در نشست رسانه ای نمایش ”ملی” مطرح شد:
نمایشنامه عروسکی و زنده تفاوتی ندارند
نشست رسانه ای نمایش "ملی" روز گذشته، 24 بهمن ماه، با حضور هنگامه مفید نویسنده، افسانه زمانی کارگردان و دیگر عوامل نمایش "ملی" در تالار کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومی نمایش، هنگامه مفید در ابتدای این نشست با اشاره به چگونگی شکل گیری متن گفت: ایده اولیه را سال ها در ذهن داشتم. آنچه در وهله اول در ذهنم بود پایان شادی نداشت و من در بدترین حالت روحی برای خوشحالی و شادی مخاطبان، پایان نمایش را به گونه ای دیگر تمام کردم تا بدین طریق هم مردم شاد شوند و هم من با خوشحالی مردم به شادی برسم.
وی با بیان اینکه در نگارش این اثر نمایشی شکل و شیوه و گفتار مردم قدیم ایران را در نظر داشته است، اظهار کرد: در نگارش این اثر از داستان های قدیم بهره نگرفتم، ولی خاطره ها و گفته های اطرافیانم که در زمان قدیم زندگی می کردند را مدنظر قرار دادم.
افسانه زمانی کارگردان نمایش "ملی" نیز شکل و شیوه نگارش متن را بر اساس شکل نمایش های ایرانی دانست و افزود: علاوه بر این، نمایشنامه ملی بر اساس شیوه جدیدی نوشته شده و نگاه تازه ای به قصه های ایرانی دارد.
وی ادامه داد: در شیوه اجرایی نمایش سعی کردم تا آنچه که نویسنده خواسته را به اجرا برسانم؛ بنابراین نمایش به شکل ایرانی اجرا و بازگو می شود.
زمانی با اشاره به اینکه یک متن نمایشی خوب باید این قابلیت را داشته باشد که کارگردان بتواند آن را به شیوه جدید و شکل های مختلف ارائه دهد، بیان کرد: خوشبختانه نمایشنامه هنگامه مفید این قابلیت را داشت و شیوه نگارشی آن به گونه ای است که می توان آن را تنها با عروسک و یا بازیگر زنده اجرا کرد که من تلفیقی در این دو شیوه را به اجرا رساندم.
وی با اشاره به حضور و شخصیت مطرب ها در نمایشنامه گفت: این مطرب ها دیالوگ ندارند و آنچه را که می خواهند بازگو کنند از طریق اشعار و ترانه بیان می کنند. درواقع می توان مطرب ها را هم سرایان نمایش هم نام برد. مطرب ها فراتر از بشر هستند و همانند هم سرایان در نمایشنامه های کلاسیک می مانند که شخصیت اصلی را یاری کرده و به آن خط مشی می دهند.
زمانی یادآور شد: تصمیم گرفتم مطرب ها هیچ کلامی نداشته باشند و در واقع متفاوت از دیگر بازیگران نمایش، عمل کنند.
کارگردان نمایش "دختران باغ های قالی" با اشاره به اینکه کاراکترهای نمایش این قابلیت را داشتند که در قالب عروسک روی صحنه حاضر شوند، خاطرنشان کرد: در برخی صحنه های نمایش حضور بازیگران لازم بود، بنابراین دنیای عروسک و بازیگر را تلفیق کردیم.
وی سپس با بیان اینکه نباید تئاتر عروسکی را از تئاتر زنده جدا دانست، گفت: در واقع عروسک ابزاری برای یک شیوه اجرایی محسوب می شود و این مرزبندی باعث شده تا هنرمندان نمایش عروسکی دچار مشکل شوند، در حالی که نمایش عروسکی یک ژانر نیست، بلکه یک شیوه نمایشی محسوب می شود.
هنگامه مفید نیز در ادامه گفته های زمانی تصریح کرد: نمایش عروسکی در واقع مشکل تر است و هزینه بیشتری می طلبد. علاوه بر این، گروه نمایش زحمت بیشتری برای اجرای یک اثر عروسکی به خرج می دهند، همچنین نمایش عروسکی نورپردازی خاص خودش را دارد و صدا و حرکت دادن عروسک ها نیاز به مهارت خاصی دارد که کار هر شخصی نیست. علاوه بر این، نمایش عروسکی تخیل تماشاگر را تا بی نهایت پرواز می دهد.
مفید با بیان اینکه میان نمایشنامه عروسکی و زنده تفاوتی وجود ندارد، یادآورشد: کلیتی که برای یک نمایشنامه زنده در نظر می گیریم به همان اندازه در یک نمایشنامه عروسکی مهم است. در واقع شیوه نمایشنامه نویسی با هم تفاوتی ندارد، بلکه شیوه اجرایی که کارگردان به کار می گیرد و نحوه به صحنه آوردن عروسک ها، مهم است.
وی افزود: برای مثال یکی از شخصیت های داستان "ملی" کفگیری در دست دارد که برای تنبیه استفاده می شود، ولی با تفکر و خلاقیتی که افسانه زمانی داشت در نمایش این کفگیر حرف می زند، کار انجام می دهد و در نمایش نقش دارد؛ در حالی که چنین چیزی در حین نگارش متن به ذهن من نرسیده بود.
هنگامه مفید با بیان اینکه متن در حین تمرین پخته می شود و شکل می گیرد، گفت: از همان اول تصمیم گرفتم که کلام مطرب ها شعرگونه باشد و ما در نمایش شاهد اجرای سه تصنیف هستیم.
در ادامه افسانه زمانی اظهار کرد: بسیاری از نمایشنامه های مطرح در دنیا بر اساس شیوه عروسکی نوشته نشده اند؛ در حالی که براساس نوع نگاه کارگردان این آثار به صورت عروسکی اجرا شده اند، بنابراین نمایش عروسکی یک شیوه اجرایی محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه در هر نمایشی یک پیام نهفته است، خاطرنشان کرد: یک نمایش صرفا به جهت سرگرم سازی آماده نمی شود، بلکه هنرمندی که آن را به نگارش درآورده اندیشه و پیامی داشته که در اجرا علاوه بر انتقال آن پیام، نمایش می تواند در عین حال سرگرم کننده هم باشد.
این کارگردان تئاتر عروسکی با اشاره به اینکه اجرای نمایش "ملی" در چهاردهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک همراه با موسیقی زنده بود، تصریح کرد: به دلیل فرصت کمی که داشتیم امکان ضبط موسیقی در جشنواره فراهم نشد، بنابراین در اجرای عمومی موسیقی کار را ضبط کردیم؛ چراکه به نظر ایده جالبی نبود که نوازندگان در گوشه سالن حضور داشته باشند. عروسک ها نوازندگان ما هستند که به آن ها جان داده ایم، بنابراین حضور نوازندگان تمرکز را از تماشاگران و بازیگران گروه می گرفت.
زمانی به زمان اجرای این اثر هم اشاره کرد و افزود: ما می خواستیم در همین زمان در مجموعه تئاترشهر اجرا کنیم و به این قضیه فکر نکردیم که ممکن است در این موقع سال مخاطب نداشته باشیم؛ اما خوشبختانه تا به امروز استقبال مخاطبان بسیار خوب بوده است.
در خصوص تمدید نمایش هم قطعا اگر ویژگی و مشخصات کار خوب باشد و قابلیت تمدید را داشته باشد یا در مجموعه تئاترشهر و یا در مکان دیگری این نمایش را مجددا اجرا خواهیم کرد.
وی سپس با اشاره به چگونگی انتخاب بازیگران، اظهار کرد: به سراغ بازیگرانی رفتم که علاوه بر بازی خوب، توانایی عروسک گردانی را هم داشته باشند، که خوشبختانه حتی برخی از بازیگران نمایش که تجربه عروسک گردانی را نداشتند از عهده کار برآمدند و در کل بازیگران نمایش بسیار پرانرژی هستند و ایده های بسیار خوبی را در حین تمرین ارائه می دادند.
در ادامه وحید آقاپور از جمله بازیگران نمایش "ملی" بیان کرد: نمایش ملی یک اثر زنده و عروسکی است، اما مخاطبانش کودک نیستند.
وی سپس با اشاره به عنصر سرگرمی در تئاتر، گفت: متاسفانه این عنصر در نمایش ها بسیار کمرنگ شده است. گاه این وجه به قدری در یک اثر نمایشی پررنگ می شود که دیگر مقوله ها مورد توجه قرار نمی گیرد، مانند نمایش های آزاد که در سینماها اجرا می شود و از سوی دیگر در بسیاری از آثار نمایشی این وجه کاملا فراموش شده و مخاطب هیچ تمایلی ندارد تا پایان نمایش، آن را ببیند. این در حالی است که یک نمایش باید با مخاطب ارتباط برقرار کند و به نظرم نمایش "ملی" این وجه سرگرم کنندگی را به اندازه مناسب در اختیار دارد.
