محمد جواد ظریف در آستانه دور جدید مذاکرات هسته ای ایران با گروه پنج بعلاوه یک، در مقاله ای که در شماره روز جمعه روزنامه واشنگتن پست منتشر شد، با اشاره به اینکه مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی به مرحله حساسی رسیده است، تاکید کرد: در حد معقولی اطمینان دارم که تا یک ماه آینده قادر خواهیم بود به راه حل جامعی در این رابطه برسیم. راه حلی که تضمین کند برنامه هسته ای ایران همواره صلح آمیز باقی خواهد ماند و همه آنچه برای این منظور نیاز است، توجه هشیارانه و جدی به واقعیت های موجود و تبعات انتخاب جایگزین های چنین راه حلی است.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به اینکه در گذشته، گرفتاری در دام برخی توهمات سبب از بین رفتن فرصت های به وجود آمده شده است، تاکید کرده است: نباید اجازه داد که باردیگر چشم انداز واقعی امکان حصول به یک توافق تاریخی نابود شود.
وی به ارائه طرحی از سوی خود به غربی ها در نشست ده سال پیش پاریس اشاره کرده و نوشته است: آن طرح شامل مجموعه ای از اقدامات پیشنهادی برخی دانشمندان مستقل و غیر ایرانی بود که تضمین می کرد برنامه هسته ای ایران تا ابد صلح آمیز خواهد ماند.
ظریف درباره کارشکنی آمریکایی ها در آن مقطع می افزاید: با این حال و با فشار دولت بوش، طرف های مقابل از ما خواستند تا از غنی سازی حداقل تا سال 2015 میلادی خودداری کنیم که این موضوع سبب شد عملا امکان حصول به توافق از بین برود.
وی با گلایه از اینکه غرب با اشتباه گرفتن تعامل سازنده ایران به عنوان نشانه ضعف و با انتخاب گزینه اعمال فشار و تحریم به منظور امتیازگیری، عملا سبب تغییر موضع ایران شد، تاکید کرده است: این تغییر موضع هم در نتیجه صندوق های انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 و هم در توسعه فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران نمایان شد.
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه امروز و در حالی که به سال 2015 میلادی نزدیک می شویم، نتیجه زیاده خواهی های گذشته و گرفتاری در توهم تأثیر تحریم ها کاملا مشخص شده است، می نویسد: در ده سال گذشته، تعداد سانتریفیوژهای ایران از دویست به بیست هزار عدد رسیده، ظرفیت غنی سازی ایران از 3.5 درصد به 20 درصد ارتقا یافته است و رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک، کمتر از یکسال دیگر افتتاح خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه هیچ کس نمی تواند عقربه های ساعت را به عقب برگرداند، نوشته است: قربانی هایی داده شده، میزان توانایی های ما به شکل وسیعی افزایش یافته و دانش و تخصص های جدیدی کسب شده است که هیچ کدام از اینها را نمی توان با آرزو یا حتی از طریق مذاکره نادیده گرفت.
ظریف با اشاره به مسئولیت خود و رئیس جمهور در مذاکرات هسته ای و اعتقاد ایران به تعامل سازنده، از آمادگی کشورمان برای ارائه تضمین هایی درباره طبیعت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته ای ایران خبر داده و نوشته است: اقدامات پیشنهادی ما موثر و جدی هستند و تفاوت های واقعی ایجاد می کنند، با این حال ما از دستاوردهای فناوری دانشمندان خود چشم پوشی نمی کنیم یا آن را به موضوعی بی معنی و نمایشی تبدیل نخواهیم کرد چراکه انتظار چنین کاری از ما، نه دوراندیشانه است و نه به نفع اهداف عدم اشاعه خواهد بود.
وی به توافق اخیر ایران و پنج بعلاوه یک درباره موضوع هسته ای اشاره کرده و نوشته است: ما جدیت خود را نشان داده ایم و به فاصله صد روز از آغاز مسئولیتم به عنوان مذاکره کننده هسته ای، نخستین توافق هسته ای در دهه گذشته با گروه 1+5 نهایی شد.
وزیر امور خارجه کشورمان می افزاید: آژانس بین المللی انرژی اتمی تصدیق کرده که ما همه تعهداتمان را در این توافق بطور کامل اجرا کرده ایم و همکاری های ما با آژانس به بالاترین سطح در سال های اخیر رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه ما آماده ایم که این مسیر را ادامه دهیم، نوشته است: بسیار کوته بینانه خواهد بود اگر مجددا برخی توهمات، بتوانند حرکت ما به سمت یک دستاورد تاریخی را از مسیر خود خارج کند.
ظریف خطاب به غربی ها تاکید کرده است: درهیچ زمانی بهتر از زمان حاضر نمی توان یکبار و برای همیشه بحران غیر ضروری هسته ای را خاتمه بخشید، زیرا شرایطی فراهم است تا همه طرف ها بتوانند دستاوردهایی داشته باشند، پیش از اینکه پنجره همکاری و واقع گرایی بسته شود.
وی با مسلم خواندن اینکه همواره می توان بهانه هایی را برای نابود کردن توافق پیش رو یافت، می نویسد: توافق پیش رو، توانایی ایجاد تغییرات مهمی را در منطقه دارد و شاخص ترین این بهانه ها، توسل به افسانه نقطه فرار هسته ای است.
وزیر امور خارجه کشورمان می افزاید: برای سال ها، گروهی کوچک ولی قدرتمند از کنشگران سیاسی در آمریکا، تبلیغات بی منطقی را به راه انداخته اند مبنی بر اینکه ایران در چند ماه، قادر خواهد بود مواد شکاف پذیر لازم را برای ساخت یک بمب اتمی فراهم کند. اگرچه بهترین راه برای جلوگیری از چنین احتمال دور از ذهنی، حصول یک توافق واقع گرایانه با ایران است، با این حال بررسی و مداقه درباره این ترس موهوم، مفید و سازنده خواهد بود.
محمد جواد ظریف با هدف غیرمنطقی بودن تبلیغات اقلیت قدرتمند آمریکایی ضد ایران، مخاطبان روزنامه واشنتگتن پست را چنین راهنمایی می کند: حتی اگر ایران بخواهد به سمت ساخت بمب هسته ای حرکت کند، نخست باید همه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را از خاک خود اخراج کند و همه ترتیبات برنامه هسته ای خود را مجددا تغییر دهد تا بتواند مواد شکاف پذیر با درجه خلوص مناسب را برای ساخت تسلیحات تولید کند.
وی می افزاید: در مراحل بعدی ایران باید این مواد شکاف پذیر را به فلز تبدیل کند و آنها را به شکل مخصوص و مناسب برای بمب قالب گیری و سپس مراحل بی شمار و پیچیده دیگری را که ویژه ساخت سلاح است، اجرایی کند.
وزیر امور خارجه کشورمان بعد از طرح مقدمات یاددشده می افزاید: ولی هیچ کدام از این قابلیت ها در ایران وجود ندارد و ایجاد آنها مستلزم شروع از نقطه صفر است، این موضوع چندین سال و نه چندین ماه، بطول خواهد انجامید.
وی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران حتی زمانی که زمان کافی در اختیار داشت، هرگز به ساخت بمب حتی به عنوان یک گزینه ممکن فکر نکرده است، می نویسد: در فاصله بین سال های 2005 تا 2013 میلادی ( 1384 تا 1392 شمسی)، یعنی زمانی که روابط ایران با غرب و آژانس در پایین ترین حد خود بود، ایران زمان کافی، موانع کمتر بین المللی، بازرسی های به نسبت آسان تر و سانتریفیوژهای کافی را برای ساخت بمب دارا بود.
ظریف در ادامه این بحث با اشاره به هزینه های ایران در آن مقطع، از طریق تحمل تحریم های سنگین و ناعادلانه ای که بسیار فراتر از تحریم های اعمال شده ضد کشورهایی بود که واقعا بمب اتمی ساخته اند، تاکید می کند: با وجود همه این واقعیت ها، ما کوچکترین قدمی برای ساخت تسلیحات هسته ای بر نداشتیم و دو گزارش پی در پی ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا، متشکل از 16 نهاد امنیتی آن کشور در سال های 2007 و 2012 میلادی نیز این موضوع را تایید می کنند.
وی با ابراز تاسف از اینکه عده ای در غرب با توسل به دو افسانه موهوم و خطرناک که می گوید ایران برای دفاع از خود به بمب نیاز دارد یا فقط چندماه با ساخت بمب فاصله دارد، همه واقعیت های مهم یادشده را نادیده می گیرند، می نویسد: تاسف بارتر این خواهد بود که چنین توهماتی، تفاهمی را که مطمئن ترین و امن ترین راه برای جلوگیری از اشاعه هسته ای است، به مخاطره اندازد.
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید مجدد مبنی بر اینکه امروز و در مذاکرات ایران با 1+5 فرصتی منحصر بفرد در اختیار است تا اقدامات اعتمادساز بلندمدت آغاز شود، می نویسد: این اقدمات می تواند در کنار بازرسی های گسترده و ترتیبات نظارتی مربوطه، بزرگترین تضمین را ارائه دهد که برنامه های هسته ای ایران تا ابد و کاملا صلح آمیز باقی خواهد ماند.
وی با اشاره به اینکه برای فایق آمدن بر موانع موجود بر سر راه این دستاورد تاریخی، باید به افق های پیش رو نگریست، تاکید می کند: در عین حال نباید از درس های گذشته غافل شد، درک این نکته که چگونه برخی توهمات، فرصت های فراوان را از بین برده اند، دارای اهمیت زیادی است و اقدام برای جلوگیری از تکرار این توهمات، ضروری است.
محمد جواد ظریف در پایان این مقاله خطاب به همتایان خود در گروه پنج بعلاوه یک می نویسد: درحالی که به زمان تبدیل تفاهم موقت هسته ای به راه حلی جامع نزدیک می شویم، از همتایان خود می خواهم اراده ما برای رفع نگرانی ها را با درک عزم راسخ مردم ایران برای گرفتن احترام به حقوق و عزت شان پاسخ دهند.
فراز پایانی مقاله ظریف در روزنامه واشنگتن پست تکرار محور اصلی این سرمقاله درباره توهمات است و می نویسد: پیش از هر چیز، از آنها می خواهم که اجازه ندهند که برخی توهمات، حرکت چشمگیری را که برای پایان دادن به بحرانی غیرضروری و گشودن افق های جدید آغاز شده است، از مسیر خود خارج کند.