گزارش/
نيروهاي مسلح ايران از چه راکت‌هايي استفاده مي‌کنند؟
امروزه راکت‌ها یکی از محبوب‌ترین سلاح‌های نظامی هستند که استفاده‌های گسترده‌ای دارند. راکت‌های دوش‌پرتاب محبوب‌ترین و رایج‌ترین سلاح ضد تانک در دنیا هستند.
به گزارش خبرنگار دفاعی - امنیتی باشگاه خبرنگاران، راکت‌های زمین به زمین از جمله قدیمی‌ترین سلاح‌های توپخانه‌ای هستند.
چند قرن پیش، چینی‌ها اولین راکت‌ها و آتشبارهای راکتی را
ساختند و جز در جشن و نمایش، جنگ‌ها نیز عرصه خودنمایی این سلاح‌ها بودند.
با این وسیله از مسافت زیاد و خارج از برد سلاح‌های دشمن، مواضع او زیر حجم
آتش بالایی قرار گرفته و کار برای نیروهای خودی راحت می‌شد.
بعدها هندی‌ها نیز در مبارزه با استعمارگران انگلیسی از راکت استفاده کردند که نمونه به غنیمت گرفته آن تحت نام کانگرو در انگلیس به تولید رسید. هر چند تا مدت‌ها از راکت‌ها در کار تحقیقاتی استفاده شده و افرادی چون گودارد و زیولکوفسکی در این زمینه شاخص شدند، اما در واقع جنگ جهانی دوم زمان بیشترین کاربرد راکت‌ها به خصوص انواع زمین به زمین آنها بود که در آتشبارهای چندلوله مورد استفاده قرار می‌گرفت.
یکی از معروف‌ترین انواع آتشبارهای راکتی «کاتیوشا» محصول شوروی سابق است که در بسیاری از کشورهای دنیا و جنگ‌های معروف دنیا مورد استفاده قرار گرفته و پایه طراحی و ساخت راکت‌های سطح به سطح در کشورهای مختلفی شده است. نوع جدیدتر این سلاح با نام «BM-21 گراد» در جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران مورد استفاده هر دو کشور قرار گرفت که دارای 40 لوله بوده و می‌توانست 40 راکت خود را در یک دقیقه شلیک کند.
پس از جنگ، این راکت با تغییراتی در ایران و با نام آرش 1،2،3 و 4 تولید شد. این راکت‌ها دارای کالیبر 122 میلیمتر هستند و از راکت اندازهای استاندارد موجود قابل شلیک هستند. برد آنها 21.5 کیلومتر برای آرش1، 30 کيلومتر برای آرش2، 18 کيلومتر برای آرش3 و 40 کیلومتر برای آرش4 است.
به جز برد، در طول، وزن، سرعت و سرجنگی نیز بین این نمونه‌ها اختلاف وجود دارد که کاربرد آنها برای اهداف مختلف را توجیه می‌کند.
در ادامه با توسعه این خانواده از راکت‌ها، رده راکت‌های فجر معرفی شدند که شامل چند نوع فجر1، فجر3، فجر5 و فجر5 دومرحله‌ای است. این راکت‌ها بزرگتر، دوربردتر و مخرب‌تر از راکت‌های آرش هستند و به ترتیب از پرتابگرهای 12تایی، 4 تایی و تکی شلیک می‌شوند.
راکت فجر3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، طول 5.2 متر و جرم 407 کیلوگرم بوده و به برد 43 کیلومتر می‌رسد. سرجنگی 90 کیلوگرمی این سلاح که 45 کیلوگرم آن ماده منفجره است قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد. این راکت‌ها در دمای منفي 40 درجه تا مثبت 50 درجه کار می‌کنند و به حداکثر سرعت 930 متر بر ثانیه می‌رسند. عمر انبارداری این راکت 15 سال است.
خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین قابلیت حرکت دادن پرتابگرها را دارد.
این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند. تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند. بر روی سقف کابین این پرتابگرها آنتن‌های مخابراتی دیده می‌شود که نشان دهنده وجود امکان عملکرد شبکه‌ای این یگان‌ها است که به نوبه خود دقت آتش کلی را افزایش داده و می‌تواند برای توزیع بهتر اهداف در منطقه بین آتشبارهای موجود به کار رود.
فجر5 نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که دارای کالیبر 333 میلیمتر، جرم 915 کیلوگرم که 175 آن مربوط به سرجنگی و 90 کیلوگرم آن ماده منفجره است. این راکت 6485 میلیمتری در دمای منفي 40 درجه تا مثبت 50 درجه کار کرده و و بیشترین برد آن 75 کیلومتر است. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.
نوع دو مرحله‌ای از فجر5 نیز تاکنون در چند نمایشگاه عمومی معرفی شده است که بیشتر از 9 متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود.
گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به خود موشک دارد و سرعت موشک را تا حد زیادی افزایش می‌دهد بطوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می‌رسد. این راکت به برد نهایی 190 کیلومتر رسیده و ارتفاع اوج آن 58 کیلومتر و شعاع مرگباری سرجنگی از انوع انفجاری شدید آن بالغ بر 100 متر است. این راکت نیز از روی پرتابگری مستقر بر کامیون‌های مشابه موارد قبلی شلیک می‌شود.
در رزمایش‌های دریایی سالیان اخیر از راکت‌های فجر3 و5 نیز استفاده شده است که می‌تواند ناشی از وجود انواع هدایت شونده از این سلاح ها و خطای بسیار کم آنها باشد. با توجه به اینکه عدم وجود هدایت در یک راکت به عنوان عامل وجود خطای ذاتی است احتمال وجود انواع هدایت شونده از این راکت‌ها منطقی به نظر می‌رسد به خصوص رونمایی از مهمات توپخانه‌ای هدایت لیزری بصیر که در سرعت و شتاب بسیار بالا کار می‌کند این احتمال را تقویت می‌کند که در این راکت‌ها نیز چنین سامانه‌ای قابل بکارگیری است.
وجود سلاح هایی اینچنینی برای ایجاد آتش پشتیبانی و حتی تهاجمی در یک نیروی مسلح امری ضروری است که بکارگیری انواع مشابه خارجی و جدید در کشورهای غربی و شرقی نیز گواه این ادعا است، این راکت‌ها به تعداد زیادی ساخته شده و نیروهای مسلح کشورمان آماده خدمت هستند.
منبع: سايت شرق
