به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، بنزین در پالایشگاه‌های نفت تولید می‌شود. ماده‌ای که با تقطیر از نفت خام جدا می‌شود بنزین طبیعی نام دارد که ویژگی‌های مورد نیاز را برای موتورهای پیشرفته (به طور خاص نرخ اکتان پایین را ببینید.) ندارد اما بخشی از مخلوط را تشکیل خواهد داد. توده بنزین شامل هیدروکربن‌های دارای پنج تا هفت اتم کربن در هر مولکول می‌باشد.

به طور کلی بعضی از فرایندهای مهم این محصوص استراتژیک رفرمات که در اصلاح کننده کاتالیزوری با عدد اکتان بالا شامل مقدار زیادی ماده آروماتیک و مقدار بسیار کم آلکن‌ها است.

بنزینی که توسط کاتالیزور شکسته شده که همچنین گازولین ویا مولکول نفتا نامیده می‌شود از فرایند تجزیه کاتالیزوری با عدد اکتان مناسب محتوای آلکن اولفین‌های بالا و سطح بالای ماده آروماتیک تهیه می‌شود. هیدرورکراکت سنگین متوسط و سبک از هیدروکراکر با عدد اکتان متوسط تا پایین و سطح ماده آروماتیک مناسب تهیه می‌شود.

بنزین طبیعی (که دارای نام‌های زیادی است) مستقیما از نفت خام با عدد اکتان پایین ماده آروماتیک پایین (به نفت خام بستگی دارد) مقداری از نفتن‌ها سیکلو آلکان‌ها و اولفین‌ها ی صفر آلکن‌ها، آلکیلات تولید شده در واحد آلکیلاسیون دارای عدد اکتان بالا بوده و آلکان پارافین خالص است عموما دارای زنجیره‌های شاخه دار است.  ایزومرات (با نام‌های مختلف) که جهت افزایش عدد اکتان خود از بنزین طبیعی ساخته می‌شود و مقدار کمی مواد آروماتیک دارد.

به طور کلی بنزین معمولی عمدتا مخلوطی است از پارافین‌ها، آلکان‌ها، نفتن‌ها، سیکلو آلکان‌ها، آروماتیک‌ها و اولفین‌ها آلکن‌ها می باشد. 

امروزه بسیاری از کشورها در موردترکیبات آروماتیک بنزین به طور عام بنزن به طور خاص و ترکیب اولفین آلکن محدودیت‌هایی را اعمال می‌کنند. تقاضای اجزای تشکیل دهنده پارافین آلکان خالص با عدد اکتان بالا از قبیل آلکیلات در حال افزایش است و پالایشگاه‌ها مجبور به افزودن واحدهای پردازش جهت کاهش محتوای بنزن هستند. طبق استانداردهای جهانی، میزان بنزن موجود در هر لیتر بنزین نباید بیش از یک درصد باشد.

در همین مدت رسانه‌ها اسناد مختلفی را منتشر کردند که نه تنها سالم بودن بنزین تولید پتروشیمی‌ها را بر اساس استاندارد یورو 4 اثبات می‌کرد، بلکه در برخی موارد کیفیت بنزین‌های وارداتی را نیز به شدت زیر سوال می‌برد. اما در همین حال همچنان مسئولان وزارت نفت به شدت بر متوقف شدن بنزین توسط پتروشیمی‌ها و افزایش واردات بنزین اصرار دارند؛ تا جاییکه اکثر مسولان به نقد انتقاد در خصوص بنزین تولید پتروشیمی‌ها و بنزین وارداتی اظهار نظرهای مختلفی را ارائه می کردند که در جای خود شبهه ای را برای مردم بوجود آورد.

در همین راستا جلیل سالاری قائم مقام سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در میزگرد تخصصی واردات بنزین گفت:  در پالایشگاه‌هایی که تا قبل از سال 79 تأسیس می‌شد، هیچ‌گونه ملاحظات زیست‌محیطی و استانداردهای بین‌المللی را رعایت نمی‌کردند و بنزین تولیدشده در حد استاندارد یورو2 بود.

** جایگزینی واردات بنزین با اکتان‌افزا دریافتی از پتروشیمی ها اشتباه است
 
 جایگزینی واردات بنزین با اکتان افزان دریافتی از واحدهای پتروشیمی ضمن تکرار اشتباهات گذشته فاقد گزارش مستند فنی، اقتصادی، زیست محیطی و گواهینامه انطباق با استاندارهای اجباری 4904 است؛ به موجب تبصره دو قانون ذیل ماده سه قانون و مقررات سازمان ملی استاندارد در دستگاه‌های ناظر در صادرات و واردات باید ضمن پایش از ورود آن جلوگیری کنند.  
 
وی افزود: عدم توجه به توسعه واحدهای پایین‌دست در حوزه نفت موجب شد میزان مصرف بنزین به حدی افزایش یابد که در سال 85 واردات بنزین به 25 میلیون لیتر در روز رسید که هزینه‌ای بالغ بر 5 میلیارد دلار در سال برای دولت داشت.  
 
سالاری با اشاره به اینکه پالایشگاه‌های جدید مثل اراک و بندرعباس کپی‌سازی از پالایشگاه اصفهان است گفت: تا سال 79 هیچگونه سیاست گذاری فنی، اقتصادی برای ارتقاء کیفیت و افزایش تولید بنزین و ساخت پالایشگاه متناسب با استانداردهای روز دنیا انجام نشد و صرفا دو مولفه نفتا و ریفورمیت با نسبت 100 و 40 با هم ترکیب می‌شد به نوعی که این فرآورده استانداردهای زیست‌محیطی (احتراق، آلایندگی و فراریت) را پوشش نمی‌داد.

 
وی با بیان اینکه مشخصه‌های فرآورده‌های نفتی در سال 79 در حد استانداردهای یورو2 بود گفت: از طرف دیگر با افزایش ظرفیت کمی و عدم توسعه واحدهای پایین دستی شرکت های پالایشی با انباشت نفتا مواجه شدند و مجبور به استفاده از بنزین وارداتی گردیدند.
 
سالاری با یادآوری اینکه در سال 85 روزانه 27.5 میلیون لیتر بنزین با شاخص یورو 2 و با هزینه 5 میلیارد دلار وارد کشور می‌شد گفت: هزینه تأسیس پالایشگاه در آن سال‌ها 1.5 میلیارد دلار بیشتر نبود؛ با اعمال تحریم‌ها فرصت‌های مناسبی جهت اصلاح ساختارهای معیوب و استفاده بهینه از ظرفیت تولید بنزین در داخل ایجاد شد.  
 
مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به آغاز تحریم بنزین در سال 89 گفت: در آن زمان از فرصت تحریم استفاده شد و ساختاری معیوب قدیمی اصلاح شد و با اجرای نظام سهمیه‌بندی رشد مصرف بنزین کنترل گردید.  
 
وی گفت: متأسفانه در دوره مدیریت جدید وزارت نفت با اقدامی شتاب‌زده سعی در واردات بنزین دارد، که علت آن را آلایندگی آن اعلام می‌کند، در حالی که کیفیت بنزین تولیدی داخل مناسب بوده و قیمت تمام شده آن کمتر از بنزین وارداتی است.
 
**واردات 7 میلیون لیتر بنزین در ابتدای امسال
 
سالاری با اعلام اینکه از ابتدای امسال تاکنون روزانه 7 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است گفت: این در حالی است که روزانه 6.3 میلیون لیتر بنزین از واحدهای پتروشیمی هم دریافت می‌شود. از سوی دیگر تاکنون 70 تن ام‌ام‌تی نیز وارد کشور شده است که ام‌ام‌تی یا همان به گفته رسانه‌ها بنزین چینی وارد کشور شده است.  
 
وی با تاکید بر اینکه با اجرای فاز دوم هدفمندی، زیرساخت‌های جدید و تولید روزانه 65 میلیون لیتر بنزین در کشور نشان می‌دهد که ضرورتی به واردات بنزین نیست تصریح کرد: البته این موضوع نیازمند یک مدیریت جهادی است.  
 
10میلیون لیتر ظرفیت خالی پالایشگاه‌های بنزین  
 
سالاری افزود: ظرفیت تولید بنزین در کشور وجود دارد و به جای واردات باید مدیریت درستی برای ظرفیت‌های هدر رفته انجام شود.  
 
قائم مقام سابق شرکت ملی پالایش و پخش فراورده نفتی با بیان اینکه در سال‌های گذشته افزایش تولید بنزین انجام شده، اما کافی نبوده است گفت: اگر چه تولید بنزین از 43 میلیون لیتر به 63 میلیون لیتر رسیده است اما هنوز اشکالات زیادی از نظر قانون، اجرا و مدیریت وجود دارد که در صورت اصلاح آنها میزان تولید بنزین از مصرف فراتر می‌رود.
 
به گفته سالاری،‌ در سال‌های گذشته به موارد قانونی عمل نشده است، به جای پرداختن به اهداف کیفی، بیشتر به کمیت پرداخته‌اند و هنوز تعدادی از پالایشگاه‌های تولیدکننده بنزین یا خارج از سرویس هستند و یا با ظرفیت خالی کار می‌کنند.  
 
وی ادامه داد: علت اینکه شاخص‌های کیفی اجرا نمی‌شود عدم اجرای قانون است. باید انگیزه به بخش خصوصی اعمال شود تا به دنبال طرح‌های زیست محیطی باشد. در حال حاضر قانون اجرا نمی‌شود. در بند یک قانون آمده است که در کنار اصلاح قیمت، اصلاح مابه‌التفاوت  اعمال شاخص کیفی باید صورت گیرد.

مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش پخش فرآورده های نفتی اظهار کرد: همچنین بند " ق" تبصره 2 نیز به جای اهداف کیفی به اهداف کمی توجه شده است.  اکنون ظرفیت‌هایی در کشور ایجاد شده است که باید به بهره برداری برسد. 

** اصلاح نظام سنتی سوخت کشور  
 
سالاری بیان کرد: نظام سنتی باید اصلاح شود. بحث بعدی در موردتنوع سبد سوخت است. در مورد مصرف سوخت در کارت‌های هوشمند و تراکنش و خطا باید اقدام کنیم که در این مرحله اتلاف کیفی و انحراف کیفی یک بحث اساسی است که به آن توجه نمی‌شود تا زمانی که با نظام سنتی سیستم را اداره کنیم و به بخش خصوصی هم میدان ندهیم این مشکلات را داریم.  
 
** اصلاح تراکنش‌های خطا در کارت سوخت  
 
وی ادامه داد: تراکنش‌های خطا در کارت‌های سوخت باید اصلاح شود تا از میزان هدررفت سوخت جلوگیری شود. نظام سنتی در سیستم‌ها باید بهینه شود.  
 
سالاری گفت: باید به بخش خصوصی اجازه میدان بیشتری داده شود و بررسی شود که چرا در سال‌های گذشته میزان مصرف بنزین 8 درصد افزایش یافته است. آیا میزان فروش منطقه ای کشور را بررسی کرده‌ایم؟آیا گفته‌ایم عوامل کجاست؟ اگر در این بخش‌ها مدیریت انجام شود در بحث بنزین با اقداماتی که تا کنون صورت گرفته و پروژه هایی که وجود دارد می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.  
 
وی افزود: در صورتی که این ضعف‌ها مدیریت شود، پالایشگاه‌های اصفهان و بندرعباس ظرفیت تولید 8 میلیون لیتر و آبادان 2 میلیون لیتر دارند که مجموع آنها 10 میلیون لیتر یعنی بیش از نیاز کشور به واردات خواهد بود.  
 
سالاری اظهار داشت: از ابتدای سال جاری، روزانه 7.5 میلیون لیتر بنزین وارداتی و 6.5 میلیون لیتر از بنزین پتروشیمی‌ها برای تأمین مصرف مازاد تولید داخل مورد استفاده قرار گرفته است.  
 
وی تأکید کرد: با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و همچنین اجرای چند اقدام اصلاحی دیگر که بیان خواهد شد، نیازی به واردات بنزین نیست.
 
توجیه فنی اقتصادی پالایشگاه اصفهان انجام شد و در سال 81 باید این کار انجام می‌شد، و تفکیک بنزین‌ از سال‌های گذشته انجام شده است، چرا در شرایط فعلی مسئولان دست واسطه‌ها را قطع نمی‌کنند و ریفرمیت تولید شده در پتروپالایشگاه‌ها را پس از تحویل به شرکت‌های خارجی بنزین تحویل می‌گیرند و این اقدام در داخل کشور امکان عملیاتی دارد.  
 
وی تاکید کرد: اما در پالایشگاه اراک به برکت تحریم بود که این کار اتفاق افتاده بود و این تفکیک انجام شده بود. در بحث اینکه نفت نمی‌توانیم تامین کنیم باید بگویم چطور ریفرمیت پتروشیمی‌ها از ابتدای سال جاری، روزانه 7.5 میلیون لیتر بنزین وارداتی و 6.5 میلیون لیتر از بنزین پتروشیمی‌ها برای تأمین مصرف مازاد تولید داخل مورد استفاده قرار گرفته است.  
 
** دست واسطه‌ها باید قطع شود  
 
سالاری افزود: اگر نفت‌ به پالایشگاه‌ها منتقل شود می‌توانیم مشکل را حل کنیم. ظرفیت‌ها وجود دارد. دست واسطه‌ها باید قطع شود.  
 
وی افزود: اکنون ظرفیت تولید ریفرمیت پتروشیمی‌ها بالاست و از این طریق امکان تأمین نیاز داخلی وجود دارد.

**بنزین وارداتی بدون تایید بازرسان وارد کشور نمی‌شود

محمدرضا نادری معاون فنی امور گمرکی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران در رابطه با کیفیت بنزین های وارداتی گفت: بازرسان شرکت ملی پخش فراورده های نفتی در آزمایشگاه های مجهز از بنزین های وارداتی نمونه برداری کرده و اگر مورد تایید بازرسان نباشداز ورود آن جلوگیری کرده و آن را نمی پذیرند.

وی افزود :در کل هیچ محموله بنزین وارداتی قبل از تست و تایید بازرسان شرکت ملی پخش فراورده های نفتی وارد کشور نمی شود.

نادری در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا آمار و ارقام صادرات و واردات بنزین به صورت تن اعلام می شود گفت: برای هر تغییر کوچکی باید نرم افزار ها ی مربوطه تغییر کند و در حال حاضر جمع آمار در گمرک به صورت تن است و در کل بنزین به صورت تن اظهار می شود و چون در آمار گیری استفاده از واحد تن راحت تر است از آن استفاده می شود.
 
معاون فنی گمرک در پایان تصریح کرد: از نظر گمرک صاحب کالا کسی است که اسناد خرید و حمل به نام او باشد و برای واردات بنزین اسناد به نام شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است.
 
**بعد از 102 سال هنوز هیچ دانش فنی در کشور بومی نشده است  
 
سالاری در ادامه تأکید کرد: در حالی که بعد از 102 سال هنوز هیچ دانش فنی در کشور بومی نشده بود، به برکت تحریم آیزو مریزاسیون را بومی کردیم و الان بنزین به جای دو برش به 5 تا 6 برش رسیده است.  
 
قائم مقام سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ادامه داد: با وجود آنکه کشورمان 100 سال در لایسنس سابقه دارد اما یک لایسنس نیز بومی سازی نشده است.
 
** واردات توسط واسطه‌ها و به صورت غیرشفاف انجام می‌شود  
 
جلیل سالاری گفت: قرارداد ما با پتروشیمی‌ها مشخص است و قیمت و گواهینامه درصد آلاینده‌ها روی آن قرار دارد در حالی که واردات توسط واسطه‌ها و به صورت غیرشفاف انجام می‌شود.

 
وی تصریح کرد: هم اکنون mmtکه وارده به  پالایشگاه شیراز بخاطر روان سوزی تزریق بنزین تولیدی شده است که خود عامل آلودگی هواست.
 
رئیس جایگاه داران سوخت کشور تاکید کرد: زمانی که دم از خودکفایی بنزین در کشور می زنیم چه لزومی دارد که واردات بنزین داشته باشیم و محیط زیست را آلوده کنیم و این موضوع با شعار تولید ملی و مسقل بودن کشور منافات دارد.
 
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه با بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس در طی 10 ماه اینده کشور از تولید بنزین خودکفا می شود باید توان داخلی را باور کرده و کشور را به سمت توسعه سوق داد.

رئیس جایگاه داران سوخت کشور تاکید کرد: متاسفانه پالایشگاههای که در داخل ساخته می شود با الگوسازی از پالایشگاه قدیم بوده باید طراحان و ایده پردازان به سمت الگوبرداری از تکنولوژی روز دنیا باشند.

انتهای پیام/

گزارش: حبیبه رحیمیان