افزایش استفاده ورزشکاران از داروهای انرژی‌زا
متاسفانه استفاده ورزشکاران از داروهای انرژی‌زا در حال افزایش است.
به گزارش گروه علمي، پزشكي باشگاه خبرنگاران به نقل از وب دا؛ دکتر سمیرا صدیقی، کارشناس دارویی معاونت غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی نیشابور ضمن بیان این مطلب افزود: بسیاری از ورزشکاران برای برنده شدن در مسابقات ورزشی، ورزش‌های شدیدی را انجام داده و به استفاده از داروهای انرژی زا رو می آورند.
دکتر سمیرا صدیقی اظهار داشت: این داروها در انواع متفاوت وجود دارند که هر کدام مکانیسم اثر، کاربرد و عوارض خاص خود را دارند.
وی به انواع این داروها اشاره کرد و گفت: این داروها شامل هورمون رشد، کراتین، محرک‌ها، دیورتیک‌ها، اریتروپویتین‌ها و استروئید‌های آنابولیک هستند.
این کارشناس دارویی اظهار کرد: هورمون رشد یا گنادوتروپین ماده‌ای است که به‌صورت طبیعی در بدن به مقدار مشخصی وجود دارد و علاوه بر اثر روی رشد شخص، دارای اثرات آنابولیکی نیز است.
دکتر صدیقی خاطرنشان کرد: ورزشکاران این هورمون را برای بهبود حجم و توده عضلانی و عملکرد ورزشی خود استفاده می‌کنند و تحقیقات، اثر این هورمون را برای قدرت و یا استقامت نشان نداده و این هورمون فقط باید با نسخه پزشک و از طریق تزریق وارد بدن شود.
وی با اشاره به خطرات استفاده از این دارو بیان کرد: درد مفاصل، ضعیف شدن عضلات، احتباس مایعات، سندرم تونل کرپال در مچ دست، اختلالات در تنظیم قند خون، کارد میوپاتی و افزایش چربی خون خطراتی است که مصرف کنندگان این داروها را تهدید می‌کند.
کارشناس دارویی معاونت غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی نیشابور گفت: برخی از ورزشکاران به جای داروهای افزایش‌دهنده عملکرد ورزشی، از مکمل‌های تغذیه‌ای استفاده می‌کنند و این مکمل‌ها بدون نسخه و به‌صورت پودر و یا قرص وجود دارد که یکی از معروف‌ترین این مکمل‌ها، کراتین مونوهیدرات است.
دکترصدیقی افزود: کراتین ترکیبی است که به طور طبیعی توسط بدن تولید و سبب آزاد‌کردن انرژی از ماهیچه‌ها می‌شود و تحقیقات نشان داده که مصرف کراتین ممکن است برای ورزشکارن، باعث ایجاد قدرت شود.
وی عنوان کرد: کراتین به عضلات برای ساخت تری فسفات آدنوزین ( ATP) کمک می‌کند و ذخیره و انتقال انرژی به سلول‌ها را انجام می‌دهد و همچنین به‌عنوان منبع پر انرژی موجب افزایش عملکرد در ورزش‌های هوازی و یا استقامتی می‌شود.
این کارشناس دارویی بیان داشت: مکمل‌ها تنها راه دریافت این ماده نیستند بلکه بدن به صورت اندوژن در کبد و به مقدار روزانه دو گرم کراتین تولید می‌کند و راه دیگر تامین آن نیز خوردن گوشت‌ها است و این ماده در عضلات ذخیره و نگهداری می‌شود و مقدار اضافی آن از طریق کلیه دفع می‌شود.
وی درباره خطرات مصرف بدون نسخه پزشک این دارو، توضیح داد: خطرات مصرف دراز‌مدت آن در نوجوانان و کودکان هنوز شناخته شده نیست و زمان بیشتری برای بررسی عوارض و خطرات آن نیاز است بنابراین مصرف این ماده در این گروه سنی تنها با نظر متخصصان مجاز است و عوارض جانبی آن هم شامل انقباض عضلات معده، گرفتگی عضلات، تهوع، اسهال، از دست دادن آب بدن، آسیب کلیه‌‌ها و کبد و افزایش وزن می باشد.
این کارشناس یکی دیگر از این داروها را محرک‌ها دانست و تصریح کرد: برخی ورزشکاران از محرک‌ها برای تحریک سیستم عصبی مرکزی و افزایش ضربان قلب و فشار خون استفاده می‌کنند که از رایج‌ترین آنها کافئین، آمفتامین و اغلب داروهای سرماخوردگی را می‌توان نام برد.
صدیقی گفت: تاثیرات محرک‌ها شامل بهبود استقامت، کاهش خستگی، سرکوب اشتها و افزایش هوشیاری و پرخاشگری است.
وی افزود: ورزشکاران ممکن است از نظر روانی به استفاده از این محرک‌ها عادت کنند، بنابراین لازم است مقدار بیشتری مصرف کنند تا به اثرات مثبت ورزشی برسند، اما مصرف زیاد این محرک‌ها از نظر پزشکی درست نیست و عوارض زیادی دارد و عوارض جانبی این دارو هم شامل عصبانیت و تحریک پذیری، بی‌خوابی، از دست دادن آب بدن، تپش قلب، اختلالات ریتم قلبی، کاهش وزن، لرزش، افزایش فشار خون و تشنج است.
این کارشناس دارویی با اشاره به داروهایی که تعادل مایعات و نمک‌ها را تغییر می‌دهند، بیان کرد: دیورتیک ها، یکی دیگر از این داروها هستند که موجب از دست دادن آب بدن و سبب کاهش وزن ورزشکار می‌شود.
دکتر صدیقی گفت: از دست دادن آب بدن، کمبود پتاسیم، آریتمی قلب، گرفتگی‌های عضلانی تعدادی از خطرات این دارو است.
وی اریتروپویتین را یکی دیگر از این داروها معرفی کرد و گفت: این دارو نوعی هورمون است که برای درمان کم‌خونی در بیماران کلیوی و سبب افزایش ساخت گلبول‌های قرمز خون و هموگلوبین می‌شود و سبب افزایش حرکت اکسیژن در عضلات می‌شود.
کارشناس دارویی افزود: استفاده نامناسب از اریتروپویتین موجب افزایش خطر ترومبیک از قبیل سکته، حملات قلبی و ادم ریوی می‌شود.
صدیقی آخرین گروه از این داروها را استروئیدها دانست و بیان کرد: برخی از ورزشکاران این ماده را برای افزایش توده عضلانی و قدرت عضلانی استفاده می‌کنند و هورمون استروئیدی آنابولیکی که بدن می‌سازد تستوسترون است که ارتقای عضله سازی و بروز صفات مردانه از وظایف آن است.
وی در ادامه اضافه کرد: خطرات این ماده در مردان طاسی، ناباروری و در زنان افزایش موی بدن و صدای بم است.
این کارشناس دارویی در پایان گفت: با توجه به این مطالب به نظر می‌رسد مصرف داروها و مکمل‌های ورزشی بدون مشورت با متخصصان، نه تنها راه مناسبی برای بهبود عملکرد ورزشی در ورزشکاران نیست بلکه ممکن است عوارض و خطرات جبران ناپذیری را نیز به همراه داشته باشد./ح
دکتر سمیرا صدیقی اظهار داشت: این داروها در انواع متفاوت وجود دارند که هر کدام مکانیسم اثر، کاربرد و عوارض خاص خود را دارند.
وی به انواع این داروها اشاره کرد و گفت: این داروها شامل هورمون رشد، کراتین، محرک‌ها، دیورتیک‌ها، اریتروپویتین‌ها و استروئید‌های آنابولیک هستند.
این کارشناس دارویی اظهار کرد: هورمون رشد یا گنادوتروپین ماده‌ای است که به‌صورت طبیعی در بدن به مقدار مشخصی وجود دارد و علاوه بر اثر روی رشد شخص، دارای اثرات آنابولیکی نیز است.
دکتر صدیقی خاطرنشان کرد: ورزشکاران این هورمون را برای بهبود حجم و توده عضلانی و عملکرد ورزشی خود استفاده می‌کنند و تحقیقات، اثر این هورمون را برای قدرت و یا استقامت نشان نداده و این هورمون فقط باید با نسخه پزشک و از طریق تزریق وارد بدن شود.
وی با اشاره به خطرات استفاده از این دارو بیان کرد: درد مفاصل، ضعیف شدن عضلات، احتباس مایعات، سندرم تونل کرپال در مچ دست، اختلالات در تنظیم قند خون، کارد میوپاتی و افزایش چربی خون خطراتی است که مصرف کنندگان این داروها را تهدید می‌کند.
کارشناس دارویی معاونت غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی نیشابور گفت: برخی از ورزشکاران به جای داروهای افزایش‌دهنده عملکرد ورزشی، از مکمل‌های تغذیه‌ای استفاده می‌کنند و این مکمل‌ها بدون نسخه و به‌صورت پودر و یا قرص وجود دارد که یکی از معروف‌ترین این مکمل‌ها، کراتین مونوهیدرات است.
دکترصدیقی افزود: کراتین ترکیبی است که به طور طبیعی توسط بدن تولید و سبب آزاد‌کردن انرژی از ماهیچه‌ها می‌شود و تحقیقات نشان داده که مصرف کراتین ممکن است برای ورزشکارن، باعث ایجاد قدرت شود.
وی عنوان کرد: کراتین به عضلات برای ساخت تری فسفات آدنوزین ( ATP) کمک می‌کند و ذخیره و انتقال انرژی به سلول‌ها را انجام می‌دهد و همچنین به‌عنوان منبع پر انرژی موجب افزایش عملکرد در ورزش‌های هوازی و یا استقامتی می‌شود.
این کارشناس دارویی بیان داشت: مکمل‌ها تنها راه دریافت این ماده نیستند بلکه بدن به صورت اندوژن در کبد و به مقدار روزانه دو گرم کراتین تولید می‌کند و راه دیگر تامین آن نیز خوردن گوشت‌ها است و این ماده در عضلات ذخیره و نگهداری می‌شود و مقدار اضافی آن از طریق کلیه دفع می‌شود.
وی درباره خطرات مصرف بدون نسخه پزشک این دارو، توضیح داد: خطرات مصرف دراز‌مدت آن در نوجوانان و کودکان هنوز شناخته شده نیست و زمان بیشتری برای بررسی عوارض و خطرات آن نیاز است بنابراین مصرف این ماده در این گروه سنی تنها با نظر متخصصان مجاز است و عوارض جانبی آن هم شامل انقباض عضلات معده، گرفتگی عضلات، تهوع، اسهال، از دست دادن آب بدن، آسیب کلیه‌‌ها و کبد و افزایش وزن می باشد.
این کارشناس یکی دیگر از این داروها را محرک‌ها دانست و تصریح کرد: برخی ورزشکاران از محرک‌ها برای تحریک سیستم عصبی مرکزی و افزایش ضربان قلب و فشار خون استفاده می‌کنند که از رایج‌ترین آنها کافئین، آمفتامین و اغلب داروهای سرماخوردگی را می‌توان نام برد.
صدیقی گفت: تاثیرات محرک‌ها شامل بهبود استقامت، کاهش خستگی، سرکوب اشتها و افزایش هوشیاری و پرخاشگری است.
وی افزود: ورزشکاران ممکن است از نظر روانی به استفاده از این محرک‌ها عادت کنند، بنابراین لازم است مقدار بیشتری مصرف کنند تا به اثرات مثبت ورزشی برسند، اما مصرف زیاد این محرک‌ها از نظر پزشکی درست نیست و عوارض زیادی دارد و عوارض جانبی این دارو هم شامل عصبانیت و تحریک پذیری، بی‌خوابی، از دست دادن آب بدن، تپش قلب، اختلالات ریتم قلبی، کاهش وزن، لرزش، افزایش فشار خون و تشنج است.
این کارشناس دارویی با اشاره به داروهایی که تعادل مایعات و نمک‌ها را تغییر می‌دهند، بیان کرد: دیورتیک ها، یکی دیگر از این داروها هستند که موجب از دست دادن آب بدن و سبب کاهش وزن ورزشکار می‌شود.
دکتر صدیقی گفت: از دست دادن آب بدن، کمبود پتاسیم، آریتمی قلب، گرفتگی‌های عضلانی تعدادی از خطرات این دارو است.
وی اریتروپویتین را یکی دیگر از این داروها معرفی کرد و گفت: این دارو نوعی هورمون است که برای درمان کم‌خونی در بیماران کلیوی و سبب افزایش ساخت گلبول‌های قرمز خون و هموگلوبین می‌شود و سبب افزایش حرکت اکسیژن در عضلات می‌شود.
کارشناس دارویی افزود: استفاده نامناسب از اریتروپویتین موجب افزایش خطر ترومبیک از قبیل سکته، حملات قلبی و ادم ریوی می‌شود.
صدیقی آخرین گروه از این داروها را استروئیدها دانست و بیان کرد: برخی از ورزشکاران این ماده را برای افزایش توده عضلانی و قدرت عضلانی استفاده می‌کنند و هورمون استروئیدی آنابولیکی که بدن می‌سازد تستوسترون است که ارتقای عضله سازی و بروز صفات مردانه از وظایف آن است.
وی در ادامه اضافه کرد: خطرات این ماده در مردان طاسی، ناباروری و در زنان افزایش موی بدن و صدای بم است.
این کارشناس دارویی در پایان گفت: با توجه به این مطالب به نظر می‌رسد مصرف داروها و مکمل‌های ورزشی بدون مشورت با متخصصان، نه تنها راه مناسبی برای بهبود عملکرد ورزشی در ورزشکاران نیست بلکه ممکن است عوارض و خطرات جبران ناپذیری را نیز به همراه داشته باشد./ح
