به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران؛ منابع مختلف، جمعیت شیعیان عربستان را بین ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت کل این کشور، تخمین میزنند. اکثریت شیعیان عربستان، شیعه دوازده امامی هستند که بیشتر در منطقه الشرقیه، یا همان استان شرقی زندگی میکنند. استان شرقی، استانی است که شیعیان به لحاظ جمعیتی اکثریت غالب را تشکیل داده و از نظر اقتصادی، بزرگترین منطقه نفتی با گستردهترین تأسیسات پالایش نفت و محصولات متعدد کشاورزی در عربستان است. درحالیکه تعداد کمی از شیعیان در دمام، مرکز استان شرقی، ساکن هستند.
چندی پیش مسلمانان شیعه در عربستان از حکومت سعودی خواستند تا پس از سالها نسبت به آزادی شیعیان از زندانها اقدام فوری کند.
در طوماری که توسط شیعیان شهر الخبر در استان ریاض امضا شده، آمده است: مدت زندانی بودن این افراد به نحوی زیاد بوده که اکنون، بیشتر زندانیان بیش از 50 سال سن دارند و وضعیت مطلوبی ندارند. در این بیانیه خطاب به سعودیها آمده است: از حکومت میخواهیم که هر چه سریعتر بستگان و خویشاوندان ما را که سالهاست در زندانهای عربستان هستند، آزاد کند.
اعمال محدودیتهای شدید برای شیعیان در عربستان در حالی صورت میگیرد که گرویدن به تشیع طی سالهای اخیر در این کشور، افزایش قابل توجهی داشته است.
در ادامه بیانیه، با اشاره به محدودیتهای مذهبی بیشمار سعودیها برای شیعیان این کشور آمده است: از دولت عربستان میخواهیم مساجدی که نیروهای شرطه آنها را بستهاند، دوباره بازگشایی شود و حکومت سعودی به شیعیان اجازه برگزاری نماز جماعت را بدهد.
نایف عبدالعزیز وزیر کشور وقت عربستان سعودی، پیش از این با بازگشایی مساجد شیعیان مخالفت کرده است.
برخورد نامناسب عربستان با شهروندان شیعه خود در حالی است که شهروندان اهل سنت ایران با آزادیهای مذهبی در کشورشان زندگی میکنند و از مساجد زیادی در شهرهای سنینشین برخوردارند. اهل تسنن، شیعیان را برادران دینی خود میدانند اما این مسئله همواره با ناخشنودی عربستان همراه بوده و دولت سعودی تلاش کرده این مناسبات را به هم بزند.
شیعیان که با جمعیتی در حدود 4 میلیون نفر، 15 درصد جمعیت عربستان سعودی را تشکیل میدهند، قربانیان تبعیضی هستند که توسّط مقامات سعودی تقریباً در همۀ زمینهها اعمال میشود؛ از خدمات عمومی و رویۀ اجرای قانون از سوی سازمانها گرفته تا بیحُرمتی به حقوق مذهبیشان. در ریاض باور بر این است که در پشت آشوب شیعیان در این کشور، تهران قرار دارد که در پیِ سست کردن پایههای رژیم حاکم آل سعود است و بر موج جداییطلبی در مناطق عمدتاً شیعهنشین دامن میزند. عربستان سعودی بر این باور است که هدف نهایی ایران تلاش برای جداکردن استان شرقی این کشور و تشکیل نوعی کنفدراسیون از شیعیان عرب شامل بحرین و جنوب عراق بوده که در سایۀ حمایت ایران قرار بگیرند.
در بستری تاریخی جمعیت شیعیان در مناطق شرقی عربستان سعودی و نواحی متمرکز شدند که مهمترین حوزههای نفتی در آنها قرار دارد و در این مناطق اکثریت جمعیت را تشکیل میدهند. اگر یک شورش مسلحانه شیعی آغاز شود ، ضربهای جدی بر اقتصاد عربستان سعودی خواهد بود چرا که 90 درصد درآمد صادرات این کشور را نفت و فرآوردههای آن تشکیل میدهد.
تحلیلگران شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس معتقدند که ایران کاملاً قادر به سازماندهی چنین امری است.
مسائل حل نشده شیعیان دلایل جدی دارد؛ سرسختی مفتیهای وهابی، حذف مراجع شیعه از شورای عالی علما و دیدگاه سعودی به ایران به عنوان یک دشمن استراتژیک. ورود شیعیان به جامعۀ سعودی امکانپذییر نخواهد بود مگر این وضعیّت اساساً دچار تغییر گردد. اما برای تحقّق این امر، ریاض نیازمند آن است که شیعیان را بدون هیچگونه تبعیضی وارد نظام اجتماعی- سیاسی کشور کند.
شاید شكل گيری هويت دوگانه شيعيان عربستان تا حد بسيار زيادی به عوامل فرهنگی، مذهبی وسياسی وابسته است.
در عربستان سعودی معيار تعيين هويت متفاوت است، زيرا معيارهايی مانند منطقه سكونت (به عنوان مثال حجاز، عصير، شرقيه)، دين يا فرقه (فرقه هاي اصلی : شيعيان، اهل تسنن و شاخه های فرعي : حنبلي وهابی، جعفری، اسماعيلی، مالكی و شافعی) و يا قبيله (عنيزه، شمار،قحطان، غميد و غيره) می توانند معيار تعيين هويت قرار گيرند، با وجوداين ممكن است هويت برخی گروهها با لحاظ همه اين ويژگیها تعيين شود، نظير شيعيان اسماعيليه.
به طور كلی مردم مايلند بيش از يك معيار برای تعيين هويت آنها به كار رود، از اين رو ممكن است برای معرفی خود چند ويژگی اعم از قبيله،خاندان، كشور، منطقه، شهر، دين، مذهب، حزب و غيره را به كار ببرند.
همواره انتخاب معيار تعيين هويت شخص متاثر از شرايط است. گاهی شخص فقط يك ويژگی را ملاك تعيين هويت خود قرار میدهد، زيرااين ويژگی مختصات منحصر به فرد و خاص وی را كاملا بر میتاباند.وقتی دو گروه با يكديگر روبرو میشوند، هويت اهميت بسياری پيدا می كند. به عنوان مثال پافشاری وهابيون در تحميل عقايد خود به ديگران موجب شده گروه های ديگر هويت آنان را بپذيرند و از آنان پيروی كنند. در اين مورد هويت شيعيان در مقابل و عليه هويت وهابيون است.
انتهای پیام/