرده بود و حاصل آن یك برنز در منهای 60 كیلوگرم توسط مرتضی خدادادی بود سپس مسابقات داخلی نوجوانان ، لیگ و كشوری برگزار شد.
در سال 1367 مسابقات آسیایی در كشور سوریه برگزار و تیم ایران مركب از 60- حسن احدپور 65- ، علیرضا امینی 71- ، علیر ضا طلوعی 78- ، مصطفی فلاحیان 86- ، سعید حاجیوسفزاده 95- سعداله برزگر و 95+ رمضانعلی خانبابائی در این مسابقات حضور داشتند در سال 1369 مسابقات آسیایی پكن برگزار و تیم ملی جودو ایران پس از اردوی 45 روزه در این مسابقات شركت كه اعضا تیم عبارت بودند به ترتیب اوزان احدپورـ حاج اوغلی ـ محمدرضا طلوعی ـ حاج یوسف زاده ـ عزیزالهی ـ یعقوب پورعلی و فلاحی بودند.
در این سال مسابقات پلیسهای جهان نیز برگزار گردید و تیم پلیس ایران به مقام سومی با سه برنز دست یافت.
در سال 1992 تیم ملی نیروهای مسلح در سئول كره. مسابقات جهانی ارتشها شركت نمود كه كیوان دهناد موفق به كسب اولین درجه داوری بین المللی از فدراسیون جهانی جودو شد.
در سال 1370 اولین دوره مسابقات بین المللی فجر برگزار و در همان سال مسابقات جودوی قهرمانی آسیا در اوزاكای ژاپن برگزار و مجید زارعیان و دهقان موفق به اخذ نقره آسیایی شدند و در مسابقات بعدی كه در 1371 در ماكائو برگزار شد تیم ایران توسط خسرودلیر و محمود میران مدال برنز آسیا را دریافت نمودند و سپس مسابقات آسیایی هیروشیما و ادوار دیگر فجر و آسیایی هندوستان برگزار گردید كه نتایج آن در آرشیو فدراسیون ضبط است و بالاخره دوران معاصر جودوی ایران از سال 1375 با ریاست آقای محمددرخشان شروع گردید و از اهم مسائل این دوره موفقیت ایشان در كسب عنوان ریاست آموزش كنفدراسیون آسیا و كسب دو مورد قهرمانی جهان ودو مدال برنز جهانی توسط آرش میراسماعیلی ویک برنز جهانی سید محمود میران كه افتخار ملی ما میباشد.
اسامي رؤساي فدراسيون به ترتيب:
1- 1356-1354 بهروز سرشار
2- 1357-1356 (زير نظر ورزشهاي رزمي ) شهريار شفيق
3- 1359-1358 بهروز سرشار
4- 1364-1359 محمد مهر آيين
5- 1368-1364 كاظم يزداني
6- 1375-1368 محمد مهر آيين
۱۳۸۷-۱۳۷۵-۷محمد درخشان
۱۳۸۷-۱۳۸۷عبدالجليل رضوي
۱۳۸۸-۱۳۸۷-۸ علیرضاامینی