امروز در تاریخ؛
از تصویب قطعنامه 598 شورای امنیت تا اختراع ساعت تخم مرغی
تصویب قطعنامه 598 شورای امنیت، واگذاری شیلات شمال ایران، سومین شب قدر، تولد "بنیتو موسولینی" دیکتاتور ایتالیا، مرگ مخترع رادیو، آغاز عملیات والفجر 2 و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 29 تیر 1393 خورشیدی برابر با 22 رمضان 1435 هجری و 20 جولای 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
تصویب قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره لزوم پایان جنگ ایران و عراق (1366 ش)
قطعنامه 598 شامل 10 ماده بود که به اتفاق آرای 15 عضو شورای امنیت به تصویب رسید. این قطعنامه یکی از معدود موارد مورد اتفاق پنج عضو دایمی شورای امنیت در تاریخ چهل ساله سازمان ملل تا آن روز به شمار می‌رود. رژیم بعثی عراق بلافاصله موافقت بدون قید و شرط خود را با مفاد آن، مشروط به متابعت ایران از آن اعلام نمود. از آنجا که در قطعنامه 598، برخلاف قطعنامه‌های قبلی این سازمان، تا حدودی نسبت به حقوق ملت ایران توجه شده و نکات مثبت در آن آمده بود، دولت ایران آن را رد نکرد و تنها شرط تحقق آن را تعیین متجاوز اعلام نمود.
پا فشاری ایران برای شناسایی متجاوز، بار دیگر بر دشمنان ایران گران آمد و آنان را وارد میدان کرد که در این میان آمریکا با حضور بیش از 43 رزمناو در خلیج فارس و دیگر متحدان نیز با اهدای سلاح‌های گوناگون، اوج اتحاد خود را با رژیم عراق به نمایش گذاشتند. از آن پس، دشمن بعثی با حمایت همه جانبه و به کارگیری گسترده سلاح‌های شیمیایی، غیرانسانی‌ترین اعمال را در جنگ انجام داد و حتی از کشتار مردم کشور خود نیز که به رزمندگان اسلام پناه داده بودند، ابا نکرد. سرانجام با وقوع حوادث متعدد، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، با درک توطئه غرب و نیز در نظر گرفتن منافع و مصالح نظام، قطعنامه 598 شورای امنیت را یک سال بعد در 27 تیرماه 1367 پذیرفتند.
واگذاری شیلات شمال ایران به "استفان لیانازوف" سرمایه‌دار روسی (1272 ش)
پس از آن‌که ناصرالدین شاه قاجار امتیاز رویتر مبنی بر تاسیس بانک شاهنشاهی و بهره‌برداری از بعضی معادن ایران را به انگلیسی‌ها واگذار کرد، دولت روسیه نیز به هم‌چشمی انگلستان در صدد اخذ امتیاز جدیدی بود. سرانجام دولت روس با تحت فشار قرار دادن شاه، امتیازات متعددی از جمله امتیاز شیلات شمال ایران و صید ماهی و نیز امتیاز تاسیس بانک استقراضی را به دست آورد. در این میان، استفان لیانازوف، از سرمایه‌داران روسی، امتیاز شیلات شمال ایران را به دست آورد. پس از مرگ لیانازوف، امتیاز شیلات شمال به ورثه او منتقل گردید. پایان آخرین دوره امتیاز لیانازوف، با انقلاب روسیه و از هم گسیختن امور ورثه مصادف شد. پس از آن از سال 1301 تا 1306 ش دولت شوروی با پرداخت مبلغی، از شیلات بهره‌برداری می‌کرد. این امتیاز بعدها به صورت مشارکت بین ایران و انگلستان ادامه یافت تا این که با ملی شدن شرکت شیلات ایران در سال 1331 ش، تمام امور مربوط به ماهی‌گیری، به دولت ایران محول گردید.
سپهدار تنکابنی به علت اختلاف با بختیاری ها از رئیس الوزرائی استعفا داد (1289 ش)
درگذشت "ابن ماجه" محدث بزرگ اهل سنت (273 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن یزید بن ماجهٔ قزوینی معروف به "ابن ماجه" از مشاهیر و بزرگان حدیث اهل‌سنت، در سال 209 ق در قزوین به دنیا آمد. ابن ماجه از پیشوایان علم حدیث محسوب می‌شود و در تمامی شعب آن دانا و منحصر به فرد می‌باشد. ابن ماجه برای تکمیل آن علم شریف به ری، مصر، عراق، شام، مکه، بغداد و کوفه مسافرت‌ها کرد و از بزرگان این رشته، استماع حدیث نبوی نمود. کتاب سُنَنِ ابن ماجه در حدیث را یکی از صحّاح ستهٔ اهل سنت می‌نامند و این کتاب بسیار معروف و مورد استناد شیعه و سنی است. وی در تاریخ و تفسیر نیز عالم و متبحر بوده و دارای تالیفاتی می‌باشد. تاریخ قزوین و تفسیر قرآن مجید نیز از آثار اوست. ابن ماجه در 64 سالگی درگذشت.
سومین شب قدر
تصرف مجدد شهر آمل از سوی علویان طبرستان به فرماندهی "داعی کبیر"(255 ق)
حسن بن زید علوی معروف به داعی کبیر نخستین سید علوی از نسل امام حسن مجتبی (ع) بود که در شمال ایران حکومت مستقل شیعی علویان را تشکیل داد و دست خلفای عباسی و عاملان منطقه‌ای آن‌ها را از طبرستان (شامل مازندران، گرگان و دو سوی سلسله جبال البرز در قسمت جنوبی مازندران) کوتاه کرد. خلیفهٔ وقت عباسی با اعزام لشکری به فرماندهی دو سردار ترک، داعی کبیر را با شکست و اضمحلال مواجه ساخته و بخش‌های عظیمی از طبرستان را اشغال نمود. اما پس از مدتی، داعی کبیر با کمک دیلمیان مجدّداً بر طبرستان تسلط یافت و شهر آمل را در 22 رمضان سال 255 قمری در استیلای خویش قرار داد.
رحلت آیت‌اللَّه "شیخ عبدالحسین تهرانی" مشهور به "شیخ العراقین" (1286 ق)
آیت اللَّه حاج شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ العراقین از علمای بزرگ ایران و دانشمندی فقیه و زاهدی پارسا بود که از درک و حافظه‌ای بسیار نیرومند بهره می‌بُرد. این عالم بزرگ که از شاگردان شیخ محمدحسن نجفی، صاحب کتاب جواهر، بود، در فقه، حدیث و تفسیر قرآن، استادی کم نظیر به شمار می‌رفت و مرجع افاضل بود. شیخ العراقین در حمایت از دین و رفع شُبهات مُلحدین، تلاش زیادی از خود نشان داد و در تعمیر حرم‌های مبارک ائمهٔ معصومین در عراق، همّتی عالی ورزید. طلاکاری گنبد منور امام حسین (ع) و توسعهٔ صحن شریف آن حضرت و نیز طلاکاری گنبد بارگاه ملکوتی عسکریین (امام هادی و امام عسکری) در سامرا از آن جمله‌اند. از این عالم وارسته ترجمهٔ کتاب نجم العِباد و کتابی در طبقات رُوات برجای مانده است. شیخ العراقین به جمع‌آوری کتب و آثار مذهبی علاقهٔ بسیار داشت و وصیت کرد تا پس از مرگش، کتابخانهٔ بزرگ و غنی او را وقف دانش‌پژوهان و اهل علم و مطالعه نمایند. این عالم بزرگوار در کاظمین درگذشت و بدن پاک وی را به کربلا منتقل کرده و در جوار بارگاه حسینی به خاک سپردند.
مرگ "امریکو وسْپوس" دریانورد ایتالیایی و یکی از کاشفان امریکا (1512 م)
امریکو وسپوس، دریانورد ایتالیایی در نهم مه 1451 م در شهر فلورانس در ایتالیا به دنیا آمد. وی در جوانی به نیروی دریایی پیوست و پس از چندی، در سفر دوم کریستف کلمب کاشف اولیه امریکا، به قاره جدید پای گذاشت. وسپوس پس از چندی در سال 1497 م به طور مستقل عازم سفرهای اکتشافی در امریکا گردید و پس از مدتی مصب و محل ریزش رودخانه عظیم آمازون در امریکای جنوبی به اقیانوس اطلس را کشف کرد. وی چهار بار به سرزمین ناشناخته‌ای که تصور می‌شد به قسمت شرق آسیا متصل است سفر نمود و در نهایت به این کشف دست یافت که این قاره ارتباطی با آسیا ندارد. از این رو، عده‌ای او را کاشف واقعی امریکا می‌دانند. بعدها با الهام از نام امریکو این سرزمین را امریکا نامیدند. وسپوس در سفرهای آخر خود، نقشه‌هایی از مناطقی که سفر کرده بود تهیه نمود و برای جهانیان به یادگار نهاد. امریکو وسپوس سرانجام در 20 ژوئیه 1512 م در 61 سالگی درگذشت.
اختراع ساعت جیبی معروف به ساعت تخم مرغی در آلمان (1600 م)
روز ملی و استقلال "کلمبیا" در امریکای مرکزی (1810 م)
کشور جمهوری کلمبیا با 1/141/748 کیلومتر مربع وسعت، در امریکای مرکزی، در شرق اقیانوس آرام و در همسایگی ونزوئلا، برزیل، پرو، اکوادور و پاناما واقع شده است. مردم کلمبیا اکثراً دو رگه سرخ و سفید هستند و کاتولیک مذهبند. پایتخت کلمبیا شهر بوگوتا و واحد پولش، پزوی کلمبیا است. زبان رسمی مردم کلمبیا، اسپانیایی است هرچند زبان‌های بومی نیز در میان مردم عمومیت دارد. در آغاز قرن نوزدهم شورش در مستعمرات اسپانیا برای استقلالْ جانی دوباره گرفت و سرانجام در سال 1810 طی یک کودتای نظامی، حکومت استعماری اسپانیا برچیده شد و در 20 ژوئیه این سال، اعلامیه استقلال کلمبیا تهیه و منتشر گردید. هرچند این کودتا با شکست مواجه گشت ولی در سال 1819 انقلاب بزرگی به رهبری سیمون بولیوار مبارز آزادی‌خواه امریکای لاتین، نظام استعماری اسپانیا را برای همیشه در این منطقه خاتمه داد.
مرگ "برنارْدْ ریمان" ریاضی‌دان معروف آلمانی (1866 م)
برنارد ریمان، در 17 سپتامبر 1826 م در آلمان به دنیا آمد. برنارد ریمان در 20 سالگی وارد دانشگاه گوتینگن آلمان شد و در درس ریاضی‌دانان معروف زمان، حضور یافت و در 25 سالگی از رساله دکترای خود دفاع نمود. ریمان در سال‌های بعد به تحقیق و مطالعه در ریاضیات و هندسه پرداخت و نتایج تحقیقات خود را در سال 1864 م به اساتید دانشگاه ارائه داد. او در ریاضیاتْ، هندسه‌ای را ایجاد کرد که به نام خودش شهرت یافت. در هندسه ریمانی از سطحی کروی بحث می‌شود و احکام آن نیز مربوط به اشکالی است که بر آن سطحْ، تصور می‌گردد. در این هندسه، بین دو نقطه می‌توان هر تعداد خط مستقیم که بخواهیم رسم کنیم و علاوه بر آن در هندسه ریمانی، مفهومی نظیر خط مستقیم و نامحدود وجود ندارد. این‌گونه نظریات تازه، در آن زمان به منزله معماهای عجیب ریاضیات محض تلقی می‌شد. اما نیم قرن بعد انیشتین توانست این نکته را ثابت کند که هندسه ریمانی، سیمای جهان را به صورتی واقعی‌تر از هندسه اُقلیدسی مجسّم می‌کند. برنارد ریمان عمری طولانی نیافت چرا که در 20 ژوئیه 1866 م در چهل سالگی بر اثر بیماری سل، در نهایت شهرت، درگذشت.
تولد "بنیتو موسولینی" دیکتاتور فاشیست ایتالیا (1883 م)
بنیتو موسولینی دیکتاتور پیشین ایتالیا در 20 ژوئیه 1883 م در خانواده فقیری در شمال ایتالیا متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، به روزنامه‌نگاری روی آورد. موسولینی در 23 مارس سال 1919 م با استفاده از شورش‌ها و هرج و مرج موجود در ایتالیا، حزب فاشیست را به وجود آورد و رهبری آن را بر عهده گرفت. با پیروزی این حزب در انتخابات سال 1922 م، موسولینی با جلب رضایت پادشاه ایتالیا، به نخست وزیری رسید و با شدت عمل، کشور را از وجود مخالفان خود پاک نمود. با روی کار آمدن هیتلر در آلمان، موسولینی به او نزدیک شد به طوری که در طی سال‌های 1936 تا 1939 م نیروها و تجهیزات ایتالیا همراه با نیروهای آلمان در جنگ‌های داخلی اسپانیا به نفع سلطنت طلبان فعالیت می‌کردند. با آغاز جنگ جهانی دوم در سال 1939 م موسولینی رسماً حمایت خود را از هیتلر اعلام کرد و سال بعد نیز آشکارا، ارتش ایتالیا را وارد صحنه‌های جنگ نمود.
مرگ "گولیلمو مارکونی" دانشمند ایتالیایی و مخترع رادیو (1937 م)
گولیلمو مارکونی، در 25 آوریل 1875 م در شهر بولونیا ایتالیا به دنیا آمد. مارکونی 21 سال داشت که آزمایش‌های خود را بر روی طرح رادیو متمرکز کرد. در راه تکمیل این طرح و آزمایش‌های فراوان بر روی آن، مارکونی پی برد که می‌تواند به وسیله یک دستگاه بی‌سیم، اخبار را از فاصله نسبتاً دور مخابره کند و اگر اجزاء دستگاه را کامل کند، کاربردش موفقیت آمیزتر خواهد بود. پس از دو سال تلاش، موفق به اختراع فرستنده‌ای شد که امواج بی‌سیم را تا چند صد متر منتشر می‌کرد. یک سال پس از ثبت اختراعش، وی به کشتی‌های نیروی دریایی که در فاصله بیست کیلومتری ساحل قرار داشتند اخباری مخابره کرد. آنچه که در ابتدا توسط مارکونی ساخته شد، به صورت تلگراف مورد استفاده قرار گرفت. سپس با کمک دیگر دانشمندان به تکمیل آن پرداخت. به این ترتیب که مدار تنظیم جهت دریافت علائم، انتخاب شد و لامپ انتقال صوت بر روی امواج، میکروفن و... به وجود آمد تا رادیویی که امروزه می‌شناسیم شکل گرفت. نهایتاً در سال 1919 م، پخش آزمایشی رادیو در انگلستان و سال بعد در امریکا آغاز شد. مارکونی پس از این اختراع از طرف دولت‌های مختلف مورد تقدیر واقع شد و در شمار مخترعان بزرگ قرار گرفت. گولیلمو مارکونی سرانجام در 20 ژوئیه 1937 م در شصت و دو سالگی درگذشت.
ترور "ملک عبداللَّه" اولین پادشاه اردن هاشمی (1951 م)
ملک عبداللَّه اولین پادشاه کشور اردن هاشمی در 21 دسامبر سال 1882 م در شهر مکه متولد گردید. وی در سال 1916 م همراه پدرش در انقلاب عربی شرکت نمود و پادگان نظامی عثمانی در شهر طائف را به تصرف خویش درآورد. در ماه مارس 1921 دولت انگلستان، تصمیم به برپایی امیرنشین اردن به سرکردگی امیر عبداللَّه گرفت. براساس توافق و پیمان همکاری انگلیس و اردن در سال 1926 م نام این منطقه به مملکت اردنِ هاشمی تغییر یافت و امیر عبداللَّه با عنوان ملک عبداللَّه پادشاه اردن زمام امور را به دست گرفت و مدت 25 سال در این سمت باقی ماند. وی بعد از جنگ جهانی دوم و شکل‌گیری اسرائیل رهبری اعراب در جنگ با این رژیم را بر عهده گرفت که نتیجه آن شکست اعراب و تحکیم موجودیت رژیم غاصب اسرائیل بود. در عرصه بین‌المللی نیز پادشاه اردن به عنوان یک عامل دست‌نشانده عمل می‌کرد. وی برای برخورداری از کمک‌های امریکا براساس بند چهار دکترین ترومن، با این کشور قراردادی امضا نمود و از عملکرد امریکا در جهان، حمایت می‌نمود. مجموعه مواضع داخلی و خارجی ملک عبداللَّه به مخالفت‌های مردمی و فعالیت فلسطینیان علیه وی انجامید. وی سرانجام در 20 ژوئیه 1951 م در مسجدالاقصی توسط یک جوان فلسطینی که مخالف انضمام بیت‌المقدس و بخش عربی فلسطین به اردن بود، هدف گلوله قرار گرفت و در 69 سالگی کشته شد. پس از وی، پسرش ملک حسین به پادشاهی اردن رسید.
امضای قرارداد ژنو پس از شکست فرانسه از ویتنام و تشکیل ویتنام شمالی و جنوبی (1954 م)
پس از اعلام استقلال ویتنام در سال 1945 م، هوشی مینِ، رهبر نیروهای کمونیست این کشور آمادگی خود را برای مذاکره با استعمارگران فرانسوی جهت انتقال قدرت مسالمت‌آمیز و انعقاد پیمان دوستی و اتحاد با فرانسه اعلام داشت. ولی فرانسوی‌ها که مطامع استعماری گذشته خود را دنبال می‌کردند حاضر به مصالحه نشدند و نخستین دوره جنگ‌های ویتنام بین فرانسویان و ویتنامی‌ها که از سال 1946 تا 1954 م به طول انجامید، صدها هزار کشته و خسارات سنگین مالی به بار آورد. فرانسوی‌ها سرانجام پس از تحمل چند شکست خفت‌بار، به ویژه شکست در نبرد معروف دین بین فو، حاضر به مصالحه و مذاکره شدند و در نتیجه مذاکراتی که در بیستم ژوئیه سال 1954 م، با حضور نمایندگان فرانسه، امریکا، چین، انگلستان، شوروی و ویتنام در ژنو انجام گردید، درباره شرایط متارکه جنگ و تقسیم موقت ویتنام شمالی و جنوبی و انجام انتخابات پارلمانی در سراسر ویتنام توافق شد. هرچند این قرارداد باعث قطع شدن دست استعمار فرانسه از ویتنام گردید اما به موجب آن، ویتنام در امتداد مدار 17 درجه عرض جغرافیایی به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد. هم‌چنین بر اساس قرارداد، نیروهای خارجی باید خاک ویتنام راترک می‌کردند. اما امریکا برخلاف قرارداد ژنو، سربازان خود را برای جنگ با مردم استقلال‌طلب ویتنام به منطقه اعزام کرد و از اتحاد دو بخش شمالی و جنوبی ویتنام جلوگیری کرد. در همین زمان با بیرون رفتن فرانسویان از ویتنام، درگیری بین دولت کمونیستی هوشی‌مینه در شمال با دولت دست نشانده در جنوب آغاز شد و مقدمات ورود امریکا به عرصه جنگ ویرانگر ویتنام را فراهم آورد.
اشغال بخش ترک نشین قبرس توسط نیروهای نظامی ترکیه (1974 م)
ترک‌ها و یونانی نشین‌های قبرسی از سال‌های قبل در مورد سهم خود در حاکمیت این جزیره، اختلاف و درگیری داشته‌اند. در این میان، ترکیه از ترک‌ها و یونان از یونانی‌های این جزیره حمایت می‌کردند. در همین گیر و دار، کودتای گارد ملی قبرس و برکناری رهبر یونانی‌های این کشور از قدرت، باعث شد ارتش ترکیه به بهانه حمایت از ترک‌های قبرس، در بیستم ژوئیه سال 1974 م شمالِ ترک‌نشینِ این جزیره را که 40 درصد از وسعتِ آن را تشکیل می‌دهد، اشغال کند. با این اقدامِ نظامی ترکیه، قبرس، عملاً به دو بخش ترک‌نشین و یونانی‌نشین با دو دولت جداگانه تجزیه شد. بخش شمالی قبرس همچنان در اشغال ترکیه باقی مانده است و مذاکرات رهبران دو بخش شمالی و جنوبی قبرس برای وحدت کشور و ایجاد حکومت واحد، هنوز به نتیجه نرسیده است. هم‌چنین علی‌رغم همه‌پرسی درباره اتحاد دو بخش در اوایل سال 2004 م، قبرس به راه حلی برای پایان دادن به اختلافات دست نیافته است.
آغاز عملیات والفجر 2(1362 ش)
عملیات والفجر ۲ در چنین روزی از سال ۱۳۶۲ هجری شمسی به‌عنوان نخستین عملیات منظم در جبههٔ شمالی جنگ آغاز کرد. عملیات والفجر ۲ از سلسله عملیات‌های والفجر، در ۲۹ تیرماه ۱۳۶۲ ش در منطقهٔ مرزی پیرانشهر و بلندی‌های حاج‌عمران در شمال غربی ایران، توسط یگان‌های سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی ایران به اجرا درآمد. حمله در ساعت ۲۴ با رمز «یا الله یا الله یا الله» آغاز شد. هدف نیروهای خودی تجزیه و انهدام نیروی دشمن و فتح چندین ارتفاع مهم منطقه به‌منظور خارج ساختن شهرهای مرزی از آتش سنگین توپخانه و دید دشمن بود. به این ترتیب، پادگان حاج‌عمران آزاد و نیروهای ایرانی بر شهر «چومان‌مصطفی» عراق مسلط شدند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
