شهر اراک و استان مرکزی نه بیمارستانی برای مداوای حیوانات دارد و نه مرکزی که از حیوانات بیمار که دیگر قادر به بازگشت به طبیعت نیستند، نگهداری شود اما انسان هایی هستند که خودشان آستین هایشان را بالا زده اند و این مهم را با هزینه شخصی و امکانات خود بر عهده گرفته و محل زندگی خود را تبدیل به پناهگاهی برای حیوانات بی پناه کرده اند.

اینجا خانه ایست که می شود نام بیمارستان خانگی حیوانات را بر آن نهاد، در حیاط خانه دو عقاب طلایی و صحرایی نگهداری می شود بال یکی از عقاب ها تیر خورده است و حالا البته جراحی شده، عقاب دیگری گویا از بیماری که بر اساس رژیم غذایی بد برایش پیش آمده رنج می برد، سگی که به جای یکی از دستانش دو دست کوتاه و فلج دارد، گربه ای که فکش شکسته و ... .

دکتر شیرین پازوکی و همسرش دکتر سیروس هر دو در زمینه حمایت از حیوانات آسیب دیده فعالیت دارند. آن ها به همراه تعدادی دیگر از فعالان محیط زیست و دوستان پزشک خود اقدام به جراحی و مداوای حیوانات می کنند و سعی می کنند شرایط را برای بازگشت آن ها به زندگی طبیعی ایجاد کنند.

پازوکی به خبرنگار مهر گفت: من از کودکی علاقه خاصی به حیوانات داشتم ولی سه سال است که به این شکل فعال هستم، البته هشت ماه پیش نیز با یک گروه حمایت از حیوانات آشنا شدم که دامنه کاری مرا گسترش داد.

وی ادامه داد: بیشتر ترغیب و تشویق من به مداوای حیوانات و مراقبت از آن ها، بر اساس آشنایی با پناهگاهی برای حیوانات در هشتگرد بود، این مکان پناهگاهی برای سگ ها و دیگر حیوانات است.

پازوکی گفت: ما در اراک انجمن حمایت از حیوانات نداریم ولی عده ای از فعالان محیط زیست و پزشکان این شهر گرد هم آمدند و با تشکیل گروهی بنام " پژواک" در موسسه زیست محیطی کیمیای سبز در این زمینه کوشش می کنند.

مداوای حیوانات بیمار و آسیب دیده از جمله فعالیت های این گروه است

وی با بیان اینکه مداوای حیوانات بیمار و آسیب دیده از جمله فعالیت های این گروه است، اظهار کرد: نکته قابل تامل اینجاست که در بیشتر مراحل درمان حیوان از ارتوپدها و جراحان عمومی شهر استفاده می شود زیرا متاسفانه هیچ کدام از دامپزشکان در خصوص بیماری ها و جراحی حیوانات تجربه و اطلاع ندارند.

این متخصص بیهوشی ادامه داد: همین امر موجب شده تا دوستان پزشکی که در زمینه درمان انسان فعال هستند به مداوای حیوانات بپردازند البته این گروه قبل از هر عمل جراحی حیوان، اقدام به مطالعه آناتومی آن حیوان می کنند و بعد برای مداوا پیش قدم می شوند.

عمل جراحی حیوانات در همین خانه انجام می شود

پازوکی با اشاره به اینکه عمل جراحی حیوانات در همین خانه انجام می شود، توضیح داد: برای جراحی و درمان حیوانات معمولا از تجهیزات و سِت وسایل جراحی ای که برای انسان ها استفاده می شود، بهره می بریم؛ اما در محیطی ضدعفونی شده و استریل تا حیوان بهترین وضعیت را پیدا کند.

وی تصریح کرد: معمولا حیوانات آسیب دیده چه وحشی و چه اهلی، بر اساس بیماری، مشکل زمینه ای و یا ناتوانی صاحب آنها از نگهداری به ما معرفی می شوند و یا برخی را در وضعیت وخیم پیدا می کنیم، حیواناتی که بی پناه و آسیب پذیر هستند.

 این فعال محیط زیست گفت: بیشتر حیوانات را محیط زیست به ما تحویل می دهد ولی تعدادی را نیز افراد آشنا که می دانند در این زمینه فعال هستیم برای درمان می آورند.

هدف اول ما درمان این حیوانات برای بازگشت به طبیعت است

پازوکی اضافه کرد: هدف اول ما درمان این حیوانات برای بازگشت به طبیعت است در غیر این صورت باید برای اسکان آن ها راه حلی پیدا کنیم، هرچند که بیشتر آن ها بعد از مداوا در خانه ما و دیگر دوستان ِگروه اسکان موقت می شوند تا محلی برای نگهداری دائمی آن ها پیدا شود.

وی با بیان اینکه در مواردی حیوانات به افرادی که متقاضی نگهداری هستند داده می شود، تاکید کرد: اینجا بیشتر یک بیمارستان خانگی و پناهگاه موقت است و ایجاد مرکزی برای درمان و نگهداری حیوانات نیازی اساسی است که البته از سوی محیط زیست، شهرداری و نماینده مجلس پیگیر هستیم تا زمین مناسب در این خصوص را پیدا کنیم.

پازوکی تاکید کرد: قطعا محلی برای درمان با شرایط بهتر و همچنین نگهداری در فضایی که به طبیعت نزدیک تر باشد در خصوص حیواناتی که نمی توانند به زندگی قبلی خود برگردند، امری ضروری است.

بیشتر بیماران بر اثر شلیک گلوله بالشان زخمی شده است

وی در خصوص وضعیت کنونی گروه و کارهای انجام داده، بیان کرد: بیشتر بیماران ما پرندگان هستند خصوصا در فصل سرما که بیشترشان بر اثر شلیک گلوله بالشان زخمی شده است.

این فعال محیط زیست ادمه داد: گربه ای که دستش زیر ماشین مانده و قطع شده است. خرگوشی که بر اثر دعوا با خرگوش دیگری زخمی شده، جوجه تیغی که به کنه مبتلا شده از دیگر مواردی است که به گروه معرفی شده اند.

پازوکی با اشاره به اینکه معمولا در ماه یک حیوان توسط گروه درمان می شود، افزود: بیشتر آن ها به جراحی نیاز دارند و  هر عمل جراحی بسته به وسعت ضایعه 45 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد که توسط همکاران جراح عمومی و ارتوپد، به صورت رایگان و خیریه انجام می شود.

وی ادامه داد: البته در این خصوص مشکلاتی هست از جمله تجهیزات، زیرا جراحی ها و مداواها با  تجهیزات انسانی انجام می شود، رادیولوژی حیوانات دیگر مشکل ماست در اراک مرکز رادیوگرافی حیوانات نیز وجود ندارد.

 برخی از دامپزشکان در زمینه درمان حیوانات علم کافی ندارند

پازوکی کمبود دامپزشک را از دیگر مشکلات عنوان و تصریح کرد: متاسفانه برخی از دامپزشکان در زمینه درمان حیوانات علم کافی ندارند و یا علت اصلی کمرنگ بودنشان این است که چون این شغل محل درآمد اصلی شان است نمی توانند به صورت خیریه در این فعالیت حضور داشته باشند.

وی ادامه داد: هرچند ما در عمل هایمان از یک دامپزشک برای حضور دعوت می کنیم ولی امیدواریم که دامپزشکی در شهر ما از حیطه رسیدگی به دامپروری ها فعال تر باشد زیرا با وجود مناطقی چون هفتاد قله و تالاب میقان با تنوع زیستی و حیات وحش نیازمند پزشکان مجرب حیوانات هستیم.

حیوانات آسیب دیده اغلب با اسلحه مجروح می شوند

پازوکی با تاکید بر اینکه بیشتر حیوانات آسیب دیده از سوی شکارچیان و با اسلحه مجروح می شوند، افزود: اگر محیط زیست شرایطی را برای محیط بان ایجاد کند که با امنیت و آزادی عمل بیشتری در مقابل شکارچیان ظاهر شود قطعا این آسیب ها کمتر می شود.

وی گفت: تشویق مردم به فرهنگ حمایت از حیوانات بسیار مهم است زیرا یک گروه به تنهایی نمی تواند تمامی این کار را انجام دهد و نیاز به کمک گروه های مردمی دارد.

دیگر فعال محیط زیست نیز گفت: حیات وحش به حیوانات وحشی و wildlife اطلاق می شود ولی در این گروه تمامی حیوانات از اهلی و وحشی مورد حمایت و درمان قرار می گیرند.

محمود کُل نگری افزود: تمام تلاش این گروه برای درمان حیوانات زخمی که از محیط زیست تحویل گرفته می شوند، با هدف رهاسازی و بازگشت به طبیعت است.

وی با بیان اینکه فرهنگ سازی در زمینه احترام به حقوق حیوانات و حمایت از آنها مورد توجه گروه است، ادامه داد: ما اعتقاد داریم اگر حیوان به طبیعت برنگردد، رسالت ما به طور کامل انجام نشده مگر اینکه از همان حیوان در  راستای فرهنگ سازی برای حمایت از خودشان استفاده کنیم.

کل نگری گفت: در همین جهت کارگاه های آموزشی برای کودکان برگزار شده و در آن تعدادی از حیواناتی که دیگر نمی توانند به طبیعت برگردند را  به کودکان نشان می دهیم و برایشان تشریح می کنیم که به دلیل کوتاهی یا شلیک گلوله از سوی انسان آن ها به این روز افتاده اند.

برخی از حیوانات برای نگهداری به بچه ها داده می شوند

وی با اشاره به اینکه برخی از این حیوانات برای نگهداری به بچه ها داده می شوند، اضافه کرد: همین امر موجب می شود تا کودک در این زمینه آگاهی پیدا کند و این فرهنگ در ذهنش نهادینه شود، که حیوانی را بیهوده شکار نکند و یا آزار ندهد؛ بنابراین حیوانی یا پرنده ای که دیگر نمی تواند به طبیعت و آسمان برگردد می تواند هم نسلان خود را نجات دهد.

کل نگری با اشاره به اینکه طبق آمار بازگشت به طبیعت حیوانات زخمی 20 تا 30 درصد است، افزود: قطعا فرهنگ سازی موجب می شود تا دیگر کسی به دنبال شلیک به حیوانات نباشد و این تغییر رویکرد و فرهنگ سازی کم هزینه تر است.

وی با بیان اینکه راه های مختلفی برای فرهنگ سازی وجود دارد، اظهار کرد: شعار" بشناسیم، دوست داشته باشیم و حفاظت کنیم" گام به گام محقق می شود که در این زمینه رسانه در آگاهی بخشی بسیار موثر است.

این فعال حیات وحش با تاکید بر اینکه افراد بومی و روستایی به دلیل مواجهه بیشتر با حیوانات در این راستا نقش بیشتری دارند، ادامه داد: چاپ و پخش بروشور، صحبت با بومی ها و روستاییان و آشنایی آن ها با مسیر تسهیل گری در این خصوص یکی از اقدامات مثبت است.

کل نگری ادامه داد: به عنوان مثال در زمینه درناها،  اگر روستایی ها متوجه شوند که از طریق درناها می توانندگردشگری پایدار داشته باشند و همین باعث رونق اقتصادی آن ها می شود، نه تنها در حفظ آن ها تلاش می کنند بلکه در برابر فردی که بخواهد به آن ها آسیب برساند واکنش نشان می دهد و آن ها را به مراجع قضایی تحویل می دهند.

وی درمان و مداوای حیوانات توسط گروهشان را یک نوآوری عنوان کردو گفت: این فعالیت با تمام سختی ها و کمبود امکانات و تجهیزات پزشکی فقط در سایه یاری پزشکان حامی حیوانات انجام می شود.

محیط زیست دامپزشک و متخصص حیوانات ندارد

کل نگری با اشاره به اینکه محیط زیست دامپزشک و متخصص حیوانات ندارد، یادآور شد: متاسفانه در شهر و استان ما دامپزشک متخصص حیات وحش وجود ندارد، متاسفانه دامپزشکان ما فقط با گوسفند و گاو در ارتباط هستند و در خصوص حیات وحش مطالعه نداشته و در دوران دانشجویی تحقیق  آموزشی در این راستا نداشتند.

وی ادامه داد: از طرفی چون منبع درآمد دامپزشک از همین راه است نمی تواند به عنوان کارعام المنفعه و خیریه در آن شرکت داشته باشد زیرا تامین مالی برای آن ها که این شغل اصلی شان است، ندارد، البته تعدادی از آن ها با ما در ارتباط هستند و در اعمال جراحی ما حضور دارند.

کل نگری با بیان اینکه گروه هیچ حمایت مالی از سوی دولت نمی شود، افزود: محیط زیست بعنوان متولی حیات وحش فقط حیوانات زخمی و آسیب دیده را به گروه ما تحویل می دهد،  البته همین برون سپاری نیز خوب است زیرا نمی گذارند آن ها در طبیعت تلف شوند.

نبود مکان برای نگهداری حیواناتی که نمی توانند به طبیعت برگردند مشکل اصلی است

وی در خصوص مشکلات این کار گفت: نبود مکان برای نگهداری حیواناتی که نمی توانند به طبیعت برگردند مشکل اصلی است، در حال حاضر فقط دو نفر از اعضای گروه، یکی من و دیگری خانواده دکتر پازوکی شرایط خانه شان برای نگهداری حیوانات مناسب است.

کل نگری با اشاره به اینکه حیوانات باید در مکانی روباز نگهداری شوند، افزود: متاسفانه بیشتر منازل آپارتمانی شده و نمی توان حیوانات وحشی را در آن به راحتی نگه داشت، البته باید در نظر گرفت سروصدای حیوانات از سوی همسایگان نیز با واکنش روبرو خواهد شد.

وی عشق به حیوانات را دلیلی بر حمایت، غذا دادن و تمیز کردن آن ها عنوان و افزود: البته که نگهداری حیوان مشکلات و مسائلی را بهمراه دارد بعنوان مثال تغذیه آن ها مسئله مهمی است.

کل نگری گفت: از جایی که حیوانات در چرخه طبیعی خود غذاهایشان را از سایر حیوانات به طور زنده و با پوست و مو تهیه می کردند و تمامی مواد مورد نیاز بدنشان از همین راه تامین می شود ما نیز باید رژیم غذاییشان را طوری تنظیم کنیم تا مواد غذایی به درستی و کامل به آن ها برسد.

وی ادامه داد:  تا کنون حیواناتی چون شاه بوف، جغد شاخدار، عقاب ها، پرندگان شکاری و سنقر، خرگوش، جوجه تیغی، گربه و... توسط این گروه درمان و مداوا شدند.

آشنایی مردم و حضورشان در چنین فعالیت هایی

این فعال محیط زیست با تاکید بر آشنایی مردم و حضورشان در چنین فعالیت هایی اضافه کرد: قطعا هر چه توان گروه بالاتر رود و همکاری از سوی مردم بیشتر شود توانِ مالی و غیرمالی گروه برای انجام بهتر اهداف، افزایش می یابد و اهدافی چون فرهنگ سازی در زمینه جهت درمان، تیمار و نگهداری حیوانات نیز در کانون توجه قرار خواهد گرفت.

کل نگری با تاکید بر اینکه تمامی فعالیت گروه آن ها به صورت خودجوش و داوطلبانه است، اظهار کرد: باید اعلام کنم که این گروه اولین گروهی است که تمامی حمایت های مالی از جمله تامین غذا و دارو و غیرمالی از جمله مداوا، جراحی و نگهداری آن توسط پزشکانِ شهر انجام می شود.

فعالیت افرادی چون دکتر پازوکی، دکتر سیروس و آقای کل نگری و دیگر دوستانشان حرکتی جدید و تازه در حیطه حیات وحش استان مرکزی است، همیشه انجام کار خیر و خداپسندانه انواع مختلف داشته است، ولی انجام همه آن ها یک هدف را دنبال می کند خدمت و آگاه سازی.