چرخی در میان میزهای رنگارنگ جشنواره غذاهای سنتی این نکته را به ذهن می‌آورد که هر چند ما نمی‌خواهیم در گذشته بمانیم، اما چرا باید گذشته را دور ریخت. غذای یک قوم نشان دهنده فرهنگ آن است. وقتی غذاهای سنتی خود را رها کرده‌ایم و به دنبال غذاهای غربی رفته‌ایم، پیشرفت و صنعت آنها را به دست نیاورده‌ایم بلکه امتیازات کهن فرهنگی و اجتماعی خود را از دست داده‌ایم.

جشنواره غذاهای سنتی به همت دانشجویان دانشگاه علمی کاربردی صنایع دستی قم و با همکاری معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به مدت 3 شب در بوستان هاشمی برگزار شد که در نوع خود کار جدیدی در راستای ترویج سبک زندگی اصیل ایرانی محسوب می‌شود.

بهترین لحظات با بهترین غذاها

شب آخر برگزاری این جشنواره در بوستان هاشمی شلوغ ترین شب آن نیز بود. همراهان به کمک شرکت کنندگان آمده بودند تا میزها به بهترین شکل تزئین شود. بعد از بیرون رفتن همراهان و مستقر شدن هر 35 شرکت کننده در جای خود، داوران معرفی شدند.

کسانی که به عنوان داور در این مسابقه حاضر بودند، از رستوران دارانی که تجربه تجاری سازی غذاهای سنتی را داشتند تا اساتید دانشگاه در رشته هتل داری و رستوران داری و مشاوران رستوران‌های بین‌المللی، همه به نوعی در سطح ملی متخصص امور مربوط به غذا محسوب می‌شدند. هر داور از قسمتی از سالن شروع به مشاهده میزها و صحبت با شرکت‌کنندگان کرد. چشیدن هر غذا شاید جالب‌ترین قسمت این داوری بود.

«این آش جو فرمول به خصوصی داره»، «ادویه این کوفته رو خودم ترکیب کردم»، «آش انار برای دیابتی‌ها خیلی خوبه»، «بورانی کدو رو برای کسایی که فشار خون دارن، توصیه می‌کنم» خانم‌ها تلاش می‌کنند بهترین روش را برای معرفی غذایشان به کار بگیرند. هر غذایی خواصی دارد و بیشتر غذاها در عین خوشمزه بودن، بسیار سالم هستند.

اشرف فدایی آش اوماج و حلوای عربی پخته است. او که بیش از 60 سال دارد می‌گوید: دخترهای الآن کمتر مانند زمان ما وقت برای پختن غذا و تزئین آن می‌گذارند.

حلیم بادمجان، سوپ جو با دسر خاگینه‌ای کار سمیه سادات مجیدی است. او که دانشجوی دانشگاه علمی کاربردی صنایع دستی قم است، برای پروژه پایان ترمش در این مسابقه شرکت کرده است.

مجیدی می‌گوید بهترین لحظاتش زمانی است که غذایی خوش طعم و خوشمزه برای خانواده تهیه می‌کند.

راهی برای مقابله با قاتل سلامتی خانواده‌ها

«قاتل خوشمزه». این 2 کلمه توصیف خوبی است برای بلایی که تازگی خانواده‌ها را دچار خود کرده است. فست فود که از هر دری هم بیرونش می‌کنیم، یک پنجره برای بازگشت پیدا می‌کند.

یکی از دلایل گرایش جوانان به فست فود این است که نسل‌های جدید غذاهای اصیل و سنتی را نمی‌شناسند. شاید نتوانیم جلوی تنوع روزافزون فست فودها و جلب مشتری رستوران‌هایی که این غذاها را می‌فروشند، بگیریم اما با معرفی صحیح غذاهای سنتی حداقل می‌شود کاری کرد تا فست فودها در آینده یکه‌تاز سفره ایرانیان نباشد و حداقل بخشی از مردم به این غذاها توجه نشان دهند.

مریم و حمیده دو خواهر هستند که برای بازدید از جشنواره، برنامه‌های دیگرشان را به تعویق انداخته‌اند. مریم از تنوع غذاهای موجود اظهار تعجب می‌کند و می‌گوید: «هیچ فکر نمی‌کردم که چنین غذاهای خوشمزه و ساده‌ای داشته باشیم. » او همینطور که با کنجکاوی میزها را می‌کاود و از شرکت‌کنندگان دستور غذا می‌گیرد، با خودش برنامه‌ریزی می‌کند که حداقل هفته‌ای یک بار از این آبگوشت‌ها و آش‌های سنتی برای خانواده بپزد.

سعید هم که به همراه خانواده‌اش برای بازدید از این جشنواره آمده، از این تنوع و زیبایی که غذاهای سنتی می‌توانند داشته باشند، شگفت‌زده شده است.

او می‌پرسد که چرا وقتی چنین گنجینه غنی از غذاهای سالم و مقوی داریم باید به خوردن غذاهای غربی عادت کنیم.

او افزود: کاش مسئولان برگزاری جشنواره کتابچه‌ای از دستور غذاها در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند تا مردم بهتر بتوانند از این هنرها استفاده کنند. سعید و همسرش تصمیم گرفته‌اند تحولاتی در برنامه غذایی‌شان ایجاد کنند.

تجاری‌‌سازی غذاهای سنتی

ابوالحسن حیدریان، دبیر جشنواره غذاهای سنتی، با اشاره به اینکه این جشنواره طرح پایان ترم دانشجویان دانشگاه علمی کاربردی صنایع دستی محسوب می‌شود، اظهار کرد: 110 نفر در این مسابقات در 3 شب شرکت کردند و هر شب به 3 نفر لوح و جوایزی اهدا شده است.

معرفی جاذبه‌های شهر قم از نظر تنوع غذایی و تجاری سازی غذاهای سنتی از جمله اهدافی است که حیدریان برای این جشنواره ذکر کرد.

او می‌گوید بسیاری از کشورهای دنیا غذاهای سنتی خود را تجاری کرده و با استفاده از آن درآمد خوبی کسب کرده‌اند.

بر این اساس این جشنواره می‌تواند آغاز راهی جدید در اشتغال‌زایی برای جوانان قمی باشد. دبیر جشنواره غذاهای سنتی با اشاره به ملاک ارزیابی آثار اظهار کرد: در این جشنواره سنتی بودن غذا و سالم بودن از مهم‌ترین ملاک‌ها در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به استفاده از ارزیاب‌های بین‌المللی برای داوری این غذاها گفت: کسانی برای این کار انتخاب شده‌اند که در زمینه تجاری‌سازی غذاهای سنتی تجربه دارند.

حیدریان با اشاره به برنامه‌های حاشیه‌ای در این مراسم ادامه داد: تلاش کردیم با استفاده از هنرمندان قمی در زمینه تئاتر و موسیقی و اجرای برنامه‌های شاد برای کودکان، فضایی بانشاط و صمیمی برای مردم قم و زائران به وجود بیاوریم.

پشت درمانده‌ها و غذاهایی که چشمک می‌زدند

اما شب آخر برگزاری جشنواره غذاهای سنتی با حاشیه‌هایی نیز همراه بود. یکی از این حواشی به استقبال مردم از این برنامه و برخورد متولیان بر می‌گردد.

عده‌ای ساعت‌های طولانی برای بازدید از غذاها پشت در ایستاده بودند اما از آنجا که محل برگزاری بسیار کوچک بود، متولیان مردم را دسته دسته به داخل راه می‌دادند. همین بدسلیقگی موجب ناراحتی برخی شده بود.

خانواده‌ای تهرانی که برای زیارت به قم آمده و توسط بنرها به محل برگزاری این جشنواره کشیده شده بودند با گلايه از نحوه مهمان‌نوازی قمی‌ها از برخورد مسئولان جشنواره ناراضی بودند.

جمعیتی که پشت درهای محل برگزاری مانده بودند و مجالی برای ورود پیدا نمی‌کردند، نشان‌دهنده اقبال مردم قم به اینگونه مراسم‌ها و کم‌کاری نهادهای ذیربط است.

موضوع دیگر اشتیاق مردم به تست کردن غذاها و اطلاع از دستور پخت آن بود که امکان هیچ یک فراهم نشد. برخی غرفه‌داران ادعا می‌کردند که مسئولان به آنها گفته‌اند دستور پخت‌ها را در اختیار کسی قرار ندهند که این البته با اهداف برگزاری این جشنواره به کلی مغایرت داشت. بسیاری از بازدیدکنندگان عقیده داشتند که دستور پخت غذاها باید در اختیارشان قرار می‌گرفت تا می‌توانستند از آن برای تغییر برنامه غذایی خود استفاده کنند.

با این حال مسئولان جشنواره برگه‌هایی را میان غرفه‌داران پخش می‌کردند و از آنها می‌خواستند دستور غذا را تنها در این برگه‌ها بنویسند که گویا این موضوع در راستای همان تجاری‌سازی غذاهای سنتی صورت می‌گرفت.

در شب پایانی این جشنواره خانم‌ها بیطرفان و وفایی برای کوفته تبریزی، شامی شیرین، انواع دلمه و خورشت فسنجان و بامیه رتبه اول را کسب کردند و نرگس وفایی برای حلوا مسقطی و کشک بادمجان دوم شد. جایزه نفر سوم هم به زهرا پاشایی برای غذاهای حلیم بادمجان، دلمه کلم و آش رسید./ب