اما قبل از پرداختن به قدرت نيروي دريايي ايران در جنگ‌ نامتقارن، نگاهي به مشخصات جغرافيايي خليج فارس و تنگه هرمز انداخته مي‌شود.

چرا ايران تاکتيک جنگ نامتقارن را ترجيح مي‌دهد؟

"خلیج فارس" در 24 تا 30 درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و 48 تا 56 درجه و 25 دقیقه طول شرقی از "نصف‌النهار گرینویچ" قرار دارد. "خلیج هميشه فارس" توسط "تنگه هرمز" به "دریای عمان" و از طریق آن به "دریاهای آزاد" مرتبط است.

طول مرز آبی ایران با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود 1800 کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود 1400 کیلومتر و طول خلیج فارس از تنگه هرمز تا آخرین نقطه پیشروی آن در جهت غرب در حدود 805 کیلومتر است.

عریض‌ترین بخش خلیج فارس 290  کيلومتر است. عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس با عمق 93 متر در 15 کیلومتری "تنب بزرگ" و کم عمق‌ترین نقطه آن با عمقی بین 10 تا 30 متر در سمت غرب می‌باشد.

تنگه هرمز

"تنگه‌ هرمز" آبراهی است بین "استان هرمزگان" و "استان مسندم" عمان که دریای عمان را به خلیج فارس متصل مي‌کند. این گذرگاه یکی از راهبردی‌ترین مسیرهای بین‌المللی کشتیرانی در جهان به شمار می‌آید.

طول این آبراه 158 کیلومتر و عرض آن از "بندرعباس" تا راس شوریط درعمان بین 56 تا 180 کیلومتر است.

ژرفای تنگه هرمز از خلیج فارس بیشتر است و به دلیل شیب تند کف آن از قسمت شمال به جنوب متغیر است، به طوری که نزدیکی جزیره "لارک"، در حدود 36 متر و در ساحل جنوبی و در نزدیکی شبه جزیره مسندم به بیش از 100 متر می‌رسد. در حالی که حداکثر عمق آب در خلیج فارس 90 متر است. 

قوس تنگه هرمز، رو به شمال و به طرف درون فلات ایران قرار دارد و در نتیجه بیشترین خط ساحلی آن در راستای کرانه‌های ایران قرار گرفته‌ است.

چه عواملي در برنامه‌ريزي "نيروهاي دريايي ايران" و تمايل آن‌ها به "جنگ نامتقارن" در خليج فارس تاثيرگذار است؟

جغرافياي ساحلي

در بالا به مقياس‌هاي جغرافيايي خليج فارس و تنگه هرمز اشاره شد. يکي از عواملي که باعث مي‌شود ايران بتواند در جنگ احتمالي خليج فارس دست بالا را بگيرد همين موقعيت جغرافيايي تنگه هرمز و خليج فارس است. برخي از مزيت‌هاي جغرافيايي اين منطقه از اين قرار است:‌

پايگاه‌هاي نظامي، مناطق عملياتي و مسيرها

در "خط ساحلي جنوب ايران"، حدود 10 بندر بزرگ و کوچک به علاوه بسياري از روستاهاي ماهيگيري و دريانوردي که همه آن‌ها موقعيت مکاني بسياري مناسبي براي پنهان کردن جنگ‌افزارهاي کوچک هستند.

نيروي سپاه پاسداران جمهوري اسلامي ايران مناطق عملياتي گسترده‌اي در اين اماکن دارد، به علاوه نيروهاي بومي منطقه نيز حمايت خود را از اين نيروها اعلام کرده‌اند.

استتار

در جنگ‌هاي نامتقارن، افراد تلاش مي‌کنند توسط دشمن شناسايي نشده و براي حمله از اقدامات استتاري و پنهاني بسياري استفاده مي‌کنند. شکل ساحلی خلیج فارس در مجاورت ایران از نوع طولی است که موازی با محور ارتفاعات مجاور است.

خط ساحلي خليج فارس داراي برآمدگي‌هايي که به 2000 متر مي‌رسند. برآمدگي‌هاي مرتفع، اين امکان را به نيروهاي ايراني مي‌دهد تا به راحتي بتوانند خود را استتار کنند.

به علاوه، شبکه جزاير، شاخابه‌ها و زيرساخت‌هاي حمايتي ساحلي امکان بسيار خوبي براي عمليات‌هاي شناسايي، عمليات‌هاي مين‌گذاري و حملات زنبوري مي‌دهد.

بسياري از قسمت‌هاي عميق خليج فارس در ايران قرار دارند. قسمت‌هاي کم عمق‌تر در قسمت‌هاي جنوبي قرار دارند که پر از جزاير مرجاني کوچک، چاه‌هاي نفت، سکوهاي پمپاژ نفت و تپه‌هاي زير آبي است که همگي آن‌ها ناوبري را مشکل کرده و ترافيک حمل و نقل دريايي را به سمت کانال‌هاي عميق نزديک جزاير و خطوط ساحلي ايران مي‌فرستند. ايران مي‌تواند از اين مزيت با استفاده از کانال‌هاي عميق و "مين‌گذاري در آب‌هاي عميق" استفاده کند. گرچه مين‌گذاري سر و صداي زيادي به پا خواهد کرد، اما مقابله با اين تاکتيک بسيار مشکل است، زيرا زمان‌بر و پرهزينه خواهد بود.

به گزارش "وال‌استريت‌ژورنال"،"جوناتان گرينرت" Greenert، در سال 2011 به همراه ناو هواپيمابر "USS" به خليج فارس سفر کرد و تحليلي نظامي از تنگه هرمز داشت.

اين فرمانده آمريکايي اعتقاد دارد علي‌رغم تجهيزات نظامي سنگين ناو هواپيمابر، يک خطر بالقوه نيروي دريايي آمريکا را تهديد مي‌کند؛ خطر چيزي نيست جز تاکتيک جنگ نامتقارن نيروي دريايي ايران.

براساس تحليل‌هاي نظامي، در صورتي که آمريکا بخواهد به تاسيسات هسته‌اي ايران حمله کند، با واکنش سخت ايراني‌ها همراه خواهد بود. انتقام‌جويي ايران در دريا با استفاده از "تاکتيک‌هاي جنگ نامتقارن و چريکي" با تبحر بسيار بالايي که آن‌ها دارند، افزايش خواهد يافت.

تهديدهايي مانند "مين‌هاي دريايي"، "حملات زنبوري قايق‌هاي تندرو" يا همان تجهيزات نامتقارن ايراني مانند بمب‌هاي کنار جاده‌اي در افغانستان خطرناک و غير قابل پيش‌بيني هستند. به علاوه هزينه مين‌هاي دريايي و قايق‌هاي کوچک تندرو با هزينه‌اي که بر اثر غرق شدن يکي از ناوهاي جنگي غول‌پيکر چند ميليارد دلاري به آمريکا مي‌شود قابل مقايسه نيست.

به گفته يک مقام نظامي در خاورميانه، ايراني‌ها به خوبي کار خود را بلد هستند، آن‌ها هميشه از رويکرد نامتقارن به خوبي بهره برده‌اند و تجربه جنگ هشت ساله اين کشور با عراق به خوبي اين مساله را ثابت کرده است.

قبل از انقلاب اسلامي، ايران زرادخانه بزرگي از تجهيزات نظامي در دست داشت اما در دهه 80 به خاطر وقوع جنگ کاهش پيدا کرد. از همان زمان بود که ايران به فکر ابتکار در تجهيزات نظامي خود افتاد.

به گفته کارشناسان، يکي از تاکتيک‌هاي جنگ نامتقارن که توانايي ايران در برابر ناوهاي آمريکايي خليج فارس را افزايش مي‌دهد، مين‌هاي دريايي اين کشور است.

بر اساس تخمين‌ تحليل‌هاي نظامي ايران بيش از 5 هزار مين دريايي در اختيار دارد. ايران انواع گوناگوني از مين‌هاي دريايي را در اختيار دارد؛ از مين‌هايي گرفته که در هنگام تماس منفجر مي‌شوند تا مين‌هاي با فن‌آوري بالا و مين‌هاي بستر دريايي که مي‌توانند سيگنال‌هاي آکوستيک ناوها را شناسايي کرده و زير ناو منفجر شوند.

اسکات تراور؛ تحليلگر مين‌هاي دريايي مي‌گويد پيدا کردن مين‌هاي دريايي ايران مثل بازي موش و گربه براي نيروي دريايي آمريکا مي‌ماند. مين‌هاي دريايي مانند مين‌هاي زميني خطرناک هستند، به علاوه پيدا کردن آن‌ها نيز مشکل است.

البته آمريکايي‌ها قبلا طعم مين‌هاي ايراني را چشيده‌اند.

14آوریل 1988، در جریان یکی از عملیات‌های اسکورت، ناو"USS Samuel B roberts"در حال اسکورت کشتی کویتی از مسیری در مرکز خلیج فارس بود که ناگهان متوجه می‌شود وارد یک منطقه‌ی مین‌گذاری شده است. ناو بسرعت تغییر مسیر میدهد تا از منطقه خارج شود، اما دیگر دیر شده بود. یک مین تماسی درست در زیر ناو منفجر می‌شود و یک حفره 25 فوتی (8 متر) در بدنه‌ی ناو ایجاد می‌کند.

کل موتورخانه‌ی ناو پر از آب شده و دو توربین گازی ناو از کار می‌افتند، صدمه به ساختار ناو در این حد معمولا به غرق ناو می‌انجامد، اما ملوانان موفق شدند ناو را نجات دهند، در نتیجه این اصابت مین، 10 نفر صدمه دیده و حدود صد میلیون دلار خسارت به ناو وارد شد.

اژدرهاي ايراني، رعب‌آورترين سلاح نامتقارن ايراني

در سال‌هاي اخير، ايران توانايي اژدرها خود را افزايش داده و خط توليدي از حداقل دو نوع اژدر 533 و 324 ميلي‌متري راه‌اندازي کرده است.

اژدرهاي ايراني TT-4، 53-56KE، تا 20 کيلومتر برد دارند.

بر طبق گزارش‌ها ايران اژدرهايي طراحي کرده است که ويژه هدف قرار دادن کشتي‌ها و زيردريايي‌هاي تنگه هرمز است.

"اژدر حوت"، موشک اژدري دارای پیشرانه راکتی سطح به دریا و زیر آبی تولید ایران است که نخستین بار در "رزمایش پیامبر اعظم(ص)" در بهار سال 1385 آزمایش شد. چنین موشکی قادر به سوراخ کردن بدنه اغلب کشتی‌های جنگی آمریکایی است و نیروی دریایی آمریکا راهکار دفاعی چندانی برای دفاع در مقابل چنین جنگ افزاری ندارند.

به گزارش کارشناسان نظامي، اين اژدر براي نيروي دريايي آمريکا رعب‌آور خواهد بود،‌ قايق‌هاي کوچکي که به حوت مجهز هستند بسيار خطرناک خواهند بود چرا که به دليل سرعت بسيار بالا، ناوهاي دشمن توانايي هيچ واکنشي ندارند.

به گزارش "USATODAY، سرعت اژدر حوت، حدود سه تا 4 برابر اژدرهاي معمولي است. گفته مي‌شود ايران با استفاده از تکنولوژي معکوس، اژدر روسي شکوال را به‌گونه‌اي غير قابل باور تغيير داده است.

پایگاه اینترنتی شکبه خبری CNN نیز در گزارش خود با عنوان "ایران سریعترین اژدر جهان را آزمایش کرد" با اشاره به اینکه اژدر حوت سرعتی در حدود 223 مایل در ساعت (100 متر در ثانیه) دارد به نقل از "علی خداوی" "فرمانده نیروی دریای سپاه پاسداران" نوشت:

"هدف از طراحی این اژدر که یک کلاهک بسیار قدرتمند دارد تخریب زیر دریاییها و کشتی‌های جنگی بوده و حتی اگر سیستم‌های ردیابی کشتی‌های جنگی دشمن بتوانند این اژدر را شناسایی کنند به علت سرعت بسیار بالای آن نمی تواند از دست آن فرار کنند".

حملات گروهي قايق‌هاي تندروي ايراني بلاي جان ناوهاي آمريکايي

ايران همچنين به داشتن صدها ناوگان ناوچه تندرو معروف است که مي‌توانند هر چيزي اعم از مسلسل تا موشک‌هاي ضد ناو بزرگ را حمل کنند. در حالي که يک قايق تندرو به تنهايي نمي‌تواند تهديدي براي يک ناو باشد اما گروهي از قايق‌هاي کوچک مي‌تواند براي ناو تهديد بزرگي به حساب بيايند.

10 سال پيش در زمان رامفسلد پنتاگون يک رزمايش کاملا محرمانه براي آزمايش سناريوي خليج فارس انجام داد. ژنرال پائول ون ريپر فرماندهي "تيم قرمز"(نيروي فرضي ايراني) را بر عهده داشت. ژنرال ون ريپر پيام‌هاي خود به خط مقدم را با پيام‌رسان موتور سيکلت فرستاد و ارتش آمريکا نتوانست پيغام‌ها را هک کند. او قايق‌هاي تندرويي را مجهز به موشک و مواد منفجره براي حمله گروهي به سمت ناوهاي آمريکايي فرستاد. بعد از اينکه دود انتزاعي کنار رفت بيش از بسياري از ناوهاي آمريکايي به در خليج فارس دفن شده بود.

بنا به گزارش EagelSpeak، تاکتيک‌هاي زنبوري نيروهاي نظامي ايران اين‌گونه است که 100 قايق تندرو به طور‌ هم‌زمان به يک هدف مانند ناوهاي بزرگ يورش مي‌برند. بنا به گفته کارشناسان نظامي غرب، بيش از 20 قايق تندرو از هر جهت به ناو دشمن حمله مي‌کند که اين کار سامانه دفاعي ناو را از کار مي‌اندازد.

تاکتيک‌هاي حملات زنبوري نيروي دريايي ايران به نيروهاي نظامي دشمن شوک وارد کرده و مانع تجديد قواي آن‌ها مي‌شوند. تاکتيک حملات پراکنده شامل صدها قايق کوچک و سبک مي‌شود که از پايگاه‌هاي متفاوتي حمله مي‌کنند، سپس از جهت‌هاي مختلف به يک يا چندين هدف حمله‌ور مي‌شوند. اما تاکتيک حملات زنبوري از يک سري قايق‌هاي تندروي موشک‌انداز و اژدرانداز استفاده مي‌کنند که از مکان‌هاي مخفي و به‌طور پراکنده ناگهاني حمله خواهند کرد.

موشک‌هاي ساحل به درياي ايراني

وزارت خارجه آمريکا تخمين مي‌زند ايران بيش از 1000 موشک دوربرد و کوتاه‌برد در اختيار دارد که بردي معادل 90 تا 1200 مايل دارند.

موشک شهاب 3 دور بردترين موشک ايران است که گفته مي‌شود تا سرزمين‌هاي اشغالي مي‌تواند برود. اما موشک‌هاي کوتاه‌برد اسکاد ايراني بر سکوهاي متحرک سوار هستند که به دلیل قابليت رادارگريزي بسيار مورد توجه قرار گرفته‌اند.

"جنگ 2006 لبنان و اسراييل" به ايراني‌ها نشان داد که مي‌توانند عليه دشمني که از نيروي هوايي خوبي برخوردار است مقاومت کنند. نيروي سپاه پاسداران اميدوار است بتواند با تعداد زيادي از سامانه‌هاي دفاعي هوايي خود مانند "موشک‌هاي سطح به هواي ميثاق 1 و 2" با برد 5 کيلومتر بتواند عمل کند.

نيروهاي نظامي ايران به زرادخانه پيشرفته موشک‌هاي ضد ناو خود مي‌بالد. در سال‌هاي اخير ايران توانسته است موشک‌هاي بومي بسياري توليد کند و موشک‌هاي ديگر کشورها را به خوبي اصلاح کرده است مانند "موشک ساحلي کرم ابريشم" که برد آن به 85 تا 100 کيلومتر مي‌رسد.

ايران تعداد زيادي از نسخه موشک‌هاي HY-2 و SS-N-4 رعد را توليد کرده است.

سامانه موشکي رعد براي اولين بار در مانوري در اوايل سال 2007 آزمايش شد. اين سامانه به رهياب‌هاي فعال و مجهز بوده و کلاهک جنگي آن 500 کيلوگرم وزن دارد. اين سامانه توانايي نابودي ناوهاي بزرگ را نيز خواهد داشت.

موشک بعدي "موشک کروز ضد ناو نور" است. اين موشک در پرتابگرهاي متحرک در نواحي ساحلي ايران مانند قشم مستقر مي‌شود. نور داراي ديتالينکي است که اطلاعات مسير هدف را دريافت مي‌کند.

ايراني‌ها ناوگان "هليکوپترهاي Mi-171" را به موشک نور مجهز کرده است.

موشک‌هاي نصر 1 به طور بومي در ايران ساخته شده‌اند، داراي بردي معادل 35 کيلومتر و رهياب‌هاي فعال هستند.

نصر1 موشک کروز بسیار دقیق و رادار گریز ساخت داخل ایران است، که قابلیت از بین بردن هدف‌های 3000 تنی مانند کشتی‌های جنگی را دارد.

موشک نصر-۱ می‌تواند از پایگاه‌های ساحلی و هم از شناورهای جنگی پرتاب گردد، و مدلی از آن در حال اصلاح و تغییر است تا قابلیت شلیک از بالگردها و زیردریایی‌ها را داشته باشد. در دسامبر 2008، نیروی دریایی ایران با موفقیت موشک سطح به سطح نصر-۱ را در طی رزمایش "وحدت ۸۷" در آبهای خلیج فارس آزمایش کرد. در پی آزمایش موفقیت‌آمیز، در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۰، وزیر دفاع ایران بهره‌برداری از خط تولید انبوه موشک نصر-۱ را اعلام کرد.

زيردريايي کيلو از جمله پيشرفته‌ترين نمونه‌هاي کلاس ديزل الکتريک در دنيا است که نيروي دريايي آمريکا، لقب "حفره سياه" را به آن داده است. توانمندي بيشتر اين زيرسطحي در مقابله با زيردريايي‌هاي کلاس دلفين نيروي دريايي رژيم صهيونيستي است.

کيلو در واقع يکي از کم سرو صداترين زير سطحي‌هاي دنيا است که اين ويژگي به مدد عايق بندي صوتي کامل بدنه آن ممکن شده است که در کنار پوشش‌هاي جاذب امواج سونار، روي بدنه و استفاده از پروانه‌هاي هفت پره‌اي که صداي بسيار کمي توليد مي‌کند، ‌شناسايي آن را بسيار سخت نموده به طوري که برخي منابع، احتمال شناسايي آن را نسبت به انواع هم کلاس، حدود يک چهارم برآورد کرده‌اند که موجب توانمندي بيشتر اين زيرسطحي در مقابله با زيردريايي‌هاي کلاس دلفين نيروي دريايي رژيم صهيونيستي مي‌شود.

زيردريايي کيلو داراي طول 70 تا 74 متر و وزن روي آب حدود 2300 تن، شش مقر 533 م.م. شليک اژدر و 18 اژدر برد بلند با سامانه خودکار بارگذاري است. 24 مين دريايي نيز در واحد وجود دارد که داراي قابليت برنامه ريزي و استقرار در اعماق مختلفي را دارند.

بر اساس اطلاعات رسانه‌هاي غربي، زيردريايي کيلو همچنين به 8 فروند موشک پدافند هوايي کوتاه برد مجهز است که به افزايش توانمندي دفاع از خود براي اين واحد مي‌انجامد. زيردريايي‌هاي کلاس کيلو امکان حمل و شليک موشک‌هاي کروز دريايي اس اس ان-27 را دارند که از محفظه اژدرها پرتاب مي‌شود. اين موشک داراي انواع ضد کشتي، ضد زيردريايي و نيز ضداهداف زميني است.