جای زخم چیست؟

برای بعضی‌ها جای زخم هیچ مفهومی ندارد. آنها فکر می‌کنند زخم، زخم است و جایش هم چند وقتی باقی می‌ماند، اما نمی‌دانند جای زخم‌ها هم انواع مختلفی دارد که شاید غیرقابل بهبود باشد. دکتر زهره نیکبخت، متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با جام‌جم اسکار یا جای زخم را چنین تعریف می‌کند: جای زخم یا جوش‌گاه به محل جوش‌خوردن پوست در ناحیه‌ای گفته می‌شود که آسیب‌دیده است. البته این جای زخم لزوما پس از زخم‌شدن بدن هم ایجاد نمی‌شود و مشکلات و صدمات دیگری مثل بیماری‌هایی که موجب بروز ضایعات پوستی می‌شود، تصادفات، بریدگی‌ها و سوختگی هم می‌تواند در ایجاد این حالت موثر باشد.

وی با اشاره به بیماری‌هایی که پس از بهبودی، در قسمت‌های عمق پوست اثراتی از خودشان برجای می‌گذارد، توضیح می‌دهد: بیماری‌هایی مانند آبله‌مرغان یا بعضی از بیماری‌های پوستی می‌تواند موجب بروز چنین وضعی شود. در این میان متداول‌ترین مشکلی که وجود دارد و میان جوانان هم بیشتر به چشم می‌خورد، اسکار آکنه است. بنابراین جوش و آکنه هم می‌تواند باعث ایجاد اسکار شود و باید برای برطرف کردنش فکری اساسی کرد.

جای زخم‌ها خوب می‌شود یا نه؟

هیچ‌کس دوست ندارد جای بریدگی‌ها و آسیب‌های پوستی تا پایان عمر روی بدنش باقی بماند، اما بعضی‌ها هم هستند که وقتی چنین صدماتی روی پوست‌شان ایجاد می‌شود، فکر می‌کنند چاره‌ای ندارند غیر از این‌که آن را تحمل کنند. به گفته این پزشک متخصص، زخم‌هایی که در نیمه بالایی اندام مانند صورت و گردن ایجاد می‌شود، زودتر بهبود می‌یابد، ولی ضایعات پوستی در قسمت تحتانی بدن، بخصوص نواحی پایین‌تر از زانو، خیلی دیرتر خوب می‌شود.

دکتر نیکبخت در این‌باره می‌گوید: جای زخم‌ها بتدریج کمرنگ‌تر می‌شود و پس از بهبودی کامل، سفید خواهد شد ولی تا پایان عمر روی پوست فرد باقی می‌ماند. البته متخصصان و پزشکان تلاش زیادی می‌کنند تا راه‌حلی برای برطرف کردن قطعی این مشکل پیدا کنند، ولی هم‌اکنون نیز با استفاده از روش‌های مختلفی که وجود دارد، می‌توان این اسکارها را تا حد قابل قبولی بهبود بخشید.

به گفته این متخصص پوست و مو، به کمک روش‌هایی که هم‌اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان جای زخم‌ها را 10 تا 15 درصد و گاهی هم تا 50 درصد بهبود بخشید. در صورتی که این درمان‌ها تکرار شود نیز می‌تواند نتایج بسیار خوبی برای بیمار داشته باشد.

با این حال وی می‌گوید: بهبودی جای زخم به طور صد‌درصد اتفاق نمی‌افتد، ولی در صورت درمان تا حد قابل قبولی رخ می‌دهد. به همین دلیل هم کسانی که اسکار آکنه دارند یا برای درمان اسکار تصادفات، سوختگی، بریدگی و... مراجعه می‌کنند از نتیجه درمان‌شان راضی هستند.

خوددرمانی نکنید

می‌گویند استفاده از سفیده تخم‌مرغ برای درمان سوختگی معجزه می‌کند یا برای بهبود بریدگی‌ها استفاده از عسل را موثر می‌دانند. این روش‌های درمانی هم به همین یکی دو مورد خلاصه نمی‌شود و خیلی‌ها از چنین راهکارهایی کمک می‌گیرند. در حالی که دکتر نیکبخت می‌گوید این درمان‌های خودسرانه و خانگی فقط شرایط زخم را بدتر می‌کند.

وی با بیان این‌که بیماران در صورت مواجهه با مشکلات پوستی نباید دیر به پزشک مراجعه کنند، یادآور می‌شود: به محض بروز چنین مشکلاتی باید با مراجعه به پزشک برای بهبود جای زخم اقدام کنید، زیرا در بسیاری از موارد، دست‌کاری‌ها می‌تواند وضع را بدتر از قبل کند.

این پزشک متخصص خاطرنشان می‌کند: بعضی از اسکارها و بعضی از انواع پوست ممکن است موجب ایجاد کلوئید شود. کلوئید نوعی ضایعه پوستی است که پس از برخی آسیب‌ها و بیماری‌ها و روی بعضی از پوست‌ها ایجاد می‌شود و آن قسمت از پوست گوشت اضافه می‌آورد. وی می‌افزاید: این وضع با درد، سوزش، خارش، تورم و سفتی همراه است و می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. بنابراین کسانی که پوست‌شان زمینه کلوئید دارد، پس از بروز هر مشکل یا ضایعه پوستی مثل آکنه باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

دکتر نیکبخت توضیح می‌دهد: با توجه به این‌که افراد با نوع پوست‌شان آشنایی ندارند، بهتر است به محض بروز هرگونه مشکلی با مراجعه به پزشک درباره روش‌ درمانی تصمیم‌گیری کنند، چون هر گونه دستکاری و درمان خودسرانه می‌تواند ضایعه را تشدید یا آن را گسترده‌تر کند و زمان طلایی بهبود جای زخم را هم می‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: اگر زخم باقی بماند، ممکن است عفونت کند و عفونی شدن زخم‌ها هم زمان و روند درمان را طولانی‌تر می‌کند و هم باعث می‌شود جای آن مدت بیشتری باقی بماند. بنابراین هر وقت، هر زخمی و به هر دلیلی ایجاد شود باید برای درمان از افراد متخصص کمک بگیرید. البته در مراحل اولیه به توصیه این پزشک متخصص می‌توانید زخم‌ها را به کمک مواد ضدعفونی‌کننده مانند بتادین یا الکل ضدعفونی کنید، ولی حداکثر تا 24 ساعت اگر بهبودی حاصل نشد، مراجعه به پزشک ضروری است./جام جم