استان های شمال کشور به دلیل آب و هوای مناسب و وجود تفرجگاه های مختلف همیشه مورد استقبال مسافران بوده است. پوشش گیاهی گسترده شمال و همچنین وجود سواحل زیبای دریای خزر مقصد اکثر مسافران در ایام تعطیل بخصوص عید نوروز است. اما این سفرها در کنار ایجاد زمینه های گردشگری و درآمدزایی آسیب هایی را هم در پی دارد.

آلودگی محیط زیست بخصوص دریا و جنگل های شمال کشور نمونه کوچکی از رفتار نابخردانه بشر با محیط اطراف خود است. ظروف یکبار مصرف، قوطی های کنسرو، زباله های چیپس و پفک و پلاستیک هایی که سال ها و شاید قرن ها طول خواهد کشید تا دوباره به طبیعت باز گردند چهره جنگل های شمال را زشت کرده اند.

استان گلستان که سهم زیادی از جنگل های کشور را به خود اختصاص داده به همراه پارک ملی گلستان نیز زخم خورده این بی تفاوتی نسبت به محیط زیست است. آلودگی رودخانه ها و جنگل هایی مانند ناهار خوران، کبودوال، شیرآباد و گلستان که جزو مهمترین تفرجگاه های استان هستند دل هر انسانی را به درد می آورد.

 

سازمان محیط زیست ارگانی است که قدرت و توانایی مقابله با تهدیدهای زیست محیطی را دارد. اختیارات این سازمان تنها محدود به جنگل و دریا نمی شود و در موارد مختلف حق اظهار نظر و دخالت دارد.

یک کارشناس محیط زیست درباره وظایف سازمان محیط زیست به خبرنگار  گفت: بررسي ظرفيت قابل تحمل محيط از نظر پذيرش مواد آلوده كننده هوا ، آب و خاك، بررسي آثار زيست محيطي ، بهره برداري ازمنابع وارائه راه حلهاي منطقي بنحوي كه متضمن توسعه پايدار باشد جزوی از وظایف این سازمان است.

سازمان محیط زیست نادیده گرفته شد

هاشم قاسمی افزود: متاسفانه در سال های گذشته به دلیل عدم توجه به سازمان محیط زیست عملا این سازمان از نظر عملکرد و اجرا تاثیر خود را از دست داد و نقش آن به مرور کم رنگ شد تا جایی که حتی دیگر نام آن هم نشیده نمی شد.

وی تصریح کرد: بر اساس قانون استعلام از سازمان محیط زیست برای انجام پروژه های عمرانی و بررسی و نظر این سازمان ضروری است اما در سال های گذشته یا استعلامی گرفته نمی شد یا اگر استعلامی هم گرفته می شد توجهی به آن نمی کردند.

وی در پاسخ به این که چرا فعالیت های این سازمان کم رنگ شده است، اظهار کرد: در دولت گذشته رویکرد حفاظت از محیط زیست دیده نمی شد و نادیده گرفتن قوانین این سازمان باعث شد تا در بین مسئولان هم بی تفاوتی بوجود بیاید و به همین دلیل میزان تخریبات تنها محدود به صنعت نشد و تا جامعه هم نفوذ کرد.

این کارشناس خاطر نشان کرد: مردم نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست داشتند و دارند ولی متاسفانه مدت ها است بی تفاوتی مسئولان به مردم هم نفوذ کرده و نه تنها کمکی زیادی برای حافظت از آن نمی کنند بلکه به تخریب آن هم دست می زنند.

وی تصریح کرد: حضور سازمان های مردم نهاد یا NGO ها همیشه مفید بوده و بعنوان بازوی قدرتمند سازمان محیط زیست پابه پای آن در حفظ محیط زیست تلاش می کردند اما در 8 سال گذشته نه تنها بهایی به این انجمن ها داده نشد بلکه جلوی فعالیت بسیاری از آنها گرفته شد و باعث شد حتی فعالان این عرصه هم انگیزه ای برای کمک نداشته باشند.

قاسمی گفت: مردم دیگر رغبتی برای حفاظت از محیط زیست ندارند و بی تفاوت از کنار تخریب ها رد می شوند و در این شرایط تنها ارگان هایی که می تواند کمک کنند همین ان جی او ها هستند زیرا بدنه آنها از مردم عادی تشکیل شده و شهروندان احساس اعتماد و نزدیکی بیشتری نسبت به آن ها داردند.

وی ادامه داد: سازمان محیط زیست در شرایط بحرانی حال حاضر باید حمایت از انجمن های مردم نهاد را در اولویت کار خود قرار دهد و با کمک و همفکری با آنها سرعت تخریب محیط زیست را کم کند.

وی اذعان کرد: از اولویت های انجمن های مردم نهاد در کنار کمک به پاکسازی طبیعت، فرهنگ سازی است زیرا متاسفانه مشکلات فرهنگی در این زمینه بحران ساز شده و اگر بتوانیم آموزش دهیم تا جلوی تخریب های جدید گرفته شود می توان با خیال آسوده تری به بازسازی تخریب های گذشته پرداخت.

فقط 6 انجمن محیط زیست در استان فعال است
 

کارشناس مسئول تشکل های محیط زیست اداره کل محیط زیست استان گلستان گفت: در حال حاضر از بین 45 تشکل ثبت شده محیط زیست در استان فقط 6 گروه فعالیت می کنند.

کریم محمدی ابراز کرد: استان گلستان از سال 76 آغاز به ثبت  موسسه ها و انجمن های زیست محیطی کرد که البته این امر در ابتدا ساختار مشخصی نداشت ولی در سالهای اول توانست رشد خوبی داشته باشد و حدود 45 انجمن به ثبت برسد.

دولت گذشته هیچ انجمنی را ثبت نکرد

وی افزود: متاسفانه در طی 8 سال گذشته بر اساس سیاست هایی که دولت داشت این انجمن ها فعالیت های زیادی نداشتند و هیچ انجمن در استان به ثبت نرسید به طوری که در این کاری نزول زیادی د اشتیم.

محمدی  گفت: انجمن ها به دلیل اینکه در وزارت کشور ثبت شده اند مشکل قانونی برای فعالیت ندارند و بیشتر به صورت خود مختار عمل می کننند ولی ممکن است گاهی بعضی از آنها برای مشکلات مالی و بعضی هم برای نصب بنر ها و تابلو ها به ما مراجعه می کنند.


وی  با اشاره به اینکه این انجمن ها کاملا غیر انتفاعی هستند تصریح کرد: این انجمن ها سازمان های مردم  نهادی هستند  که با همکاری مردم می توانند فعالیت کنند و هر اطلاع رسانی که برای پاکسازی محیط زیست انجام می دهند با هدف خاصی انجام می شود.

کارشناس مسئول تشکل های محیط زیست استان ادامه داد: البته همکاری مردم به طور 100 درصد نیست به دلیل این که هم باید اطلاع رسانی شود و هم در این زمینه آموزش های لازم به مردم و افرادی که در آن انجمن ها فعالیت می کنند داده شود.

وی در ارتباط با آموزش، یادآور شد: امسال ما در اداره کل محیط زیست استان تا به حال یک دوره آموزشی برای توانمند سازی این انجمن ها برگزار کرده ایم  که انشاالله بتوانیم دوره های بعد را هم در این سال برگزار کنیم  و البته در جلسه ای که با افراد این انجمن ها داشتیم مقرر شد تا حداقل ماهی یکبار جلسه ای برای ارائه مصوبات جدید داشته باشیم.

نقش سمن های پررنگ تر می شود

گرچه به نظر می رسد از نظر تعدادی انجمن های ثبت شده قابل قبول باشند ولی نکته اصلی اینجاست که کمیت انجمن ها مهم نیست بلکه باید کیفیت و خروجی کاری آنها را مورد توجه قرار داد.

فعالیت تنها 6 انجمن از بین 45 انجمن ثبت شده بسیار تاسف بار است و نشان از عدم آگاهی افراد جامعه بخصوص مدیرانی که برای ثبت این گروه ها اقدام کرده اند دارد.

مدیر یکی از انجمن های در حال تاسیس و فعال در زمینه محیط زیست به خبرنگار مهر گفت: انجمن های زیادی در استان وجود دارد که برای فعالیت در زمینه های محیط زیست ثبت شده اند اما سیاست های غلط گذشته و عدم آگاهی برخی از موسسان باعث شده تا اکثر آن ها غیر فعال باشند.

محمدرضا پاداش افزود: در ابتدا برخی افراد نگاه درآمدی به این انجمن ها داشتند و فقط سعی کردند به بودجه ها و وام ها چشم بدوزند اما موفق نشدن زیرا محیط زیست بیشتر از پول به علاقه نیاز دارد.

وی ادامه داد: گرچه در کنار علاقه می توان با مدیریت صحیح بخش اشتغالزایی و درآمدزایی این انجمن ها را هم فعال کرد ولی باید آگاهانه به این قسمت وارد شد زیرا سازمان های مسئول معمولا بودجه های هنگفتی برای این امر ندارند.

مدیر گروه رفتگران طبیعت استان گلستان تصریح کرد: رفتگران طبیعت در کشور از سال 91 شروع به کار کرد تا اکنون که در اکثر استان ها نمایندگی اختصاصی دارد بیش از 40 هزار عضو جذب کرده است.

پاداش بیان کرد: این گروه 511 عضو مجازی و بیش از 50 عضو فعال در استان دارد که در اکثر برنامه های پاکسازی طبیعت حضور دارند.

وی خاطر نشان کرد: در استان گلستان 21 برنامه اختصاصی و در خارج استان هم 10 برنامه مشارکتی داشته ایم که در مجموع بعد از یکسال فعالیت در استان 31 برنامه پاکسازی را در رزومه خود داریم.

وی ادامه داد: در شروع کار شورای شهر گرگان کمک بسیار بزرگی برای ما بود چون هنوز ثبت رسمی نشده بودیم و برای فعالیت نیاز به حمایت داشتیم در ادامه هم سازمان محیط زیست استان حمایت های معنوی خود را از ما دریغ نکرد.

این فعال محیط زیستی اظهار کرد: در اکثر برنامه ها هزینه های انجام شده توسط اشخاص یا بخش خصوص بوده و تنها در 2 برنامه سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری گرگان قسمتی از هزینه ها را جبران کرده است.

مدیر رفتگران طبیعت استان گلستان بیان کرد: در اساس نامه ما علاوه برنامه های پاکسازی برنامه های فرهنگ سازی را در نظر گرفته ایم زیرا معتقدیم در صورتی که فرهنگ سازی بخصوص در سنین پایین انجام نشود پاکسازی بی فایده خواهد بود.

وی افزود: امیدواریم سازمان محیط زیست و آموزش پرورش برای فرهنگ سازی اقدامات لازم را انجام دهند که البته سازمان قول مساعد داده است تا تفاهم نامه ای را با آموزش پرورش برای حضور نیروهای ما در اردوهای آموزشی مدارس امضا کند تا بدین وسیله بتوانیم ضمن آموزش برای جلوگیری از ریختن زباله و آسیب به محیط زیست دانش آموزان آن ها را با خطرات آینده تخریب محیط زیست آشنا کنیم.

با توجه به روی کار آمد مصومه ابتکار در سازمان محیط زیست و تاکید وی بر مشارکت انجمن های مردم نهاد امید آن است تا با حضور پررنگ تر مردم در برنامه های اجتماعی و حفاظت از محیط زست علاوه بر کاهش سرعت تخریب منابع ملی شاهد محیط زیستی عاری از زباله باشیم./ش