امروز در تاریخ؛
از درگذشت «باغچه‌بان» بانی مدارس استثنایی ایران تا به آب انداختن اولین کشتی بخار
درگذشت «باغچه‌بان» بانی مدارس استثنایی در ایران، رحلت «علامه حلی»، خروج نیروهای انگلستان از امریکا، به آب انداختن اولین کشتی بخار و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز ۴ آذر ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۲۱ محرم ۱۴۳۵ هجری و ۲۵ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
درگذشت «جبار باغچه‌بان» بانی مدارس استثنایی در ایران (۱۳۴۵ ش)
جبار باغچه‌بان در سال ۱۲۶۴ ش در قفقاز به دنیا آمد و در سال ۱۳۰۳ شمسی اولین کودکستان ایرانی را به نام «باغچه اطفال» در تبریز تأسیس کرد. در همان سال سه کودک ناشنوا نیز در این مدرسه ثبت‌نام کردند و این آغازی بود برای تلاش باغچه‌بان تا بتواند سخن گفتن را به این کودکان بیاموزد. او برای تعلیم خواندن و نوشتن برای کودکان و نوسوادان، روش تعلیم الفبا را که امروزه در سراسر کشور رایج است به وجود آورد. او همچنین اولین مدرسه کودکان ناشنوا را در سال ۱۳۱۲ در تهران تأسیس کرد.
رحلت آیت اللَّه «سیداحمد فقیه امامی» عالم برجسته اصفهان (۱۳۷۲ ش)
آیت‌اللَّه سیداحمد فقیه امامی اصفهانی در سال ۱۳۱۲ش در اصفهان به دنیا آمد. وی پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود راهی قم شد و از حضرات آیات سید محمد باقر سلطانی طباطبایی، سید حسین بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی بهره جست. آیت‌اللَّه امامی سپس در اصفهان به تدریس روی آورد و سالیانی طولانی به پرورش طلاب علوم دینی همت گماشت. از جمله خدمات ایشان تأسیس کتابخانه عظیم الزهرا (س) در اصفهان با بیش از ۶۰ هزار جلد کتاب می‌باشد. همچنین آیات معجزه آسای قرآن، بشر و رسالت او، چرا جمهوری اسلامی و روش رهبران انقلابی ما، از جمله تالیفات ایشان است. این عالم ربانی سرانجام در ۴ آذر ۱۳۷۲ش در ۶۰ سالگی دارفانی را وداع گفت و پس از تشییعی با شکوه، در اصفهان به خاک سپرده شد.
انهدام ساختمان بانک استقراضی روس به دست مردم تهران (۱۲۸۴ ش)
به دنبال تاسیس بانک شاهنشاهی ایران توسط انگلیسی‌ها، روس‌ها نیز کوشیدند امتیاز تاسیس بانک را به دست آورند. آنان پس از کسب امتیاز تاسیس بانک استقراضی درصدد برآمدند ساختمانی برای انجام امور بانکی بنا کنند. از این رو، زمین موقوفه و متروکه‌ای جنب یک امامزاده و مدرسه را که گورستانی نیز در آن قرار داشت و به تازگی، دولت از دفن مردگان در آن جلوگیری می‌کرد، برای این کار مناسب دیدند. روس‌ها در اثنای کار، استخوان‌ها و اجساد تازه مردگان را کشف کردند ولی با بی‌اعتنایی آن‌ها را در چاهی ریختند. به دنبال آن، یکی از روحانیان در حین سخنرانی در ماه مبارک رمضان، مردم را به بازداشتن کار ساخت بانک تحریک کرد تا این‌که در ادامه این شورش، کارکنان امامزاده و طلاب علوم دینی به همراه مردم به ساختمان یورش برده و بنای نیمه ساز آن را با خاک یکسان نمودند. حادثه انهدام بانک روس، پس از واقعه مربوط به موسیو نوژ بلژیکی و اهانت او به روحانیان شیعه و نیز تنبیه تجار تهران به دست حاکم شهر، از تحولات مهمی بود که سرانجام به رویداد مشروطیت در ایران انجامید.
رحلت حکیم و فیلسوف برجسته «محمدهادی فرزانه» معروف به «حکیم فرزانه» (۱۳۴۴ش)
حکیم و فیلسوف عالی‌قدر، شیخ محمدهادی فرزانه معروف به حکیم فرزانه، در سال ۱۲۶۳ش (۱۳۰۲ق) در شهرضای اصفهان به دنیا آمد. وی مقدمات علوم اسلامی و معارف دینی را در زادگاه خود سپری کرد و سپس برای تکمیل تحصیلات خویش، راهی اصفهان گردید. حکیم فرزانه در اصفهان در محضر استادان بزرگی همچون حضرات آیات: سید محمدباقر دُرچه‌ای، ملاعبدالکریم گزی و میرزا نصراللَّه حکیم و... حاضر شد و پس از سالیانی در شمار حکما و علمای زمان قرار گرفت. ایشان از میان رشته‌های گوناگون علمی، بیشتر به حکمت و فلسفه تمایل داشت و در راه کسب معلومات در این زمینه، زحمات فراوانی را بر خود هموار نمود به طوری که در اواخر عمر، او را در زمره حکمای بزرگ قلمداد می‌کردند. حکیم فرزانه از آن پس در زادگاه خود، شهرضا، به تدریس حکمت و فلسفه پرداخت و شاگردان فرهیخته‌ای تربیت نمود. زندگی ایشان در کمال سادگی و قناعت بود و زر و زیور دنیا، او را نفریفت. مرغ جان این فیلسوف فاضل سرانجام در چهارم آذر ۱۳۴۴ش برابر با اول شعبان ۱۳۸۵ق در ۸۱ سالگی از قفس تن رهایی یافت و پیکرش، رخ در نقاب خاک پوشید.
ارتحال فقیه و مجتهد بزرگوار آیت اللَّه «میرزا احمد سرایی» (۱۳۶۰ش)
آیت‌اللَّه میرزا احمد سرایی در سال ۱۲۹۰ش (۱۳۲۹ق) در قریه سرای تبریز در خانواده‌ای متدین به دنیا آمد و مقدمات علوم را از ۱۴ سالگی از علمای تبریز فرا گرفت. سپس به قم رفت و در حلقه درس حضرات آیات سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، به تقویت بنیه علمی خویش همت گماشت. میرزا احمد سرایی از آن پس راهی نجف گردید و از محضر عالمان نامداری همچون سید عبدالهادی شیرازی، سید محسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی و میرزا باقر زنجانی بهره‌ها برد تا به مدارج عالیه علمی و اجتهاد دست یافت. این فقیه بزرگوار از آن پس به وطن بازگشت و به تدریس و ترویج دین و تبلیغ احکام پرداخت. ایشان علاوه بر اهتمام در ساخت بناهای عام المنفعه، به بحث، مناظره و مجادله حسنه با منحرفین اعتقادی، مسافرت به ممالک مختلف اسلامی برای تبلیغ و ارشاد و تربیت مبلغ و طلاب علوم دینی مشغول بود. این عالم ربانی سرانجام در چهارم آذر ۱۳۶۰ش برابر با ۲۷ محرم ۱۴۰۲ق در هفتاد سالگی درگذشت.
درگذشت استاد «محمود کریمی» استاد آواز ایران (۱۳۶۳ش)
محمود کریمی (۱۳۰۶- ۱۳۶۳) در موسیقی ایران شخصیت بی‌نظیر و استثنایی است؛ او سال‌ها به تدریس ردیف آوازی موسیقی ایران پرداخت و هنوز هم ردیف آوازیش، بهترین ردیف برای آموزش آواز و مرجع خوانندگان است. جایگاه محمود کریمی از این نظریگانه است که شاید در موسیقی ایرانی برای اولین بار بوده، کسی که خواننده حرفه‌ای نیست (محمود کریمی کنسرت رسمی نداشته) اینگونه مورد تایید و حتی مرجع موسیقیدانان قرار گیرد.
به آب انداختن اولین کشتی بخار توسط «رابرت فولْتون» امریکایی در پاریس (۱۸۰۳م)
رابرت فولتون مخترع و مهندس امریکایی در ۲۲ نوامبر ۱۷۶۵م قدم به هستی نهاد. وی بدون آنکه تحصیلات دانشگاهی داشته باشد، به علت علاقه به امور صنعتی، به تحقیق در این زمینه پرداخت. فولتون که صنعت‌گری مبتکر بود، به استفاده از بخار در حرکت کشتی‌ها اندیشید. بنابراین شیوه‌های تازه‌ای برای اصلاحِ حمل و نقل در کانال‌هایی که در انگلستان ساخته می‌شد، یافت.
درگذشت «ابونعیم احمد بن عبداللَّه اصفهانی» محدث بزرگ مسلمان (۴۰۲ ق)
احمد بن عبداللَّه بن احمد بن اسحاق معروف به ابونعیم اصفهانی از محدثینی به شمار می‌آید که فقه و تصوف را با حدیث توأم ساخت. برخی او را اهل تسنن دانسته‌اند. اما به نظر شیخ بهایی و می‌رمحمدحسین خاتون آبادی، نه تنها او شیعی مذهب بلکه از خُلّصین شیعه بود و از شدت تقیه، تشیع خود را از مخالفین شیعه کتمان نموده است. شاهد این مطلب تألیفات او می‌باشد. «تاریخ اصفهان» و «دلائل النبوة» ازجمله آثار اوست.
رحلت عالم و فقیه بزرگ اسلام «حسن‌بن یوسف» معروف به «علامه حلی» (۷۲۶ ق)
حسن بن یوسف بن علی بن مطهر معروف به علامه حلی در ۲۹ رمضان ۶۴۸ ق در شهر حلّه در عراق به دنیا آمد. علامه حلی با ارایهٔ تصویری صحیح از تشیع، اُلجایتو، حاکم مغولیِ ایران، معروف به سلطان محمد خدابنده را به این مذهب مجذوب کرد و باعث نشر مذهب اهل بیت (ع) در سراسر ایران گردید. شاگردان و آثار قلمی علامه بسیار زیاد و گسترده می‌باشند. فرزند نابغه‌اش معروف به فخرُالمُحققین، قطب الدین رازی، علی بن احمد حلی و ابن مُعَیَّه از جمله شاگردان و مُنتهی المطلب فی تحقیقِ المَذهب و تَبصِرَةُ المُتعلّمین در فقه، نهایة الوصول الی عِلم الاصول در اصول، نهایَةُ المَرام در کلام، جامِعُ الاخبار در حدیث، کَشفُ المَقال فی مَعرفةِ الرِّجال در رجال، القول الوَجیز فی تفسیر الکتابِ العزیز در تفسیر و شرح حکمة الاشراق در فلسفه و عرفان و ده‌ها اثر دیگر از زمرهٔ آثار این عالم خستگی‌ناپذیر می‌باشند. سرانجام علامه حلی در ۷۸ سالگی وفات یافت و در حرم مطهر امام علی (ع) مدفون گشت.
تخلیه و خروج نیروهای استعماری انگلستان از سرزمین امریکا (۱۷۸۳م)
انگلستان از اولین سال‌های قرن هفدهم حضور استعماری خود در امریکا را آغاز نمود و آن منطقه را برای فعالیت تجاری بازرگانان انگلیسی آماده کرد. هم‌زمان با انگلستان و پیش از آن، سایر کشورهای اروپایی همچون اسپانیا و فرانسه نیز در امریکا حضور استعماری داشتند. سلطه‌گران اروپایی علاوه بر تاراج منابع و ذخایر ارضی، به قتل عام بومیان و سرخ‌پوستان این منطقه مبادرت می‌ورزیدند. با این حال از سال‌های نخست قرن هجدهم، فعالیت‌های استقلال‌طلبانه در امریکا رشد نمود و به صدور اعلامیه استقلال امریکا در چهارم ژوئیه ۱۷۷۶م انجامید. در عین حال جنگ‌های استقلال ادامه یافت و نیروهای فرانسوی نیز بر اساس مصالح خود در اروپا، به کمک استقلال‌طلبان آمدند. از سوی دیگر انگلستان نیز خواهان پایان جنگ و خروج از باتلاقی بود که پایان نداشت. از اوائل سال ۱۷۸۲م مذاکرات صلح به صورت محرمانه آغاز شد و با به رسمیت شناختن استقلال امریکا توسط انگلستان خاتمه یافت. بر اساس توافقات به عمل آمده، کانادا در اختیار انگلستان باقی ماند و سایر مناطقْ، استقلال خود را به دست آوردند. سرانجام این قرارداد که مسئله مالکیت مناطق دیگری از جهان را نیز تعیین می‌نمود، در سپتامبر ۱۷۸۳م به امضاء رسید. با این حال هنوز یک سپاه انگلیسی در بندر نیویورک حضور داشت. بالاخره در ۲۵ نوامبر ۱۷۸۳م آخرین کشتی انگلیس این بندر را ترک نمود. بدین ترتیب حضور مستقیم و استعماری انگلستان در امریکا پس از حدود دو قرن، خاتمه یافت. انگلیسی‌ها از یک طرف معتقد بودند امریکایی‌ها بعداً از این جدایی پشیمان شده باز هم به دامان انگلستان باز می‌گردند و از سوی دیگر، با آزاد شدن نیروهای انگلیسی از منطقه امریکای شمالی، انگلستان توانست در مناطق دیگر جهان به گسترش مستعمرات خود بپردازد.
روز ملّی و استقلال «سورینام» از استعمار هلند (۱۹۷۵م)
کشور سورینام از اوایل قرن شانزدهم میلادی زیر سلطه انگلیس بود. اما انگلیس در یک معامله استعماری در اوایل قرن هفدهم، سورینام را به هلند واگذار کرد و در مقابل، برخی مستعمرات هلند را در امریکای شمالی، تحت کنترل خود در آورد. در سال ۱۹۵۴م سورینام به خود مختاری داخلی دست یافت. اما استقلال کامل این کشور، در ۲۵ نوامبر ۱۹۷۵ به دست آمد. سورینام در همسایگی کشورهای برزیل، گویان و گویان فرانسه و در سواحل اقیانوس اطلس واقع شده است. مساحت این کشور ۱۶۳/۲۶۵ کیلومتر مربع و جمعیتش ۴۱۷هزار نفر است. پایتخت سورینام، پاراماریبو نام دارد و واحد پول آن گیلدر سورینام است. پیش‌بینی جمعیت این کشور تا سال ۲۰۲۵ در حدود ۵۲۵ هزار نفر می‌باشد. حدود نیمی از سکنه سورینام ملیّت هندی و پاکستانی دارند و پیرو آیین هندو هستند. زبان رسمی در این کشور هلندی است. ۲۵ نوامبر سال‌روز استقلال این کشور به عنوان روز ملّی آن نام‌گذاری شده است. نظام سیاسی حاکم در سورینام جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‌گزاری است.
درگذشت واسیلی الکسیف، اسطوره وزنه برداری (۲۰۱۱م)
الکسیف به عنوان عضو تیم ملی شوروی در بازی‌های المپیک ۱۹۷۲ (مونیخ) و ۱۹۷۶ (مونترال) به مدال‌های طلای المپیک دست یافت. او همچنین ۸ بار برای اتحاد جماهیر شوروی مدال طلای دسته فوق سنگین دنیا را به خود اختصاص داد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
