به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قزوین؛

هرچند قزوین به شهر آب‌انبارها و قلعه‌ها شهرت دارد و تاریخ با استناد به وجود قلعه‌های مهمی همچون لمبسر و قلعه حسن صباح در سرزمین الموت؛ آشیانه عقاب‌ها بر این ادعا صحه می‌نهد؛ اما سرگذشت این سرزمین کهن، تنها بر اشتهار به چنین عناوینی اکتفا نکرده و با آثار گردشگری متعدد، در گوشه گوشه این خاک، برای آن شناسنامه‌هایی از فرهنگ و هنر به ثبت رسانیده است.

ناگفته پیداست که گردشگری قزوین به نحو چشمگیری بر غنای فرهنگی آن افزوده و تأثیر شگرف خود بر این دو مقوله را در جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، روستاها، عرصه سلامت همچون چشمه‌های آب گرم، مناطق نمونه و نیز تأسیسات گردشگری متجلی ساخته است.

در یکایک این حوز‌ه‌ها سخن برای گفتن بسیار است و مجال برای سیراب کردن دل و دیده هزار هزار؛ و در این بین جاذبه‌های تاریخی به عنوان تنها یکی از این هزاران، حضور گردشگرانی از شهرها و سرزمین‌های دیگر را انتظار می‌کشد تا هر آنچه در دل دارد، برایشان واگویه کند.

در گوشه گوشه این خاک امامزاده‌ها، مساجد، مسجد مدرسه‌ها، کلیساها، آرامگاه‌ها و مقبره‌ها جای گرفته که هر یک گواه دانشمندپروری، تدین و مذهب مردم این استان است و شگفتی‌های آن تا حدی هست که با نیم‌نگاه و توجهی از سوی مسئولان در عرصه گردشگری مذهبی، علاوه بر برکاتی و آثار معنوی که همواره نصیب مردم قزوین کرده است، آن‌ها را از فواید مادی این نوع از گردشگری نیز بهره‌مند سازد.

همان گونه که در چند سال گذشته مطرح شدن قزوین به عنوان چهارمین حرم اهل بیت (ع) با بهره‌مندی از وجود ارزشمند امامزاده حسین (ع) و همچنین شهر چهار انبیاء با وجود گرانقدر سلام، سلوم، سهولی و القیا همان چهار پیامبر گرامی خفته در خاک شهر قزوین، تلنگر و تذکری بر اذهان عمومی در خصوص ظرفیت‌های این شهر گردشگرپذیر مذهبی بود.

از عمارت‌ها، خانه‌ها، آب‌انبارها، قلعه‌ها، دروازه‌ها، گرمابه‌ها و بناهای دیگر همچون پل شاه عباسی محمدآباد و برج باراجین که بگذریم، بازارها و سراهایی در این استان وجود دارد که در آن ساکنان سرزمین قزوین میهمان‌نوازی می‌کرده یا با رونق کسب و کارشان برای گرداندن چرخ زندگی زیر چرخ گردون روزگار می‌گذرانده‌اند.

کاروانسرای پیچ بن، آوج، هجیب و محمدآباد همواره بخشی از این کاروانسراهاست که در خارج از شهر قزوین قرار گرفته و در داخل شهر نیز بازار قیصریه، بازار و سرای وزیر، سرای حاج رضا، سرای رضوی و کاروانسرای سعدالسلطنه در مجاورت بازار بزرگ و تاریخی قزوین خودنمایی می‌کنند.

همچنانکه مسجد در روزگاران گذشته محور فعالیت‌های اجتماعی بوده و معمولا بازارها، مدارس علمیه و دیگر نقاط و مراکز مهم شهر در پیرامون ان احداث می‌شده‌اند، در پایتخت عصر صفوی نیز این امر با قرارگیری مسجدالنبی (ص) به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین مساجد دنیای اسلام در مرکز شهر و ساخت بازار بزرگ، مدرسه علمیه التفاتیه و کاروانسرای سعدالسلطنه در اطراف این مسجد، خود را به خوبی هویدا کرده است.

اما خود سرای سعدالسلطنه به گفته کارشناسان بزرگ‌ترین کاروانسرای درون‌شهری خاورمیانه است که به دست سعدیه حاکم وقت قاجار متوفی 1325 هجری قمری ساخته شد و از آن پس، با دارا بودن حدود 6.2 هکتار وسعت در شمار بزرگ‌ترین و البته کامل‌ترین سراهای تجاری ایران قرار دارد.

کارشناسان از چهار سوق سعدالسلطنه به عنوان ارزشمندترین قسمت کاروانسرا یاد می‌کنند که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و یک گنبد عظیم کاشی‌کاری شده بر فراز آن واقع شده است.

سرای بهشتیان، حیاط نگارالسلطنه، حیاط سعدالسلطنه، حیاط شترخان و شترخان مسقف از جمله بخش‌های این بنا هستند.

این سرا پس از تملک از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مرمت برخی از بخش‌های آن از سوی سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین، در چند سال اخیر به محلی برای برگزاری نمایشگاه‌های دائمی یا موقت در سطوح استانی، ملی و بین‌المللی تبدیل شده است که نمایشگاه‌های نوروزی صنایع دستی، نمایشگاه و جشنواره بین‌المللی بازی و اسباب بازی کودکان دیروز و امروز و نمایشگاه دائمی اسباب‌بازی‌های قدیمی از آن جمله‌اند.

البته سرای سعدالسلطنه در سال گذشته با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان صنعت، معدن و تجارت قزوین به نمایندگی از مرکز ملی فرش ایران و نیز شهرداری قزوین پذیرای خانه فرش استان نیز شده است تا در آن به بافندگان استان در خصوص فرش اصیل قزوین آموزش دهد.

بدون شک در نظر گرفتن چنین تمهیداتی بوده که سبب شده است این بنا پس از سال‌ها خاموشی، امروزه به یک مجموعه تاریخی فرهنگی بدل شود و از نو جان بگیرد.

امید است با تداوم این روند و پرداختن به باز زنده‌سازی دیگر بناهای تاریخی و فرهنگی استان از سوی مسئولان امر، تک تک آثار و ظرفیت‌های گردشگری قزوین به مثابه سندی کهن و شناسنامه‌ای اصیل، فرهنگ و توانمندی‌های این سرزمین را نخست در بعد استانی و پس از آن در عرصه‌های ملی و بین‌المللی به همگان یادآور شود./ب