باشگاه خبرنگاران گزارش می‌دهد؛
وقتی ناگهانی اعصاب تیک تیک می‌کند
پرش پلك يا تكان خوردن ناگهانی انگشتان نشانه هايی است كه اغلب مردم آن را بروز تيك عصبی مي دانند اما تيك ها به اين موارد خلاصه نمي شود.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران، فردی را دیده اید كه گوشه ی چشمش می پرد یا انگشتش تكان می خورد و شما با خود می گویید لابد تیك عصبی دارد! اما براستی تیك چیست؟ آیا هر عمل غیر ارادی حركتی را می توان تیك عصبی دانست؟حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران، تیك را اینگونه تعریف می كند: تیک های عصبی از رفتارهای حرکتی هستند که در کنترل فرد نیست که ناخواسته اتفاق می افتد ولی به عنوان عادت محسوب نمی شود.
اما وقتی صحبت از تیك می شود خیلی‌ها فقط به حرکات جسمی فکر می‌کنند و باور دارند تیک محدود به حرکات جسمی است. در صورتی که تیك های حركتی تنها گونه ای از انواع تیك های عصبی هستند.
75 درصد كودكان به تیك مبتلا می شوند!
تیک‌ها را به طور كلی می‌توان به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم کرد كه حرکات چشم مانند چشمک‌زدن یا حرکات سریع سر و گردن نمونه‌هایی از تیکهای حرکتی ساده هستند که معمولا از قسمت سر و صورت شروع می‌شود و بتدریج میتواند به قسمت‌های دیگر بدن نیز برسد. اما حرکاتی مانند خودزنی و پرش‌های ناگهانی در گروه تیکهای پیچیده حرکتی قرار می‌گیرد.
اما پزشكان دسته بندی دقیق تری را برای این بیماری در نظر گرفته اند: دسته اول تیك‌های ساده گذرا هستند كه در كودكی بسیار شایع‌اند و معمولاً پس از یك سال خودبه‌خود بهبود می‌یابند و عمدتاً نیاز به درمان ندارند. تیك‌های حركتی معمول كه اغلب در حدود ۳ و نیم سالگی شروع می‌شوند، به كودكان كمك می‌كنند تا انرژی عصبی را آزاد كنند. ۷۵ درصد از كودكان، این نوع تیك را در عرض ۶ ماه پشت سر می‌گذارند.
اما تیك‌های مزمن تیك هایی هستند كه بیش از ۱۲ ماه ادامه یابد. این تیك ها پایدار هستند و معمولاً انقباض ماهیچه در آنها بیش از حد و بسیار شدید است. این تیك‌ها مشخصاً به صورت حمله‌های دوره‌ای هستند و غالباً شدت آنها ماه به ماه، روز به روز یا حتّی ساعت به ساعت تغییر می‌كند. این دسته از تیك ها ممكن است در هر سنّی پدیدار شوند، اما اغلب در كودكی شروع می‌شوند. درمان در اكثر موارد لازم نیست. باید به بیمار توضیح داد كه این اختلال اهمیتی ندارد.
تیك‌های ساده یا متعدد مداوم نیز گونه دیگری از این بیماری است كه معمولاً از كودكی یا نوجوانی و قبل از ۱۵ سالگی آغاز می‌شود. در بسیاری از موارد تیك‌های موردی روی می‌دهد، اما بهبود كامل در خاتمه نوجوانی رخ می‌دهد.
دسته چهارم این بیماری، سندرم تیك‌های حركتی و صوتی متعدد مزمن است. این سندرم به نام پزشك فرانسوی‌ای كه نخستین‌بار این بیماری را توصیف كرد، "سندرم ژیل دولا توره" نامیده می‌شود. این اختلال معمولاً همراه با تحریك‌پذیری و وسواس است كه میتواند موجب رانده شدن فرد از اجتماع شود و این واكنش‌های اجتماعی منفی میتواند فرد را به افسردگی دچار كند و حتّی در بعضی مواقع او را به سوی خودكشی نیز سوق دهد.
تیك‌های توره درصورت عدم درمان می‌توانند به حالتی مزمن در فرد تبدیل شوند.در این افراد حركات لب و دهان‌شان به گونه‌ای هست كه انگار حرف‌های ركیك به زبان می‌آورند، در صورتی كه این طور نیست.بجز تیك‌های گذرا در سایر تیك‌های عصبی احتمال بازگشت وجود دارد.
ابراهیمی مقدم اذعان داشت: ساده ترین تیک ها، تیک های چشمی هستند که معمولا پلک فرد می پرد و همچنین تیک های آوایی که صوتی و یا به صورت صاف کردن صدا نشان داده می شود.
وی ادامه داد: دسته دیگر تیک ها در عضلات بدن نمایان می شود که شکستن قلنج به طور مرتب و یا انداختن شانه ها به طور مرتب از تیک های عضلات بدن است.
وی تصریح کرد: دسته دیگر تیک ها ترکیبی از یک تیک هاست که اصولا تیک های عصبی با استرس و عوامل فشارآفرین آغاز می شود.
چرا دچار تیك عصبی می شویم؟
یک در مردها سه برابر بیشتر از زن هاست و تیکهای مزمن بیشتر بین سنین شش تا دوازده سالگی دیده می شود.
آزادنیا، روان شناس، با بیان اینکه علل ایجاد تیک مختلف است، اظهار کرد: بیماری‌های ارثی، عارضه برخی عفونت‌ها، عارضه برخی داروهای ضدتشنج و جنون، عارضه مسمومیت و سکته‌های مغزی و ضربه مغزی از علل ایجاد تیک در افراد است.
معمولا وقتی کسی دچار تیک می‌شود بیماری‌های جسمی را نادیده گرفته و تصور نمی‌کند مشکلات فیزیکی هم میتواند در ایجاد این تیک‌ها موثر باشد. در صورتی که علاوه بر زمینه ژنتیکی که در بروز این بیماری موثر است، برخی بیماری‌های جسمی مانند درگیری ارگان‌های خاصی در مغز هم میتواند در ایجاد تیک نقش داشته باشد. علاوه بر این، استفاده از مواد خاصی مانند محرک‌ها و آمفتامین‌ها هم در این زمینه موثر است.
درگیری های فكری و اختلالات عصبی نیز از جمله عوامل ایجاد تیك های عصبی است كه معمولا باعث بروز نوع خفیف این بیماری در افراد می شود.
تیك را درمان كنید!
در صورت بروز انواع تیك ها و تداوم آن حتما به پزشك متخصص مغز و اعصاب مراجعه كنید. چراكه تیك ها می توانند نشانه یا عامل بیماری دیگری باشند.
حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس خاطرنشان کرد: کمبود بعضی یون ها مانند منیزیم در به وجود آمدن تیک ها نقش دارد و برای پیشگیری از تیک های عصبی از املاح معدنی باید استفاده کرد.
کاهش استرس، درمان بیماری‌های همراه با تیک مانند بیش‌فعالی و وسواس در درمان علائم تیک موثر هستند. همچنین در مواردی که عملکرد فرد به علت بروز تیک عصبی مختل شود، درمان دارویی صورت می‌گیرد.
سحر انصاری، روانپزشک در این باره اظهار داشت: معمولا هدف از درمان تیک، قطع کامل آن نیست، چون چنین شرایطی ممکن است عملی نباشد. بنابراین هدف این است که با وجود چنین حرکات و تیک‌هایی، فرد زندگی و عملکرد نرمالی داشته و زندگی‌اش مختل نشود.
وی ادامه داد: علاوه بر دارو درمانی برای بهبود تیک‌ها، روان درمانی نیز بسیار مهم و قابل توجه است. به این معنی که خانواده و خود فرد باید آموزش‌های لازم را در این زمینه کسب کنند تا مشکلات‌شان به حداقل برسد.
وی افزود: درباره تیکهای خفیف که اختلالی در کارکرد فرد ایجاد نمی‌کند، فقط لازم است بیمار را کنترل کنیم و مراقبش باشیم که اگر تیک شدت یافت، درمان را آغاز کنیم.
به هر حال مشاهده هر گونه علائم غیر طبیعی میتواند نشانی از یك بیماری باشد كه لازم است در اسرع وقت با پزشك مربوطه در میان گذاشته شود و از اقدام خودسرانه برای درمان آن اكیدا خودداری شود.
گزارش از سجاد صابری
انتهاي پيام/
