آقای هاشمی رفسنجانی باید فکری برای ذوق‌زدگی برخی مخالفان و مقامات غربی از کاندیداتوری خود بکند. تعداد حمایت‌ها به‌گونه‌ای در حال افزایش است که در وهله اول همان آرایش فتنه 88 را یادآوری می‌کند.

 پس از حمایت بنی‌صدر از دیدگاه‌های هاشمی رفسنجانی درباره شرایط نظام و همینطور پس از دعوت مسعود رجوی، سرکرده منافقین از هاشمی تنها چند ساعت مانده به کاندیداتوری، و نیز پس از حمايت ضمني وندی‌شرمن، معاون جان‌کری و نماینده آمریکا در 1+5 از سیاست‌های‌ هاشمی، حالا اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا هم صراحتا اعلام می‌کند که هاشمی یک چهره مطلوب برای پایتخت‌های غربی است.

 اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله‌ای به قلم ری تکیه نوشته است که هاشمی‌رفسنجانی چهره‌ای محبوب برای غربی‌هاست. در این مقاله آمده است: هاشمی‌رفسنجانی سیاستمداری است که ورود او در بسیاری از وزارت‌خانه‌های خارجی غربی شور و شوق فراوانی ایجاد کرد.

این اندیشکده در ادامه به محبوبیت هاشمی در پایتخت‌های غربی اشاره کرده و نوشته است: این برای مردی که همواره در پایتخت‌های کشورهای غربی بیشتر از خیابان‌های تهران محبوب و شناخته شده‌ است، غیر‌منتظره و غیر‌عادی نبود. با این حال قرائت کل غربی‌ها از آقای رفسنجانی براساس درکی ناقص از بازی قدرت وی است.

این توضیح جایگاه هاشمی در میان غربی‌ها البته باعث بیان برخی انتقادات نسبت به وی نشده است؛ انتقاداتی که با علم به ناتوانی او در پیشبرد اهدافش گفته شده است. به گزارش آنا در ادامه این نوشته، به تغییر رویکردهای هاشمی در هنگام مواجهه با مخالفان خود هم اشاره شده و آمده است: در دوران ریاست جمهوری، وی ضرورت تغییر را احساس کرد اما هنگام مواجهه با مقاومت‌های محافظه‌کارانه به سرعت عقب‌نشینی کرده و اصول اعلامی خود را رها کرد.

 وی سخن از لزوم توسعه گسترده به میان آورد اما اثبات کرد که تمایلی به ایجاد یک دولت کارآمد ندارد. وی عملگرایی را محور سیاست خارجی خود اعلام کرد اما همچنان به حمایت از گروه‌هایی همچون حزب‌الله ادامه داد. در ادامه این نوشته با بیانی صریح به ناتوانی برخی کاندیداها برای تغییر در اصول نظام اشاره شده است: به نظر می‌رسد حضور 2 کاندیدا، یعنی رفسنجانی و مشایی در جریان این تحولات سیاسی، هر چند می‌تواند جریان انتخابات را با حوادث پیش‌بینی نشده‌ای مواجه کند اما چالش چندانی به دنبال نخواهند داشت و تغییری در اصول اساسی نظام پدید نخواهند آورد.

این نوشته می‌افزاید: این دو کاندیدا که ظرفیت متلاطم کردن انتخابات را دارند، دچار تناقض‌ها و تضاد‌هایی هستند که حضورشان را متزلزل می‌کند. حتی اگر ایشان اجازه حضور در رقابت را پیدا کنند، بعید به نظر می‌رسد چالش چندانی را به وجود آورند. تمایل غربی‌ها به ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی در قالب اظهارنظرهای رسانه‌ای، البته پیش‌تر در رسانه‌های معتبر آنها نیز آمده بود. به گونه‌ای که «نیویورک تایمز» در حمایتی معنادار از هاشمی، وی را «خواهان جامعه‌ای باز‌تر و روابط بهتر اقتصادی با غرب» دانست.

غربی‌ها درباره هاشمی چه می‌گویند؟

بررسی رسانه‌های غربی پس از کاندیداتوری هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات نشان می‌دهد آنها از وی تصویری کاملا هماهنگ با سیاست‌های غرب ترسیم کرده و پیروزی او را بهترین سناریوی مورد نظر غرب در انتخابات ایران تصویر می‌کنند.

این منابع در مجموع هاشمی را دارای چند ویژگی دانسته‌اند:

1- هاشمی عملگراست و بنابراین ایدئولوژیک رفتار نخواهد کرد.

2- هاشمی همانطور که جنگ را پایان داد به برنامه هسته‌ای ایران هم پایان خواهد داد.

3- هاشمی در مقابل سیاست‌های رسمی نظام خواهد ایستاد.

به گزارش ایران هسته‌ای، بخش‌هایی از تحلیل‌های منابع غربی درباره رفسنجانی بدین شرح است:

1- سوزان مالونی، بروکینگز، اردیبهشت 1392

هاشمی، این رئیس‌جمهور سابق، برای بسیاری از اصلاح‌طلبان افسرده و دلسرد و صفوف مخالفان، بهترین امید برای رستگاری سیاسی و نجات ملی است. اعتبار و شهرت رفسنجانی برای عملگرایی به‌درستی به دست آمده است؛ وظیفه پایان بخشیدن به جنگ با عراق توسط آیت‌الله خمینی، بنیانگذار انقلاب، به او محول شد و پس از آن نیز علیه مخالفت‌های سرسختانه نسبت به بازسازی کشور و اصلاح اقتصاد تلاش کرد. بازگشت وی به ریاست‌جمهوری احتمالا تصورات و آرزوهای دیپلماتیک را که اکنون در اروپا و شاید حتی در واشنگتن خاموش و نهفته‌اند احیا خواهد کرد.

2- روزنامه لوریان لوژور چاپ بیروت، 24/2/1392

- هاشمی یکی از چهره‌های نمادین در عرصه سیاسی ایران است و می‌تواند اقتدار رهبر را تضعیف کند.

- فریده فرهی کارشناس مسائل ایران در دانشگاه هاوایی می‌گوید رفسنجانی بر یک مساله تکیه دارد. وی گفته است که قصد دارد با پایان دادن به شرایط سختی که کشور طی چند سال گذشته تجربه کرده است جمهوری اسلامی را نجات دهد. اصولگرایان که موفق نشدند نامزدی را که مورد قبول همه آنها باشد برگزینند باید راهی برای انسجام بیابند. فریده فرهی می‌گوید رهبر ایران احتمالا بیشتر نامزدی رفسنجانی در انتخابات را بیش از آنکه راهی برای افزایش مشروعیت نظام بداند آن را به عنوان نوعی رویارویی شخصی می‌بیند.

3- پایگاه اینترنتی وست فرانس، 24/2/1392

از 4 سال گذشته حاکمیت اسلامی ایران در پی تظاهرات معترضان به تقلب محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری سست شده است. این بار نیز حضور ناگهانی هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق ایران برنامه‌های حاکمیت را به لرزه انداخته است.

- هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق ایران با ثبت‌نام به عنوان نامزد انتخابات در آخرین لحظات پیش از پایان مهلت نام‌نویسی، این بازی را تغییر داد.

- رقیب دیرینه [آیت‌الله] خامنه‌ای، محافظه‌کاری میانه‌رو و عملگراست. هاشمی‌رفسنجانی از سال 2009 پس از آنکه دخترش آشکارا از اصلاح‌طلبان حمایت کرده بود، به حاشیه رانده شد. رفسنجانی خود نیز از سرکوب‌های پس از انتخابات سال 2009 بشدت انتقاد کرده بود.

- در صورتی که [آیت‌الله] خامنه‌ای و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای دادن مشروعیت به حاکمیت خطر برگزاری انتخاباتی« عادی» را بپذیرند، رفسنجانی 79 ساله احتمالا خواهد توانست به طور گسترده آرای مردمی را جذب کند. طیف گسترده‌ای از مردم، از حامیان جنبش سبز تا طبقه عوام که از تورم و کمبودهای ناشی از تحریم‌های اروپایی و آمریکایی علیه برنامه هسته‌ای ایران رنج می‌برند، به رفسنجانی رای خواهند داد. وی مظهر عملگرایان است و احتمالا راه روابط مسالمت‌آمیز با غرب را باز خواهد کرد.

4- يان‌بلك‌، گاردين، 24/2/1392

- حضور رفسنجاني در آخرين دقايق مهلت ثبت‌نام از ديدگاه صاحبنظران سياسي اميدواري به پيروزي تجربه ارزيابي شده است. تجربه حضور رفسنجاني 78 ساله در انقلاب حتي به پيش از سال 1979 بازمي‌گردد. همه نقطه قوت و اعتبار تجربه بلندمدت وي به موفقيت در متقاعد كردن [امام] خميني براي پايان دادن به جنگ 8 ساله ايران و عراق بازمي‌گردد.

- رفسنجاني سال 2005 مغلوب احمدي‌نژاد شد و در دوره قبل انتخابات هم هر چند آشكارا از جنبش اعتراضي سبز دفاع نكرد اما حاكميت را واداشت پس از آرام شدن اوضاع به مظالم روا داشته شده به مردم توجه كند.

5- رولا خلف، فایننشال تایمز، 26/2/1392

- نخستین چهره اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور سابق است که یکی از ارکان رژیم اسلامی است. وی همچنین یکی از هدایت‌کنندگان اصلی و پشت صحنه جنبش مخالف سبز در آشوب‌های سال 2009 بود. دو تن از فرزندان رفسنجانی به اتهام رشوه‌خواری و تبلیغات ضدرژیم در حبس بوده‌اند و تندروها به رفسنجانی هشدار داده بودند وارد رقابت انتخاباتی نشود.

- انتخابات به جای آنکه در خدمت مشروعیت‌بخشی مجدد به حکومت مذهبی ایران باشد، اکنون به تنها ابزار به چالش کشیدن آن تبدیل شده است. چندی از تصدی مجدد احمدی‌نژاد در واقع در سمتش پس از انتخاباتی که به ادعای جناح مخالف تقلبی بود، سپری نشده بود که وی برای رهبر عالی دردسرساز شد و با مخالفت علنی درصدد تشکیل پایگاه حمایتی مستقلی برای خودش در داخل رژیم برآمد.

- رفسنجانی یک چهره عملگرا قلمداد می‌شود که گروهی از فن‌سالارهای باکفایت را در اطراف خود دارد و از لحاظ نظری گزینه مطلوبی برای غرب خواهد بود. گرچه درواقع چشم‌انداز نزاع درونی در رژیم ممکن است سیاست‌های آیت‌الله خامنه‌ای را هر چه بیشتر سخت کند.

6- گزارش خبرگزاری فرانسه از واشنگتن، 25/2/1392

- آمریکا چهارشنبه برنامه « عمدی و مداوم سرکوب » در ایران را پیش از انتخابات ریاست جمهوری که 14 ژوئن برگزار خواهد شد ، محکوم کرد. وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی در سخنانی در سنا اعلام کرد: «ما شاهد سطح عمدی و مداوم سرکوب پیش از انتخابات هستیم.» شرمن گفت: «در زمانی که من با شما سخن می‌گویم، شورای نگهبان (قانون اساسی) که غیر‌منتخب است و به کسی حساب پس نمی‌دهد ، مخفیانه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را با استفاده از معیارهای مبهم برای حذف نامزدهای بالقوه گزینش می‌کند.

 بدون روند انتخاباتی شفاف، برای ما گفتن این مساله که آیا انتخابات ایران آزاد ، عادلانه یا نمایانگر خواست ملت ایران است ، دشوار است.» وی در پایان افزود:« ما در انتخابات ریاست جمهوری ایران از هیچ کس جانبداری نمی‌کنیم.» شرمن همچنین گفت پیش‌بینی رفتار رئیس‌جمهوری آینده ایران در قبال گفت‌وگوهای مربوط به برنامه هسته‌ای ایران دشوار است.

 وی گفت:« احتمالا چندین نامزد وجود دارند که از دید ما علاقه بیشتری برای پیشبرد گفت‌وگوهای هسته‌ای در فضایی مثبت‌تر دارند.» این مقام آمریکایی گفت:« اما پرونده هسته‌ای در اختیار رهبری عالی ایران و نه کس دیگری قرار دارد، او تصمیم گیرنده نهایی در پرونده هسته‌ای است.»

7- پییر روزلین ، لوفیگارو، 25/2/1392

- مردی که سخنگوی «اصلاح‌طلبان» شده است، جایگاهی فراتر از سایر نامزدها دارد. رفسنجانی 78 ساله، یکی از پایه‌گذاران رژیم ، دیگر چیزی برای اثبات کردن ندارد. او چیزی هم برای از دست دادن ندارد زیرا به لطف پيروزي انقلاب اسلامي به ثروت رسید اما به سبب رقابتش با آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم مورد بی‌مهری قرار گرفت و نهایتا او (رهبر) عامل دستیابی مجددش به قدرت شد.

- رفسنجانی یک عملگرا، هوادار اقتصاد بازار و راه حلی به شیوه «چین» برای حفظ رژیم است. وی این اراده و توانایی را دارد که راه حلی برای توافق با غرب و نجات ایران از بن‌بستی که در آن گرفتار شده است، بیابد.

8- باربارا اسلاوين ، المانيتور، 25/2/1392

- هاشمي رفسنجاني به نظر فتح بابي براي بازگشت دوباره عملگرايي به ايران است. او به عنوان يكي از«استوانه»هاي انقلاب سال 1979(1357)- درمقايسه با هر شخصيت ديگري درنظام- تجربه بيشتري در اداره روابط ايران با غرب و تقويت عملكرد اقتصادي كشور دارد.

- گرچه رفسنجاني در سال 1997 از محمد خاتمي حمايت كرد اما جنبش اصلاحات ايران هرگز به طوركامل به رفسنجاني اعتماد نكرده است و در انتخابات مجلس در سال 2000 او آخرين رتبه را در ميان اكثريت اصلاح‌طلبان به دست آورد.

- در سال 2009- و در نتيجه سوابق ضعيف احمدي‌نژاد-موسوي از حمايت بي‌سابقه مردم ايران برخوردار شد. راي دهندگان - بنا بر اصل تمايل به سوي بد در مقابل بدتر-احتمالا به رفسنجاني بيش از هر كانديداي ديگري رغبت نشان خواهند داد (اسفنديار رحيم مشايي به عنوان نامزد مورد نظر احمدي‌نژاد نيز در اين رقابت‌ها ثبت‌نام كرده اما احتمال آن زياد است كه از سوي شوراي نگهبان ردصلاحيت شود) گرچه شايد رفسنجاني در سن 78 سالگي براي آخرين حضور شورانگيز در اين عرصه پير باشد.

9- زاخاری کِک، مجله «دیپلمات»، 26/2/1392

- در مبارزات انتخاباتی 2005 یکی از پسران «رفسنجانی»، «مهدی هاشمی» به «باربارا اسلاوین» از «شورای آتلانتیک» گفته بود که اگر «رفسنجانی» برنده می‌شد تلاش می‌کرد رهبری را به مقامی نمایشی مانند «شاه انگلیس» تبدیل کند. در همان زمان، «رفسنجانی» در مصاحبه‌ای با «اسلاوین» گفته بود که اگر دوباره به ریاست‌جمهوری ایران انتخاب شود، همچنان حاضر است با آمریکا به گفت‌وگو بپردازد.

- به نظر می‌رسد که وی درباره مذاکره با آمریکا همان دیدگاه‌های قبلی خود را داشته و ‌ماه قبل در وبسایت خود نوشت، فقط «دلسوزی داخلی و همکاری جهانی» می‌تواند مشکلات ایران را حل کند و گفت که «اگر بتوانیم به این 2 نکته واقعیت ببخشیم، مشکلاتمان به‌تدریج حل می‌شوند».

10- گرت اسمیت ، گاردین، 25/2/1392

- رفسنجانی78 ساله، یک روحانی و یک فرد خودخوانده در این نظام است که سمت‌های بالای زیادی در جمهوری اسلامی داشته است از جمله فرمانده جنگ با عراق در سال‌های 80 تا 88 و ریاست جمهوری از سال 89 تا 97. وی در سیاست بین‌المللی و در مسائل اقتصادی که معتقد است بخش خصوصی باید نقش بزرگ‌تری در آن داشته باشد، سیاستمداری عملگرا بوده است.

- رفسنجانی سعی خواهد کرد برای اجرای اصلاحات اقتصادی و کاهش تنش بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای ایران پیشنهاداتی ارائه دهد. در حالی که می‌توان انتظار داشت تجار و روحانیون قدیمی‌تر از رفسنجانی حمایت کنند اما وی به دنبال جلب حمایت رای‌دهندگان اصلاح‌طلب نیز هست. احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب ماه‌هاست درباره شرکت در انتخابات تردید دارند و بسیاری از آنها از حمایت از یک نامزد محافظه‌کار عملگرا مانند رفسنجانی خودداری خواهند کرد اما محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشین ایران در حمایت از وی بیانیه‌ای صادر کرده است./وطن امروز