به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مشهد نام این آتشکده حکایت از قدمت آن می‌کند و احتمالا چنین عنوانی پیش از زردشت، یعنی در عصر میترایی نیز وجود داشته‌است: آتور بورزین میترو (بِرزَنت میثره) یعنی آتش میترای بلندبالا.

تاریخ بنیاد هر سه آتش رسمی ایران باستان، به زمان شاهان باستانی و اساطیری باز می‌گردد که خود حکایت از بسیار کهن بودن نگهبانی از آتش در ایران باستان دارد. شهرستانی می‌نویسد که این آتشکده‌ها پیش از زردشت وجود داشتند و زردشت آتشکدهٔ سبزوار را تجدید کرد.

آتشکده «آذربرزین‌مهر» و به قول اهالی محلی روستای فشتنق، خانه دیو ، یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ دوره ساسانیان و آتشکده دهقانان است که در شهرستان سبزوار خراسان قرار دارد. این آتشکده در ارتفاع ۲۰۶۱ متری از سطح دریا و در کوهستان فشتنق - بین روستاهای ریوند، مهر، فشتنق - بین شاهرود، سبزوار و در حوالی روستای فشتنق قرار دارد.

آتشکده آذربرزین‌مهر در زبان پهلوی به نام «آتور بورگین میتر» خوانده می‌شود به معنی آتش مهر بالنده است. مکان آتشکده برزین مهر که ویژه‌ی کشاورزان یا برزگران بوده در کوه‌ریوند سبزوار می‌دانند.

تاریخ تأسیس آتشکده بسیار کهن است به طوریکه به زمان اشو زرتشت بازمی‌گردد و در بند ۸ از فصل ۱۷ بندهش آمده است: آذربرزین مهر تا زمان گشتاسب در گردش بوده و پناه جهان، تا اینکه اشو زرتشت اسپنتمان دین آورد و گشتاسب شاه دینش را پذیرفت، آنگاه گشتاسب آتش مقدس را در کوه‌ریومند در آذر برزین مهر قرار داد.

در کنار این آتشکده گیاهی به نام ریواس وجود دارد که طبق مدارک و شواهد موجود در دوره آریایی‌ها - هزاره اول تا سوم قبل از میلاد - از این گیاه نوشیدنی به نام هَومَه درست می‌شد و در مراسم آیینی و مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

به سبب احترام خاصی که در روزگاران کهن به کشاورزان گذاشته می‌شد، بی‌تردید عمر این آتشکده بسیار کهن‌تر از تاریخ ظهور زردشت است . آذربرزین‌مهر زودتر از دو آتشکده رسمی دیگر از میان رفته‌است ظاهرا آذر برزین مهر، در زمان ساسانیان به مقام سوم تنزل یافته بود. در مقاسه با دو آتش رسمی دیگر، گزارش‌های متن‌های دینی و تاریخی نیز دربارهٔ آذر برزین مهر بسیار اندک است/س