بقايايي از اولين روستاهاي ايران نيز در اينجا كشف شده وگل سر سبد اين آثار، تپه "قلعه رستم" در نزديكي روستاي مسيله در دشت خانمير زاي اردكان است.
از قديمي ترين كتيبه هاي شناسايي شده در استان كتيبۀ تصوير نگاري "گرنوشته "درحومه شهر"هفتجان" مربوط به هزارۀ چهارم قبل از ميلاد و آجر نبشته اي به خط ميخي و زبان ايلامي متعلق به (هوته لوتوس ايشنا شيناك) بوده كه در كاو شهاي باستان شناسي شهر لردگان كشف شده است.
كتيبه هاي مشروطيت در گردشگاه پير غار كه نشان ازوقايع دوران مشروطيت و لغو القاب دارد از سنگ نوشته هاي مهم معاصر است.
از ديگر بناهاي مهم استان مي توان به مساجد و بقاع متبركه استان، كاروانسراي، كاروانسراي شليل، عصار خانه صالحي درفرخشهر، اتاق آيينه در شهركرد، بافت تاريخي روستاي ياسه چاي، پل زمانخان، پل روستاي بهشت آباد و روستاي سرآقا سيد اشاره كرد.
شهرت استان چهارمحال و بختياري به سرزمين هزارچشمه از چشمه هاي جوشان اين استان اعتبار يافته است.
چشمه هايي مانندچشمه كوهرنگ، چشمه ديمه، چشمه سرداب رستم آباد، چشمه مولاي آليكوه، چشمه برم لردگان در اين استان قراردارد./ي2