به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اين کار او سنتي است که اين روزها بسيار کمرنگ شده و افراد به دلايل مختلف از معرفي دخترهاي خوب به خانواده پسرها اجتناب مي کنند. پايگاه اطلاع رساني khamenei.ir در اين باره مي نويسد: رهبر معظم انقلاب در ديدار دانشجويي ماه رمضان امسال با اشاره به اهميت مسئله ازدواج جوانان، درباره عواقب بي تفاوتي در جامعه نسبت به اين مسئله و تبعات سخت آن براي کشور هشدار دادند.

ايشان يکي از راهکارهاي حل اين مشکل را احياي سنت واسطه گري در ازدواج دانستند و فرمودند: «در گذشته معمول بود که براى ازدواج، افراد خير و مومنى پيدا مي شدند، واسطه گرى مي کردند، دخترهاى مناسب را، پسرهاى مناسب را، معرفى مي کردند، ازدواج ها را راه مى انداختند. اين کارها بايد انجام بگيرد. بايد واقعا در جامعه يک حرکتى در اين زمينه به وجود بيايد.»

حجت الاسلام و المسلمين «هادي حسينخاني»، معاون تهذيب حوزه علميه قم در مصاحبه اي به بررسي موضوع واسطه گري در ازدواج پرداخته است که در ادامه قسمت هايي از اين مصاحبه را مي خوانيد.

حجت الاسلام حسينخاني که پيش از اين، معاون نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاه علوم پزشکي اصفهان بوده است، تجربيات چندساله اي از واسطه گري ازدواج در اين دانشگاه داشته و تحصيلات تخصصي خود را نيز در موضوعي مرتبط با همين زمينه به پايان رسانده است.

اهميت واسطه گري ازدواج در آيات و روايات

بحث واسطه گري يا شفاعت در ازدواج در قرآن و فرمايشات معصومين (ع) ذکر شده است. در سوره مبارکه نور، آن جا که خداوند متعال مي فرمايد «وَأَنْکِحُوا الْأَيامى مِنْکُمْ وَ الصَّالِحينَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُم»، دستور «َأَنْکِحُوا» خطاب به جامعه اسلامي صادر شده است و تمام اعضاي اين جامعه را در برمي گيرد؛ يعني همه مأمور مي شوند که زمينه را براي ازدواج پسران و دختران فراهم کنند.

در روايتي از اميرالمؤمنين (ع) نقل شده است که فرمودند: بهترين شفاعت ها اين است که شفاعت شود بين دو نفر در ازدواج تا بالاخره زير يک سقف قرار بگيرند. روايتي از امام صادق (ع) نقل شده است که ايشان فرمودند: فردي که شرايط ازدواج فرد مجردي را فراهم کند، از کساني است که خداوند در روز قيامت به او نظر مي کند. در روايت ديگري از امام کاظم عليه السلام نقل شده است که فرمودند: در روز قيامت که هيچ سايه اي جز سايه عرش خدا نيست، سه گروه زير اين سايه قرار مي گيرند. آن وقت درباره اولين دسته از اين افراد فرمودند: فردي که شرايط ازدواج برادر مسلمانش را تامين کند.

نمونه عيني از واسطه گري پيامبر(ص) براي ازدواج

با توجه به روايات، به نظر مي رسد که در ادبيات ديني مسئله واسطه گري در ازدواج، مسئله اي حائز اهميت است. به هرحال، فردي که مي خواهد ازدواج کند، در خيلي از موارد فردي را نمي شناسد که مستقيما سراغ او برود و نيازمند اين است که از افرادي کمک بگيرد. در سيره بزرگان دين هم توجه به اين نکته وجود داشته است. از جمله خود پيامبر اکرم (ص) وقتي که جواني به نام «جُوَيبِر» خدمت حضرت مي آيند، حضرت نگاه مهرباني به او مي کنند و مي فرمايند که چرا ازدواج نمي کني؟ او هم در پاسخ مشکلاتي را مطرح مي کند.

بعد حضرت همان جا او را راهنمايي مي کنند و مي فرمايند که جويبر! پيش «زياد ابن لبيد» برو و دختر او را خواستگاري کن. اين معرفي کردن و واسطه گري در سيره پيامبر اکرم (ص) وجود داشته و معصومين (ع) هم اين روش را ادامه داده اند و به همين سبب علماي دين در عمل به اين سنت به ايشان تاسي کرده اند.

ويژگي هاي يک واسطه گر خوب

افرادي که مي خواهند به واسطه گري در ازدواج بپردازند بايد واجد ويژگي هايي باشند. اول آن که شايسته است کسي که واسطه گري مي کند خودش متاهل باشد و مقداري پختگي نسبت به مسائل ازدواج و خانواده داشته باشد و همچنين تا حدودي با مسائل روان شناسي آشنا باشد تا بتواند ويژگي هاي افراد را بشناسد و با طرف مقابل تطبيق بدهد که در اين صورت، احتمال تشخيص درست بالا مي رود. نکته ديگر که بسيار هم مهم است آن که شخص واسطه گر بايد حقايق را به دو طرف منتقل کند و براي اين که مثلا اين وصلت شکل بگيرد نقاط ضعف را نپوشاند و نقاط قوت را زياد بزرگ جلوه ندهد. آن چه هست را منتقل کند و بهتر و درست اين است که تحليل خودش را هم از شرايط افراد ارائه ندهد، بلکه خبرها را منتقل کند و تحليل ها و برداشت ها را به عهده خود دو طرف بگذارد.

توانايي همه براي شريک شدن در اين ثواب

وقتي فردي مي آيد و فرصت مي گذارد و با يک برنامه و تحقيق حساب شده، افراد را مي سنجد و به يکديگر معرفي مي کند و پيگيري هاي لازم را انجام مي دهد تا ازدواج آن ها به نتيجه برسد، اين روش مصداق عمل به کامل ترين شيوه در روايات ديني ماست. ولي يک وقت هم فردي در خود توانايي تشخيص و وساطت در اين سطح را نمي بيند، لذا اگر مورد سوال قرار گرفت که آيا شما کسي را براي ازدواج سراغ داريد، فقط در اين حد مي تواند کمک کند که کسي را معرفي کند.

به نظر مي رسد که اگرچه اين فرد، مصداق اتم و اکمل آن روايات نيست، ولي به هرحال از ثواب اين کار بهره مند مي شود، بنابراين اين امکان وجود دارد همگان در اين سنت حسنه مشارکت –هرچند حداقلي- داشته باشند.

3 پيش نياز براي عموميت بخشيدن به اين سنت حسنه

براي عموميت بخشيدن به اين سنت، اولا بايد ارزش اين کار به درستي تبيين شود و همه بدانند که کار، کار خيلي پرارزشي است. دوم اين که مشخصات و معيارها براي افرادي که مي توانند در اين زمينه ورود پيدا کنند، بيشتر تبيين شود تا هرکس از اين مشخصات برخوردار است، رغبتش بيشتر شود.

سوم اين که نگاه ها به مسئله واسطه گري ازدواج اصلاح شود. اين طور نباشد که اگر مشکلي بين يک زوج پيدا شد، تمام کاسه کوزه ها سر واسطه نگون بخت شکسته شود. مردم بايد اين را بدانند که واسطه، فقط يک معرف است و همه مسئوليت کار به عهده خود دو طرف است و آن ها هستند که بايد تحقيق و بررسي کنند.

متاسفانه برخي خانواده ها به اعتبار معرف، تحقيقات را سبک مي گيرند و پيگيري نمي کنند به خصوص اگر معرف از وجهه و جايگاه علمي يا اجتماعي بالايي برخوردار باشد، برايشان کافي است و مي گويند ديگر مشکلي نيست.

در حالي که اين فرد واسطه بر اساس ظواهري که از دو طرف يا يک طرف سراغ داشته، کسي را معرفي کرده است. يکي از عوامل عمده اي که باعث مي شود افراد از اين واسطه گري طفره بروند، همين مسئله است. به ويژه اين که مقداري هم آمار طلاق بالا رفته و ترس از دردسر و عواقب بعدي را در افراد ايجاد کرده است.

اگر اين نگرش اصلاح شود، افراد راحت تر قدم در اين راه مي گذارند.