به گزارش خبرنگار حوزه ميراث فرهنگي باشگاه خبرنگاران، مسجد جامع "دزفول" نخستين و قديمي‌ترين مسجدي بوده كه در "دزفول" ساخته شده است.


اين مسجد به سبك معماري دوره ساساني و در بين قرن‌هاي سوم و چهارم هجري بنا شده است، البته اختلاف‌نظراتي وجود دارد و برخي از منابع تاريخ ساخت مسجد را سده هفتم هجري‌ قمري مي‌دانند.

در كتاب "يادگارهاي خوزستان" نوشته "ايرج افشار" آمده كه اين مسجد در سده هفتم و دوازدهم بازسازي شده و ايوان‌شرقي آن از بناهاي دوران صفويه است كه در سال يك هزار و 110 هجري قمري بنا شده و سر در و گلدسته‌هاي آن از قرن 12 و در ساختن اين بنا از شيوه معماري كاخ ايوان"كرخه" استفاده شده است.

مرحوم "سيد محمدعلي امام" اتاق شرقي مسجد جامع را قديمي‌ترين قسمت مسجد نوشته است كه به آن "غريب‌خانه" هم مي‌گويند.

مسجد جامع"دزفول" در گذر زمان از ابتداي احداث آن همواره در كانون توجهات بوده و بدليل اهميتي كه داشته در دوره‌هاي مختلف بازسازي و مرمت شده است، از روي سنگ‌نوشته‌هايي كه در مسجد موجود است آخرين مرمت‌هاي اين مسجد را در دوره‌هاي صفويه و قاجاريه انجام دادند.

بر روي يكي از سنگ‌ها، تاريخ تعمير آن همزمان با پادشاهي "شاه سلطان‌حسين صفوي" است.

بناي مسجد در يك طبقه ساخته شده و داراي صحن بزرگي است. ديوارهاي مسجد بسيار قطور و شبستان آن ايستادگي خود را از 20 ستون سنگي مي‌گيرد كه در وسط شبستان مسجد قرار داشته و جاي شمعدان در آن تعبيه شده است.


ايوان مسجد كه در وسط واقع شده در دو طرف خود گلدسته‌هايي به ارتفاع 15 متر دارد كه شكوه معماري‌اسلامي و ايراني آن را به رخ مي‌كشند و با كاشي‌كاري‌هاي زيبايي مزين شده است.

از ديگر بخش‌هاي مسجد جامع"دزفول"،"شواداني" عميق با مساحت 200 متر بوده كه داراي 25 پله و اتاق‌هاي كوچكي در وسط پلكان است كه درب نداشه و در اصطلاح به آنها "كت" گفته مي‌شود. براي تهويه هواي "شوادان" مسجد دو روزنه وجود دارد كه از ويژگي‌هاي معماري "دزفول" در بناهاي تاريخي و بافت قديم "دزفول" است دزفولي‌ها به آن "دريزه" مي‌گويند.

درب ورودي "شوادان" مسجد در صحن اصلي آن قرار داشته و از قديم براي استراحت نمازگزاران در تابستان‌هاي گرم خوزستان مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. /ص