يكی از بناهاي زيبا و بسيار مستحكم ایران در دوره زنديه كه از لحاظ هنری و معماری دارای اهميت زيادی است، مسجد وكيل (مسجد سلطانی يا جامع وكيل ) مي‌باشد.

اين مسجد به دستور كريم خان زند نزديك به ارگ سلطنتی و در مجموعه زنديه ساخته شده است.

اينك با گذشت دو قرن مسجد همچنان محكم و استوار ايستاده و تا چندی پيش، از آن برای نماز جمعه استفاده می‌شد.

تمام نمای مسجد در چهار سمت و ايوان بزرگ شمالی و جنوبی و سر در ورودی با كاشی كاريهای بسيار خوشرنگ و خوش نقش و نگار تزئين شده است.

كاشی كاری مسجد وكيل از زيبا‌ترين نوع كاشی كاری مساجد ايران است كه نشان دهنده هنر استادان نقاشی و كاشی ساز شيراز در قرن 12 هجری است.

غير از اين كه بايد گفت در اين بنا، شبستان و ايوان مسجد نيز به لحاظ معماری از روی اسلوب صحيح معماری و مهندسی پايه گذاری شده است.

مسجد وكيل همچنين يكی از بزرگترين مساجد شيراز و فارس است و فضای اين مسجد با شبستان‌های جنوبی و شرقی آن و ديگر قسمت‌ها در حدود 20 هزار متر مربع وسعت دارد.

از مناطق ديدنی اين مسجد، شبستان جنوبی است كه دارای 48 ستون سنگی يكپارچه با مساحتی در حدود 5 هزار متر مربع است و منبر چهارده پله‌ای يكپارچه از سنگ مرمر از زيبايهای قسمت شبستان می‌باشد در منابع آمده است كه به فرمان كريم خان اين سنگ از مراغه به شيراز آورده شد.

در شبستان‌های جنوبي و شرقي و در دو ايوان بزرگ شمالي و جنوبي و در دهليز ورودي مسجد كتيبه هايی نوشته شده است كه نشان دهنده تاريخ بنای ساختمان و تعميراتی كه در آن شده می‌باشد بر اساس اين كتيبه‌ها تاريخ پايان بنای مسجد سال 1187 هجری قمری است.

صحن مسجد وكيل بيش از 4 متر وسعت دارد و تماماً با تخته سنگ‌های بزرگ فرش شده است. در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده كه به طاق مرواريد معروف است و در دور اين طاق با قلم درشت و خط ثلث عالي يكی از سوره‌های قرآن به صورت هلالی نوشته شده است.

در دو طرف اين طاق، هشت طاق كوچك ديگر وجود دارد در طرف مشرق و مغرب صحن مسجد نيز ايوان باريكي است كه جلوی هريك يازده طاق ضربی زده شده است.

روبروی طاق شمالی در سمت جنوب طاق بلند و مرتفعی تعبيه شده و طرفين آن به مانند طاق روبرو می باشد.

اهميت مسجد وكيل به جزء وسعت زياد آن در تاريخ هنر و معماری ايران به لحاظ چند ويژگی می‌باشد .

نخست كاشی كاريهای زيبای اين مسجد در قسمت‌های مختلف آن است اگر چه اصل اين كاشی كاری‌ها به دوره زنديه تعلق دارد اما پس از آسيب ديدن در اثر زلزله كاشی كاريهای آن در زمان سلطنت فتحعلي شاه به صورت فعلي در آمد و در طي چند دهه اخير نيز مجدداً قسمت‌هایی از كاشی كاری مسجد وكيل مرمت شد.

دوم ستون‌های شبستان جنوبی مسجد وكيل می‌باشد اين 48 ستون از سنگ يكپارچه و با خطوط مارپيچ ساخته شده و كوچكترين اختلافی بين آنها وجود ندارد كه در نوع خود از نظر حجاری يك شاهكار به شمار می‌آيد .

سوم منبر يكپارچه از سنگ مرمر قسمت شبستان اين مسجد می باشد، و چهارم حوض وسيع مسجد وكيل است كه سنگ‌های آن يكپارچه و در نوع خود بی‌نظير است.

"در سال 1311 مسجد وكيل در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است"

انتهای پیام/