در بسیاری از شهرهای دنیا مراکز تفریحی آنقدر گسترده و متنوع هستند که برای هر شهروند با هر نوع سلیقه، خصوصیت رفتاری و از هر گروه سنی گزینه های تفریحی بسیار زیادی وجود دارد. شهربازی های بزرگ ، پارک های آبی، آکواریوم، جنگل های مصنوعی، باغ وحش و... از ابتدایی ترین مراکز تفریحی شهرهای مختلف دنیا محسوب می شود اما  مردم ایران (حتی پایتخت) نیز از چنین امکاناتی محرومند.

تهران و یک شهربازی 40 ساله

به جز پارک ارم که بیشتر دستگاه ها و وسایل بازی اش متعلق به ده ها سال پیش است شهر بازی دیگری در تهران وجود ندارد، البته چند مجموعه کوچک بازی نیز در گوشه و کنار تهران ایجاد شده که وسایل بازی آنها بسیار ابتدایی بوده و اگر شهروندان به این مجموعه ها مراجعه می کنند به این دلیل است که جای دیگری برای تفریح وجود ندارد.

پارک ارم به عنوان تنها شهربازی پایتخت و بزرگترین پارک بازی کشور با وسعتی بالغ بر 70 هکتار، پارکی قدیمی است که در اوایل دهه ۱۳۵۰ احداث شده است. كودكاني كه زماني با ترن هوايي اين مجموعه كه ويژه‌ترين وسيله بازي پارك است، بازي مي‌كردند حالا پا به ميانسالي گذاشته‌اند و كودكان 5، 6 ساله‌شان را براي بازي به اين مجموعه مي‌آورند. همین چند ماه پیش بود که یکی از دستگاه های مجموعه پارک ارم به نام دستگاه موش ديوانه از ريل خود خارج شد و سه دختر جوان مصدوم شدند. حادثه ای که هنوز متهمانش مشخص نشده و کسی در مورد آن جوابگو نبوده است. با وجود آنکه دستگاه های قدیمی این مجموعه چندان قابل اعتماد نیستند اما شهربازی مسن پایتخت تنها جایی است که تهرانی ها می توانند برای سرگرمی گاه گاه به آنجا سر بزنند و با پذیرش خطرات احتمالی ساعاتی تفریح کنند، به همین دلیل وقتی یک روز تعطیل  به این مجموعه بروی می بینی که جا برای سوزن انداختن نیست.

بزرگترین شهربازی های جهان

به خاطر نبود شهربازی مدرن و بزرگ در کشورمان شاید خیل ها تصورشان از شهربازی مكانی صرفا برای كودكان، نوجوانان و حداكثر جوانان باشد اما تصویر نادرست تنها در ذهن مردم کشور ما شکل گرفته، در شهرهای مختلف دنیا شهربازی های عظیمی وجود دارد که از همه اقشار جامعه و سنین مختلف طرفدار دارند. شهربازی های بزرگ دنیا حتی به عنوان مكانی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مطرح هستند.

دیزنی‌لند آناهایم در ایالت کالیفرنیا آمریکا را می توان یکی از بزرگترین و پرطرفدارترین شهربازی های جهان دانست که از سال 1955 کار خود را آغاز کرده و تا کنون بیش از 600 میلیون بازدیدكننده داشته است.

پارک اروپا نیز یکی از شهربازی های بزرگ و مطرح دنیا است که در شهر روست آلمان واقع شده و با وجود اینکه جمعیت این شهر به زحمت به مرز 5 هزار نفر می‌رسد این پارک باعث شده خیلی ها از نقاط مختلف آلمان و سایر کشورهای اروپایی به این شهر روست سفر کنند. چنانچه روزانه بیش از 50 هزار نفر به این محل تفریحی می‌آیند و اوج هیجان را از نزدیك احساس می‌كنند.

دیزنی لند توكیو را از دیگر شهربازی های بزرگ در دنیا می توان دانست که در زمینی به مساحت 115 هكتار احداث شده و در ساخت این شهربازی، اصول معماری ژاپنی هم حفظ شده و سازندگان كوشیده‌اند بسیاری از سنت‌ها را در آن حفظ كنند.
تعداد شهربازی های روباز و سرپوشیده بزرگ روز به روز در شهرهای مختلف جهان افزایش می یابد تا مراکزی برای هیجان و سرگرمی شهروند ایجاد شود اما ایران در این زمینه عقب ماندگی های جدی و اساسی دارد. حتی در پایتخت نیز علی رغم اینکه مقرر بود شهربازی هزار و یک شهر به عنوان بزرگترین شهربازی غرب آسیا احداث شود اما به دلیل مشکلات روند احداث این پروژه به کندی پیش می رود.

مدیریت شهری در پی رفع کمبود ها

رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با اشاره به این که تهران از نظر مراکز تفریحی دچار کمبود شدید است می گوید: تهران با توجه به وسعت و جمعیتی که دارد با مشکل فقر فضاهای رفاهی و تفریحی رو بروست البته فعالیتهای خوبی در این زمینه انجام شده اما برای شهروندان تهرانی کافی نیست. در تمام شهرهای بزرگ دنیا شهربازی ها، آکواریوم های بزرگ و.. وجود دارد که سبب جذب گردشگران به این شهرها می شود. تهران نیازمند حداقل یک شهربازی بزرگ و یک باغ وحش مجهز است و اگر بخواهیم تهران به قطب گردشگری تبدیل شود باید مکانهای تفریحی جذاب در پایتخت ایجاد شود .

به گفته حقانی ایجاد مراکز تفریحی جدید و رفع کمبود ها در این زمینه از اولویت های کاری و موضوعات مورد تاکید و توجه مدیریت شهری است که ایجاد پروژه شهربازی هزار و یک شهر در منطقه 22 یکی از اقدامات در این راستا محسوب می شود.

متولی ایجاد فضاهای فرهنگی تنها شهرداری نیست

علیرضا دبیر عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران نیز در این باره می گوید: تهران از نظر فضاهای تفریحی فرهنگی واقعا فقیر است و سرانه فضاهای ورزشی، تفریحی و فرهنگی در پایتخت بسیار کمتر از استانداردهای جهانی است. چنانچه با وجود ساخت چندین هزارمترمربع فضای فرهنگی و ورزشی، هنوز در این زمینه دچار مشکل هستیم.البته متولی ایجاد فضاهای فرهنگی تنها شهرداری نیست و باید سرمایه گذاران را نیز با سیاستهای حمایتی به حضور در این بخش تشویق کنیم.

به دلیل فقر فضاهای فرهنگی با ازدحام جمعیت در مراکز تفریحی روبرو هستیم چنانچه به طور مثال ازدحام جمعیت در پارک آبی که در میان شهر تهران و کرج است گاه به حدی بوده که جان چند نفر به خطر افتاده است.

درهای شهربازی بزرگ تهران کی به روی مردم گشوده می شود؟!

پروژه شهربازی هزار و یک شهر چند سالی است که آغاز شده و باید به قول مسئولان تاکنون بخشی از آن به بهره برداری می رسید اما قطار پروژه به کندی روی ریل حرکت می کند و بر سر راهش موانعی وجود دارد.
به گفته قائم مقام سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت های مردمی شهرداری تهران در صورت حل برخی مشکلات بر سر راه، فاز نخست شهربازی بزرگ پایتخت تا نیمه دوم سال آینده تکمیل و آماده بهره برداری خواهد شد، پروژه ای که می تواند تا حدی از کمبود فضاهای تفریحی پایتخت بکاهد.

غلام حسین خسروآبادی قائم مقام سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت های مردمی شهرداری تهران در این باره می گوید: پروژه هزار و یک شهر بزرگترین مقصد گردشگری مدرن در ایران محسوب می شود که از ١٠ زیر پروژه یعنی اولین تم پارک ایران (مجموعه شهربازی)، مجتمع تجاری ایران، خیابان سرگرمی، برج های اداری ، سه هتل ٣، ٤ و ٥ ستاره، پارک آبی، مرکز مطالعات اسلامی و شهر هنر تشکیل شده است.

ایجاد چنین مجموعه ای اولین تجربه کشور محسوب می شود، به همین دلیل در تلاشیم تا با دقت کافی و زمان بندی مناسب پروژه را به پیش ببریم تا ایمنی و استانداردهای جهانی در پروژه به خوبی اجرا شود. از سوی دیگر در اجرای پروژه با مشکلاتی مواجه شدیم که حل آنها زمان بر شد. به طور مثال به دلیل وجود تحریم ها روند انتقال پول و خرید تجهیزات و استفاده از مشاوران خارجی با مشکل مواجه شد اما از آنجا که بالا بودن ضریب ایمنی، سلامت شهروندان و استاندارد تجهیزات برای مدیریت شهری بسیار حائز اهمیت بود، باید در هر صورت با کشورهای اروپایی کار را دنبال می کردیم.

به رغم تمامی مشکلات خوشبختانه بخشی از تجهیزات و لوازم مورد نیاز این پروژه تولید شده و برخی نیز در حال تولید و یا ثبت سفارش هستند که پیش بینی می شود تجهیزات فاز نخست پروژه تا آخر سال وارد کشور شود.

با توجه به حجم و وسعت پروژه، طراحی کامل تمامی بخش ها و همچنین آماده سازی زیرساخت ها نیز زمان بر است. ایجاد شبکه تاسیساتی آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب، شبکه دسترسی ها و حمل و نقل عمومی و... برای پروژه ای که در زمینی به وسعت ١٣٩ هکتار در دست اجرا است، کار سخت و زمان بر است و برای آنکه پس از بهره برداری مجموعه با مشکلی مواجه نشود باید تمامی زیرساخت های لازم فراهم شود که این مهم نیازمند همکاری و مساعدت دستگاه های ذی ربط و دولت است.

به گفته خسرو آبادی مالکیت زمین این پروژه از دیگر مشکلات بر سر راه است. چنانچه در خصوص سند مالکیت این پروژه توافقاتی بین شهرداری و ارتش صورت گرفته و مقرر بود این زمین به نام شهرداری منتقل شود اما این مهم هنوز محقق نشده است. این در حالیست که شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی مالکیت زمین را از شرایط ضمن عقد قرارداد می دانند. در این خصوص اخیرا کارگروه و جلساتی برگزار شده و قول های مساعدی از سوی ارتش داده شده که تا پایان سال مشکل سند مالکیت زمین پروژه نیز حل شود.

این درحالیست که به طور معمول در هر پروژه ای سرمایه گذاران حدود 20 درصد هزینه های کلی را به صورت آورده دارند و بقیه اعتبارات مورد نیاز را از طریق اخذ تسهیلات بانکی و پیش فروش واحد ها اخذ می کنند اما پروژه ای که سند مالکیت نداشته باشد، پروژه ای پر ریسک محسوب می شود و سرمایه گذاران نمی توانند از تسهیلات بانکی و روش های تامین منابع مالی مانند اوراق مشارکت بهره مند شوند.

در هر صورت حل مشکلات پیش روی شهربازی بزرگ پایتخت کاری نشدنی نیست و در صورت حمایت و همکاری شورای شهر، شهرداری تهران و دستگاه های دولتی این پروژه بزرگ می تواند تا سال آینده به ثمر بنشیند و تهرانی ها جایی برای تفریح و سرگرمی پیدا کنند.