چرا حجاج خلاف جهت عقربه‌های ساعت طواف می‌كنند؟
یكی از احكام حج آن است كه حاجی باید در هنگام طواف جانب چپ بدنش به سمت كعبه باشد. سمت چپ قرار دادنِ كعبه یكی از واجبات طواف است كه ترك عمدی یا سهوی آن موجب باطل شدن طواف می‌شود.
به گزارش خبرنگار قرآن و عترت باشگاه خبرنگاران، احكام و دستورهای اسلامی هر یك راز و رمزهایی دارد كه دستیابی به آنها انسان را در اعتقادات دینی قوی‌تر و راسخ‌تر می‌سازد. بسیاری از این اسرار و معارف از زبان معصومین علیهم السلام در روایات و احادیث دینی نقل شده و برخی نیز به تدریج با گسترش علم و دانش بشری كشف گردیده است.
در این میان مناسك و اعمال حج یك مجموعه رمز آلود است كه هر یك از فروع آن دارای اسرار نهفته ای است. یكی از احكام حج آن است كه حاجی باید در هنگام طواف جانب چپ بدنش به سمت كعبه باشد. سمت چپ قرار دادنِ كعبه یكی از واجبات طواف است كه ترك عمدی یا سهوی آن موجب باطل شدن طواف می‌شود.
عالمان علوم دینی و تجربی هر یك فلسفه و اسرار خاصی را برای آن برشمرده اند كه ذیلا برخی از آنها را ملاحظه می‌كنید:
برخی گفته اند: علت این كه كعبه باید در جانب چپ طواف كننده باشد آن است كه این حالت ناظر به این حقیقت است كه فرد می‌باید با توجه به معنا و حقیقت طواف، سمت چپ بدن خویش را كه نماد اعتقاد و عملكرد اصحاب شمال (یسار) است، به طرف كعبه محصور و محدود كند و راه را بر بینش و روش باطل شیطان ببند. [۱]
چرا كه از برخی احادیث استفاده می‌شود كه سمت چپ، نماد دشمنی و مخالفت با ولایت اهل بیت محسوب می‌شود. مانند این حدیث كه كه در ذیل آیه «هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ» (سوره بلد، آیه ۱۹) بیان گردیده كه می‌فرماید: «الْمَشْأَمَةُ أَعْدَاءُ آلِ مُحَمَّد: اصحاب شمال، دشمنان آل محمّد می‌باشند» (تفسیر القمی، ج ۲، ص ۴۲۳) و نیز روایت شده است كه رسول خدا خطاب به نقض كنندگان عهد فرمودند: «أَخَذْتُمْ بَعْدِی ذَاتَ الشِّمَالِ وَ ارْتَدَدْتُمْ عَلَی أَعْقَابِكمْ الْقَهْقَری: شما بعد از من به سمت چپ منحرف شده و با سیر قهقرایی، به بینش قبل از هدایت خود بازمی گردید.» (امالی، شیخ طوسی، ص ۹۴)
برخی دیگر گفته اند: علت آن كه سمت چپ باید به سمت كعبه باشد آن است كه: طواف ملائكه در بیت المعمور به سمت چپ است. یا به این دلیل است كه گردش اجزای تمام اشیا و اجرام آسمانی به سمت چپ است و یا این كه جهت طواف به سمتی است كه قلب انسان در آن سمت است؛ چون كعبه قلب زمین است. [۲]
برخی محققان: با بررسی عوامل فیزیكی علل دیگری را در این باره طرح كرده اند از جمله این كه دكتر حسین اردكانی، دكترای علم فیزیك و از شاگردان پروفسور حسابی می‌گوید: هر آنچه در شارع مقدس وجود دارد دارای مبنای علمی است به طوری كه در اعمال حج آمده است كه جهت حركت برای طواف به سمت چپ و خلاف جهت عقربه‌های ساعت باشد یا اینكه اكثر مراجع تقلید می‌گویند كه بهتر است در ناحیه در خانه خدا تا مقام ابراهیم طواف انجام شود.
تمام اینها از نظر علم فیزیك قابل اثبات است. در نیمكره شمالی كه خانه خدا واقع شده است وقتی هر ذره یا جسمی خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخد، پنج نیرو به آن وارد می‌شود كه جمع این نیروها و انرژی‌ها به سمت داخل است. در بحث طواف هم همین است، ذرات در اینجا انسان‌ها هستند و مجموع این نیروها نیز به سمت مركز كه همان خانه خداست هدایت می‌شود.
اگر در طواف، چرخش به سمت راست انجام می‌شد در علم فیزیك آمده است كه گریز از مركز رخ می‌داد و طبق قانون فیزیك ذرات كه در اینجا انسان‌ها هستند به سمت بیرون پرتاب می‌شدند و نیروی آنها به سمت مركز كه همان خانه خداست هدایت نمی‌شد.
حالا اگر خانه خدا در نیمكره جنوبی واقع می‌شد حتماً در دین ما تأكید بر این می‌شد كه باید در جهت عقربه‌های ساعت یعنی به سمت راست، طواف خانه خدا انجام شود.
درباره تأكید بر طواف بین در خانه خدا و مقام ابراهیم باید گفت هر جسم متحركی كه حركت دورانی دارد اگر شعاع كم شود، سرعت آن به طور ناخودآگاه زیادتر می‌شود و تمایل و تمركز آن به سمت داخل و مركز بیشتر می‌شود به همین دلیل اكثر مراجع می‌گویند كه در این فاصله طواف خانه خدا انجام شود چون با این تمركز، صعود و عروج رخ می‌دهد.
پی نوشت:
[۱] نمادها و رمزوارههای حج (نشانه های الهی در سرزمین وحی)، مجتبی شریفی.
[۲] چهار صد و شصت نكته نورانی درباره حج، رحمان یوسف پور.
منبع: hajj.ir
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
«سوجان»، یادآور سریال «پس از باران» است
روایتهایی دردناک از خشونت علیه کادر درمان؛
خشونت علیه کادر درمان، ریشهها و دلایل
