از خیابان‌های شهر که گذر کنی، کافی شاپ‌های گوناگونی را با نام‌های مختلفی می‌بینی که سر در مغازه خود انواع نوشیدنی‌های خارجی و جدید خود را همراه عکس‌های جذاب تبلیغ کرده‌اند تا بتوانند چند دقیقه و یا چند ساعتی را پذیرای مشتریان باشد.

اما کافی است به یک کافی‌شاپ سری بزنید و منوی آن را نگاه کنید، هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی ندارد، و این در حالی است که ما در ایران انواع و اقسام دمنوش‌ها را داریم اما هیچ فضایی وجود ندارد که آنها را برای مردم سرو کنیم.

شاید به همین دلیل فرهنگ غذایی ما نیز تغییر کرده است به نحوی که بیگانگان به عنوان مثال شربت سکنجبین را از ما گرفته‌ و به جای آن نوشابه به خوردمان می‌دهند و یا شربت‌های آرامش دهنده را گرفته و قرص‌های روان گردان تحویلمان داده‌اند.

جای بسی تامل دارد که برخی از اماکن سنتی در گوشه، گوشه این کشور این قابلیت را دارند که به جای اینکه مردم در آنجا به اسم چایخانه قلیان کشیده و غذایی بخورند، بتوانند پذیرایی متفاوتی با انواع شربت‌ها و دمنوش‌ها باشند.

هر چند اکنون شربت‌خانه وسیع و جالب توجه که بتواند جای بسیاری از چایخانه‌های سنتی و جای کافی‌شاپ‌های امروزی را بگیرد در اصفهان نداریم و اثری هم از شربت‌خانه‌های گذشته نیست اما در گذشته نخستین بار سابقه وجود چنین مکانی برای سرو انواع شربت در ایران به زمان صفویه بر‌می‌گردد.

در دوره صفویه یک فضایی مانند عطاری وجود داشت که انواع و اقسام دمنوش‌ها و شربت‌ها به مراجعه کنندگان داده می‌شد که منحصرا برای ایرانیان بود.

اما با گذشت زمان و پیشرفت روز افزون باید گفت یکی از سنت‌های بسیار کاربردی و دلچسب که بسیار کمرنگ و رنگ فراموشی به خود گرفته است همین شربت‌خانه‌ها باشد که اگر احیاء شود می‌توان فرهنگسازی استفاده از مواد خوراکی ایرانی را دوباره جان ببخشد.

شهر تاریخی و سنتی کاشان با توجه به پتانسیل‌های موجود و نیز شهرت جهانی پایتخت گل و گلاب و شرایط اقلیمی خاص و کویریش و نیز آمادگی بخش خصوصی در تغییر بناهای شاخص ثبتی و تاریخی خود به مراکزی جهت عرضه شربت خانه‌های سنتی در آینده نزدیک می‌تواند به عنوان پایتخت شربت خانه‌های سنتی ایران معرفی شود.

تولید با ظرفیت 1500 هکتار سطح زیرکشت گل محمدی و تولید سالانه 166 میلیون لیتر گلاب و 30 میلیون لیتر انواع عرقیجات گیاهی یکی از قابلیت‌هایی است که می‌تواند با وجود خانه‌های قدیمی و زیبا مفرح‌ترین لحظات را برای مسافران و گردشگران رقم زده و شربتی را گوارای وجود رهگذران کند.

فرهنگ استفاده شربت از عرقیجات گیاهی و عرضه آن در سفره خانه‌های سنتی به دلیل خواص منحصر بفرد دارویی که دارند موجب جلوگیری از مصرف نوشابه‌های صنعتی و موارد مشابه آن می‌شود و این در حالی است که درحال حاضر 80 نوع عرقیات گیاهی که قابلیت تبدیل شدن به شربت را دارند در کاشان وجود دارد.

بنا به گفته مسئولان امر، تاکنون 225 گونه گیاهان دارویی و معطر در دو اقلیم آب و هوایی گرم و خشک، سرد و کوهستانی کاشان شناسایی شده است. این امر عامل اصلی ایجاد کارگاه‌های گلابگیری و عرقیات سنتی از زمان‌های بسیار دور تاکنون در این منطقه بوده به طوری که شهرستان کاشان نه تنها در ایران بلکه شهرت جهانی در تولید و فرآوری گل وگیاهان دارویی دارد.

تغییر نوع مصرف کشورهای پیشرفته به ویژه کشورهای اروپایی از مصارف شیمیایی به فرآورده‌های گل و گیاهان دارویی بعد از شناخت و تحقیق در اثرات زیانبار محصولات آرایشی بهداشتی و دارویی شیمیایی در دراز مدت، رونق بازار مصرف جهانی این محصولات را فراهم کرده است.

با توجه به فعالیت پژوهشکده اسانس‌های طبیعی دانشگاه کاشان در راستای توسعه صنعت گلابگیری و عرقیات دارویی گیاهان و ارائه محصولات گل گیاهان و عرقیات دارویی به نحوه مطلوب و مورد پسند بازارهای بین‌المللی این شهرستان به بزرگترین مرکز تحقیق و صادرات گل و گیاهان و عرقیات دارویی جهان تبدیل شود.

وجود چنین قابلیت در کاشان سبب شده است که برای نخستین بار در کشور شربت‌خانه‌های سنتی به مجموعه اقامتی، پذیرایی و سنتی کاشان اضافه شود. فضاهای سنتی خانه‌های تاریخی احسان، منوچهری، عباسی، خانه ایرانی و گنجینه گل و گلاب کاشان از جمله پنج شربت‌خانه سنتی کاشان است.