به گزارش خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران، طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در اجرای ماده 140 آیین‌نامه داخلی مجلس از دوره هشتم مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و پس از رسیدگی به آن در کمیسیون‌های شوراها، اجتماعی، امنیت ملی و قضایی در نهایت در سال سوم نهمین دوره مجلس به صحن علنی پارلمان راه یافت و مورد بازنگری و مصوبات جدید قرار گرفت که در گزارش ذیل آنچه را که در مصوبات مجلس در تیرماه گذشت را می‌خوانید. 

کلیات طرح نحوه فعالیت احزاب تصویب شد

نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز (چهارشنبه، 18 تیر) کلیات طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی را بررسی و تصویب کردند و  بر این اساس، کلیات طرح مذکور با 171 رای موافق 24 رای مخالف و 8 رای ممتنع از مجموع 221 نماینده حاضر به تصویب رسید.

شرایط و قوانین تاسیس احزاب مشخص شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز (یک‌شنبه 22 تیرماه) خود رسیدگی به جزئیات طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی را ادامه دادند و موادی از آن را بررسی کردند و وکلای ملت در فصل دوم این طرح که به تاسیس حزب می‌پردازد، مراحل صدور مجوز اولیه احزاب را تعیین کردند. 

حق فعالیت احزاب منوط به دریافت پروانه فعالیت نهایی شد

در ماده 3 این طرح، نمایندگان مصوب کردند مجوز اولیه تاسیس حزب جهت راه‌اندازی آن و تحصیل شرایط برای صدور پروانه فعالیت مطابق ماده 6 این ماده و برگزاری مجمع عمومی موسس جهت تصویب مرامنامه و اساسنامه بوده و اعتبار دیگری ندارد.

در تبصره 1 این ماده نمایندگان هیئت موسس را موظف کردند ظرف 6 ماه از تاریخ صدور مجوز اولیه نسبت به تشکیل مجمع عمومی موسس جهت تصویب مرام‌نامه و اساسنامه اقدام کنند، در غیر این صورت مجوز اولیه تاسیس باطل می‌شود.

در تبصره 2 ماده 3 طرح، نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی به هیئت موسس اختیار داده شد. در صورت وجود دلایل موجه و با تایید کمیسیون احزاب مهلت 6 ماهه تشکیل مجمع عمومی موسس را تنها برای یک بار و به مدت 3 ماه تمدید کند.

نمایندگان در تبصره 3 این ماده مصوب کردند تا زمانیکه احزاب پروانه فعالیت نهایی را دریافت نکرده باشند، حق فعالیت حزبی ندارند.

آب سرد مجلس بر پیکره بی‌جان اندیشه تندروهای مشارکت و مجاهدین

نمایندگان مجلس در روز (سه‌شنبه 24 تیر) خود، ماده 5 طرح "نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی" را به تصویب رساندند، این ماده قانونی تصریح می‌دارد که محکومان با جرم اقدام علیه امنیت ملی و اعضای احزاب منحله نمی‌توانند به کار حزبی و تشکیلاتی روی آورند.

بر اساس قانون مزبور افرادی که دارای محکومیت ضد امنیتی داخلی و خارجی هستند یا به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها از حقوق اجتماعی محروم شده‌اند و یا از اعضای موثر احزاب منحله بوده‌اند حق تاسیس حزب یا عضویت در آن را ندارند.

اگرچه بندهای "پ" و "ت" ماده 5 طرح "نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی" به سبب مبهم بودن مراجع ذی‌صلاح تشخیص جاسوسان سیاسی و متجاهران به فسق و فجور به کمیسیون شوراها ارجاع داده شد، اما کلیات این طرح که متضمن ممنوعیت کار حزبی محکومین  سیاسی است با آرای نمایندگان به تصویب رسید.(اینجا)

شرایط صدور پروانه فعالیت نهایی برای احزاب ملی و استانی تعیین شد

نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز (چهارشنبه 25 تیرماه)در صحن علنی مجلس و در ادامه رسیدگی به طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی شرایط صدور پروانه فعالیت نهایی برای احزاب ملی و یا استانی تعیین شد.

ماده 6 طرح مذکور شرایطی را در نظر گرفته که در صورت احراز این شرایط برای احزاب ملی و استانی پروانه فعالیت نهایی صادر می‌شود.

بر این اساس، ارائه اسناد برگزاری مجمع عمومی موسس با حضور حداقل 300 نفر از اعضای رسمی در بیش از نیمی از استان‌های کشور، ارائه اسناد تاسیس دفاتر رسمی حداقل در یک سوم از مراکز استان‌های کشور و عدم ارتکاب تخلفاتی مانند نقض مبانی دین مبین اسلام،‌ اقدام علیه امنیت ملی از شرایط صدور پروانه فعالیت نهایی برای احزاب ملی تعیین شد.

ارائه اسناد برگزاری مجمع عمومی موسس مطابق با حضور حداقل 100 نفر از اعضای رسمی در بیش از نیمی از شهرستان‌های استان‌های با جمعیت تا یک و نیم میلیون نفر و یا با حضور حداقل یکصد و پنجاه نفر از اعضای رسمی در بیش از نیمی از شهرستان‌های استان‌های با جمعیت تا 3 میلیون نفر و یا با حضور حداقل 200 نفر از اعضای رسمی در بیش از نیمی از شهرستان‌های استان‌های با جمعیت بیش از 3 میلیون نفر، ارائه اسناد تاسیس دفاتر رسمی حداقل در یک سوم از شهرستان‌های استان و عدم ارتکاب تخلفاتی همچون اقدام علیه امنیت ملی و نقض مبانی دینی از شرایط صدور پروانه نهایی برای احراز استانی تعیین شد.

بر اساس تبصره ماده 6 عضویت در یک حزب ملی و استانی به طور همزمان منعی ندارد ولی هیچ شخصی نمی‌تواند به صورت همزمان عضو موثر بیش از یک حزب ملی و یا استانی باشد.

شرایط زمانی جدید برای صدور پروانه فعالیت احزاب تصویب شد

نمایندگان مجلس در ماده 7 این طرح، کمیسیون احزاب را موظف کردند که پس از بررسی شرایط موضوع احراز، شرایط صدور پروانه فعالیت نهایی برای فعالیت ملی و استانی، حداکثر ظرف 5 ماه از تاریخ ارائه درخواست در صورت صدور و یا عدم صدور پروانه اعلام نظر کند.

بر این اساس در صورت احراز شرایط، پروانه فعالیت احزاب ملی یا استانی ظرف یک ماه از زمان اعلام احراز شرایط، به امضای وزیر کشور صادر می‌شود.

بر اساس تبصره یک ماده 7 طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در صورتی که کمیسیون احراز در موعد مقرر اعلام نظر نکند، وزیر کشور موظف است ظرف یک ماه پس از انقضای مهلت، پروانه فعالیت نهایی را صادر کند.

در تبصره 2 این ماده نیز آمده است: در صورت عدم احراز شرایط صدور پروانه فعالیت، مراتب کتبا به متقاضیان حزب اعلام می‌شود. متقاضیان پروانه فعالیت می‌توانند ظرف یک ماه از تاریخ اعلام نظر،‌ به تصمیم کمیسیون اعتراض کنند. در صورت اعتراض، کمیسیون ماده 10 موظف است ظرف حداکثر 3 ماه نسبت به اعتراض متقاضیان پروانه فعالیت رسیدگی و اعلام نظر کند.

بر اساس تبصره 3 ماده 7 این طرح نیز در صورت عدم احراز شرایط صدور پروانه فعالیت، مجوز اولیه صادر شده باطل می‌شود و هیئت موسس حق هیچ‌گونه فعالیتی تحت عنوان مجوز اولیه مذکور را ندارند.

در تبصره 4 این ماده نیز آمده است که پس از صدور پروانه، مرامنامه و اساسنامه حزب باید از طریق کمیسیون احزاب به هزینه حزب در روزنامه رسمی چاپ و منتشر شود. این ماده با 161 رای موافق، 4 رای مخالف و 9 رای ممتنع از مجموع 211 نماینده حاضر در صحن به تصویب رسید.

بر اساس ماده 8 طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، وکلای ملت مصوب کردند در صورتی که 2 یا تعداد بیشتری از احزاب ملی یا استانی قصد ادغام با یکدیگر را داشته باشند، باید موضوع را به کمیسیون احزاب موضوع ماده 10 این قانون اعلام و مرامنامه و اساسنامه و مدارک مورد نیاز در این قانون را جهت بررسی به کمیسیون ارائه دهند.

در این ماده، کمیسیون ماده 10 احزاب را نیز موظف شد که پس از بررسی‌های لازم بدون رعایت نوبت جهت صدور پروانه حزب اقدام کنند. در این حالت حزب جدید جهت فعالیت، نیازی به صدور مجوز اولیه تاسیس ندارد.

احزاب موظف به اعلام تغییرات در شورای مرکزی خود به وزارت کشور شدند

براساس این ماده کلیه احزاب موظف شدند تا تغییرات مربوط به مرامنامه، اساسنامه، شورای مرکزی، دبیرکل و بازرسان و صورتجلسات برگزاری کنگره‌های خود را به کمیسیون احزاب اعلام کنند.

تبصره یک ماده 9 این طرح نیز احزاب را موظف می‌کند، برای شرکت نماینده کمیسیون احزاب در کنگره‌های خود، 2 هفته قبل از برگزاری، مراتب را به اطلاع این کمیسیون برسانند.

نمایندگان در تبصره 2 این ماده نیز کمیسیون احزاب را موظف کردند که پس از برگزاری اولین مجمع عمومی موسس، در صورت تقاضای یک سوم اعضای شورای مرکزی یا 20 درصد اعضای مجمع عمومی حزب، نماینده‌ای را جهت نظارت بر انتخابات شورای مرکزی معرفی کند. 

براساس تبصره 3 ماده 9 طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، چنانچه تغییرات اعلام شده موضوع همین ماده موجب مغایرت مرامنامه یا اساسنامه حزب با تصریح التزام به قانون اساسی و اصل ولایت مطلقه فقیه شود و یا تغییر بعضی از اعضای شورای مرکزی مشمول محرومیت از حقوق اجتماعی به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها شود، کمیسیون ضمن دادن تذکر کتبی، مراتب را حداکثر ظرف 3 ماه به حزب اعلام می‌کند. حزب موظف است ظرف 3 ماه اصلاحات لازم را انجام دهد و نظر کمیسیون را تامین کند. در صورت عدم تامین نظر کمیسیون پروانه فعالیت حزب توقیف می‌شود و رفع توقیف پروانه فعالیت منوط به انجام اصلاحات موردنظر از سوی حزب است. در غیر این صورت فعالیت حزب خاتمه می‌یابد.

این ماده با 149 رای موافق، 3 مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 200 نماینده حاضر در صحن به تصویب رسید.

ماده 10 این طرح نیز به ترکیب اعضای کمیسیون احزاب می‌پردازد که برای رفع ابهامات موجود و بررسی‌های بیشتر، نمایندگان این ماده را به کمیسیون شوراها ارجاع دادند.

وظایف و اختیارات کمیسیون احزاب تعیین شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز (یک‌شنبه 29 تیرماه) رسیدگی به طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی را ادامه دادند و موادی از آن را به تصویب رساندند.

وکلای ملت در این باره، ماده 11 این طرح را که به وظایف و اختیارات کمیسیون احزاب می‌پردازد، بررسی و تصویب کردند. این وظایف به شرح ذیل است:

1- بررسی شرایط متقاضیان تاسیس حزب، اعضای شورای مرکزی، دبیر کل، بازرسان و مسئولان شعب استانی و ثبت و صدور مجوز اولیه تاسیس

2- احراز شرایط موضوع احراز شرایط پروانه فعالیت نهایی احزاب و صدور پروانه فعالیت نهایی حزب

3- رسیدگی به تایید مرامنامه و اساسنامه و تغییرات احتمالی در آنها و اتخاذ تصمیم بر اساس این قانون

4- نظارت بر انتخاب شورای مرکزی احزاب و نیز کنگره‌های حزبی آنها طبق ماده 9 این قانون

5- بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد تخلفات موضوع موارد تخلف احزاب

6- بررسی و اتخاذ تصمیم در خصوص درخواست برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها

7- بررسی گزارش‌های مالی و عملکرد سالانه احزاب

8- اتخاذ تصمیم در مورد میزان پرداخت کمک به احزاب در چارچوب قوانین و مقررات جاری

9- رسیدگی به گزارشات اشخاص حقیقی و حقوقی از احزاب در چارچوب این قانون

10- توقیف پروانه فعالیت احزاب و معرفی آنها به دادگاه ذی‌صلاح جهت انحلال طبق مواد 19 و 20 این قانون

این ماده با 156 رای موافق، 4 رای مخالف و 9 رای ممتنع از مجموع 219 نماینده حاضر در صحن به تصویب رسید.

بهارستان‌نشینان همچنین در ماده 12 طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، مرجع رسیدگی به شکایات احزاب از تصمیمات و اقدامات کمیسیون موضوع ماده 10 این قانون را دیوان عدالت اداری تعیین کردند.

طرح فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی برای ۳ ماه مسکوت ماند

نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز (یک‌شنبه 29 تیرماه)در جریان بررسی گزارش کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با تقاضای مسکوت ماندن این طرح برای مدت 3 ماه موافقت کردند.

"غلامرضا نوری" نماینده مردم بستان‌آباد در مجلس به‌عنوان پیشنهاد دهنده مسکوت ماندن طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی طی سخنانی گفت: مواردی که در چند روز گذشته که طرح مذکور را مورد بررسی قرار می‌دادیم، در خصوص ایرادات این طرح مطرح شد، لزوم مسکوت ماندن این طرح را نشان می‌دهد.

نمایندگان مجلس پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان مسکوت ماندن این طرح، با ارجاع آن به کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس و مسکوت ماندنش به‌مدت 3 ماه موافقت کردند.

بر اساس اعلام حجت‌الاسلام محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب‌رئیس اول مجلس، کمیسیون شوراها موظف است پس از 3 ماه گزارش نهایی خود را در مورد این طرح به صحن پارلمان ارائه دهد.

اینک باید منتظر ماند که بهارستانی‌ها برای فعالیت احزاب بعد از موعد مقرر چه قوانین دیگری برای ارتقای فعالیت نهادهای مدنی اتخاذ و تصویب خواهند کرد.

انتهای پیام/