به گزارش خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو که امروز یکشنبه 14 اردیبهشت ماه به منظور ارایه گزارشی در رابطه با آخرین وضعیت آب و برق کشور به نشست علنی خانه ملت آمده بود ضمن تبریک فرا رسیدن ماه رجب گفت: لازم می‌دانم به خاطر بازدیدی مقام معظم رهبری هفته گذشته از مجموعه صنعتی مپنا داشتند، از معظم له تشکر و قدردانی کنم و عرض کنم که رضایت ایشان از مجموعه فعالیت‌ها و رهنمودهایی که فرمودند قطعا اراده همکاران صنعت را در تداوم خدماتشان دو چندان خواهد کرد و امیدواریم برکاتش ظاهر شود.
 
وی افزود: مسئله آب یک چالش اصلی در هزاره سوم برای تمام جهان است براساس گزارش‌هایی که سازمان ملل در اجلاس جهانی مکزیک ارایه کرد در سال 2006 بیشتر از یک و دو دهم میلیارد نفر از جمعیت جهان یعنی 20 درصد از مردم از دسترسی به آب بهداشتی محروم بودند و متاسفانه پیش‌بینی شده که این رقم در سال 2025 به 40 درصد جمعیت 9 میلیاردی آن موقع برسد.  
 
وزیر نیرو گفت: این آمار نشان دهنده این است که مسائل مرتبط با آب، روز به روز در جهت وخامت و حادتر شدن حرکت می‌کند و این نیازمند این است که در تمام برنامه‌ریزی‌هایمان با دقت و مراقبت کامل عمل کنیم تا بتوانیم مدیریت صحیحی را بر منابع اعمال کنیم.  
 
چیت‌چیان افزود: کشور ما در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته و متاسفانه در ده سال گذشته ما شاهد این بودیم که متوسط بارش کشور ما از 250 میلی‌متر به 242 میلی‌متر در سال کاهش پیدا کرده ما با مسائل بسیار جدی در موضوع آب و منابع آب روبه رو هستیم در نتیجه خشک سالی‌های پی در پی و تغییرات اقلیم مجموع منابع آب تجدید شونده کشور ما که تا حدود 10 سال پیش از یکصد و سی میلیارد متر مکعب به طور متوسط برآورد می‌شد با کمال تاسف این الان به 120 میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده است.
 
وی اظهار داشت: در اوایل انقلاب میزان آب تجدید شونده به ازای هر فرد ایرانی حدود 4 هزار متر مکعب در سال بود الان در نتیجه تحولاتی که در اقلیم به وقوع پیوسته و هم چنین در نتیجه افزایش جمعیت این میزان الان از 1600 متر مکعب کمتر است و مطابق برآوردهای بین‌المللی که شده کشورهایی که کمتر از 1700 متر مکعب به ازای هر نفر آب تجدید شونده داشته باشند آن‌ها در کشورهای تنش آبی هستند و اگر از هزار متر مکعب کاهش پیدا کند آن مناطق وارد بحران آبی خواهد شد.
 
وزیر نیرو گفت: با این که متوسط آب تجدید شونده در کشور کمتر از1600 متر مکعب است اما توزیع این مقدار آب در مناطق مختلف کشور یکسان نیست در بعضی از مناطق مثل مناطق شمال غرب کشور که تلقی بر این است آنجا مناطق مساعدی است اما می‌بینیم در شرق دریاچه ارومیه میزان آب سرانه حتی کمتر از 600 متر مکعب است و این وضعیت بارش در استان‌ها است که تعداد بسیار قابل توجهی از استان‌ها میزان بارششان نسبت به متوسط بارش 46 سال قبل به صورت بارزی کاهش پیدا کرده است.
 
چیت‌چیان تاکید کرد: البته در چند استان غربی و یا شمال شرق الحمدالله بارش‌ها بیشتر بوده که مجموعا در کشور 7 درصد میزان بارش‌ها از متوسط کمتر بوده است ما در وضعیت بسیار حاد منابع آب هستیم و در بعضی مناطق شرایط نسبتا مساعد است.
 
وی افزود: در دنیا این نتیجه حاصل شده که اگر در یک کشوری کمتر از 20 درصد یعنی تا 20 درصد از منابع آب تجدید شونده را استفاده کنند آن کشور از نظر منابع آب پایدار است اگر تا 40 درصد استفاده شد این قابل تحمل است اما اگر از 40 درصد عبور کرد تا 60 درصد این کشور در مرحله تنش آبی است و اگر کشوری بیشتر از 60 درصد از منابع آب خودش را استفاده کند این ناحیه یا کشور در معرض بحران آب قرار گرفته است.
 
وزیر نیرو تاکید کرد: مصرف آب در کشور ما 96 میلیارد متر مکعب است این در مقایسه با 120 میلیارد متر مکعب کل آب تجدید شونده کشور نشان دهنده این است که ما حداقل 80 درصد از منابع آب کشورمان را مصرف می‌کنیم یعنی 20 درصد هم بیشتر از آن چه که در دنیا ارزیابی شده آب مصرف می‌کنیم البته ممکن است این سوال به نظر دوستان برسد که الان صنعت، شهرها ، کشاورزی آب مصرف می‌کنند چرا و به چه دلیل ما متوجه شویم که در مرحله بحران قرار گرفته‌ایم؟

چیت‌چیان افزود: اولین مورد به خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های داخلی کشور می‌پردازد مانند دریاچه ارومیه و تالاب بختگان که گویای این مسئله است و اگر وضعیت مصرف کننده به همین منوال پیش رود شرایط حادتر خواهد شد.
 
چیت چیان بحران منابع آب زیر زمینی را از دیگر نشانه‌های بحران در منابع آب خواند و ادامه داد: یکی از آسان‌ترین راه‌های تأمین آب استفاده از چاه‌ها است که بیش از نیمی از آب مورد نیاز کشور از طریق این آب‌ها تأمین می‌شود.
 
وزیر نیرو تاکید کرد: متاسفانه چاه‌های غیرمجاز زیادی حفر شده‌اند و از سوی دیگر چاه‌های مجازی که پروانه صادر شده برای برداشت آب دارند بیش از حد مجاز از آنها آب برداشت شده به گونه‌ای که در طی سالیان گذشته 100 میلیارد متر مکعب از ذخایر استاتیک سفره‌های آب زیرزمینی کاهش یافته که این میزان در طی سال گذشته به 11 میلیارد متر مکعب رسیده است.
 
چیت چیان گفت: این وضعیت به سرعت دشت‌های ما را به سمتی می‌برد که با اضافه کردن چاه‌ها و افزایش عمق چاه‌ها امکان استحصال آب بیشتر فراهم نشود و به تدریج کشاورزی از بین رود و موجب شود تا مراکز جمعیتی مجبور به جابجایی شوند.
 
وی با بیان اینکه روان آب رودخانه‌ها نیز از دیگر نشانه‌های بحران در منابع آب به شمار می‌رود افزود: طی 10 سال گذشته میزان روان آب رودخانه‌ها مجموعا در کشور به 46 درصد رسیده این هفت ماه امسال را نشان می‌دهد؛ در بلند مدت در 7 ماه اول سال آبی حدود 53 میلیارد متر مکعب جریان آب داشتیم؛ این در سال آبی جاری به 25 میلیارد متر مکعب یعنی کمتر از نصف کاهش یافته است.
 
وزیر نیرو تاکید کرد: زاینده رود کاملا خشک شده و در چند ماهه گذشته هیچ آبی جریان نداشته و این فقط به عنوان نمونه است و نمونه‌های بیشتری وجود دارد، کاهش منابع آب و افزایش نیازهای کشور از دیگر نشانه‌های بحران در منابع آب است که در این شرایط کشور با یک سری مسائل و تنش‌های اجتماعی سیاسی و حتی امنیتی مواجه شده است.
 
وی گفت: ما برای آنکه نگذاریم کشور وارد بحران‌آب شود باید میزان استفاده خود را از منابع تجدید شونده به 60 درصد محدود کنیم که این رقم اصلا مطلوب نیست که متأسفانه چاره‌ای جز آن وجود ندارد بدان معنا که ما می‌بایست حداکثر 72 میلیارد متر مکعب در کشور از منابع آب استفاده کنیم در حالی که 92 میلیارد متر مکعب در حال استفاده است.
 
وزیر نیرو تا کید کرد: باید رو به سمت مصرف پایدار یا استفاده پایدار از منابع آب آوریم بدان معنا که آب را چنان مصرف کنیم که نسل‌های آینده نیز امکان حیات از آن داشته باشند.
 
وی ادامه داد: مهمترین موضوعی که باید بر آن پافشاری شود مسئله مدیریت مصرف آب و ارتقاء بهره وری در بخش کشاورزی است از کل منابع آب 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و اگر مقایسه ای به راندمان آبیاری دیگر کشورهای مختلف بیاندازیم متوجه تغییر آن خواهیم شد.
 
وی با یادآوری این که برای تولید محصولات به ازای هر هکتار برنج 25 هزار متر مکعب آب مصرف می کنیم ادامه داد:در دنیا این میزان معادل 15 هزار متر مکعب است با وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی نمی‌توانیم نیازهای کشور را پاسخگو باشیم؛ 40 درصد مواد مورد نیاز کشور اکنون وارد می‌شود در حالی که اگر با بهره وری بیشتر کار کنیم قادر خواهیم بود که هم درآمد و تولید را بیشتر کنیم و هم مصرف آب را کم کنیم‌با مشارکت و راهنمایی نمایندگان به راه حل جامعی در این مسئله برسیم و بتوانیم بهره وری را ارتقاء دهیم.

وزیر نیرو در پاسخ به ابوترابی‌فرد مبنی بر کمبود آب شرب و خشکسالی در بعضی از مناطق روستایی که منجر به بحران آب شده است، تصریح کرد: در حال حاضر حدود 54 میلیون نفر در شهرها و 16.2 میلیون نفر در روستاها تحت پوشش منابع آبی هستند، که این مقدار یعنی 98.8 درصد در شهرها و 77.8 درصد در روستاها است.
 
وی ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر برخی از روستاها با تانکر آبرسانی می‌شوند که خوشبختانه در تنظیم بودجه سال 93 به این مسئله توجه شد و در ردیف مستقلی برای آبرسانی به روستاها در نظر گرفته شد اما ما بیشتر از این مقدارها برای رفع کمبود آب در روستاها نیازمندیم ولی باید گفت که همین مسئله منجر به مهاجرت بسیاری از روستاها به شهرها شده‌است.
 
چیت چیان اظهار داشت: برای پیگیری رفع کمبود آب در کشور در حال حاضر 390 پروژه مطالعاتی فعال و 1900 پروژه اجرایی آب شهری وجود دارد، همچنین 350 مورد مطالعات فاضلاب شهری و 510 مورد پروژه اجرایی فعال فاضلاب شهری برای این امر در نظر گرفته شده است، از سوی دیگر تعداد مجتمع‌های اجرایی پروژه‌های مطالعاتی آب 280 مورد است که این مورد در رابطه با مجتمع روستایی دارای پروژه‌های اجرایی فاضلاب 7 مورد است اما ما با محدودیت منابع فعالیت برای رفع کمبود آب را محدود کرده‌است و موارد این‌چنینی نشان می‌دهد که کارهای اجرایی ما بیشتر از منابع بوده است.
 
چیت‌چیان خاطر نشان کرد: برنامه‌ها کاملا روشن و مشخص است و باید کار مناسب برای رفع کمبود آب انجام شود، همچنین قرارداد 76 پروژه فعال برای رفع مشکلات صنعت برق با بخش خصوصی بسته شده است، که تقاضای ما این است که اگر ردیف آب تضمینی را در بودجه در نظر بگیریم بیشتر می‌توانیم بخش خصوصی را در این امر مشارکت دهیم.
 
وی یادآور شد: برای 840 طرحی که در صنعت آب وجود دارد بیش از 1100 میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا این طرح‌ها انجام شود و باید بسیاری از اعتبارات در بخش صنعت آب افزایش پیدا کند تا بتوان مشکلات این حوزه را مرتفع کرد.
 
وزیر نیرو ادامه داد: از سوی دیگر در رابطه با اقدامات انجام شده در بخش برق نیز باید گفت که در حال حاضر ظرفیت نیروگاه‌های برق در کشور 70 هزار مگاوات است و 30 میلیون مشترک برق در سراسر کشور وجود دارد، ما با 7 کشور مبادله برق داریم و 11.7 میلیارد کیلووات ساعت برق از ایران به برخی از کشورها صادر می‌شود و 3.7 میلیارد کیلووات ساعت برق به ایران وارد می‌شود.
 
وی خاطر نشان کرد:‌ از شهریور 92 تا به امروز 1384 مگاوات نیروگاه جدید به صنعت برق وارد شده است که از هم اکنون تا 2 ماه آینده یعنی تا اوایل تابستان 1168 مگاوات نیروگاه جدید وارد صنعت برق می شود. که باید اشاره کرد که 808 مگاوات نیروگاه تا پایان سال وارد مدار خواهد شد اما ذکر این نکته مهم است که باید سالانه 5 هزار مگاوات برق وارد مدار شود اما به دلیل اینکه در 2 سال گذشته سرمایه گذاری در این بخش کاهش پیدا کرده است ما با کمبود برق مواجه بودیم.
 
وزیر نیرو تصریح کرد: در طول چند ماه گذشته با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شد نیروگاه‌های جدیدی با سرعت هر چه بیشتر به صنعت برق وارد می‌شود که در 5 سال آینده بالغ بر 31 هزار مگاوات برق به صنعت برق وارد می‌شود که از این مقدار یک چهارم کل ظرفیت به عهده دولت است اما در حال حاضر با کمبود ظرفیت تولید برق مواجه هستیم که در این 2 سال نیازمند اعمال سختگیرانه مدیریت مصرف برق می‌باشیم تا این دوره بحرانی را پشت سر بگذاریم.
 
چیت‌چیان ادامه داد: به غیر از سال 89 یعنی در مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها که برق با افزایش قیمت مواجه گردید در هیچ سال دیگری در این موضوع رشد نداشتیم و این صنعت را با شکاف قابل توجه بین تولید و مصرف مواجه کردند .  
 
وی در رابطه با سد دوستی نیز گفت: این سد مشترک بین ایران و ترکمنستان است و آب مورد نیاز آن از بعضی از رودها در افغانستان سرچشمه می‌گیرد افغانستان در این زمینه طرح‌هایی دارد و محدودیت‌هایی برای تأمین آب این سد وجود دارد متأسفانه این سد که در سال گذشته آب فراوانی را در خود جای داده بود در حال حاضر حدود 50 میلیون متر مکعب آب دارد که نگرانی‌هایی را برای تأمین آب مورد نیاز مشهد به وجود آورده است اما پیش بینی شده است که 40 حلقه چاه جدید و یک سد جدید در این منطقه به وجود آید تا مشکلات را در مواقع اضطراری مرتفع کند.  
 
وزیر نیرو در پایان خاطر نشان کرد: کمیته ویژه برای 12 شهر بزرگ کشور که در مرحله بحران آب هستند، تشکیل شده است که زیر نظارت این کمیته باشند تا تابستان امسال بدون مشکل کمبود آب سپری شود.

انتهای پیام/