بدرود بیگانه-86
معادل فارسی کلمات «پیروکلاستیک»، «الکترون گانفیگوریشن» و «دکوراتور» چیست؟
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معادل فارسی کلمات «پیروکلاستیک»، «الکترون گانفیگوریشن» و «دکوراتور» را کلمات «آذر آواری»، «آرایش الکترونیکی» و «آرایه‌گر» قرار داده است.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ زبان فارسی تنها در زمینه حروف تغییر نکرد، بلکه این مسئله در زمینه اسم نیز دیده می‌شود. البته تغییرات اسم‌ها در فارسی دری تاحدی نیست، که نتوان کلمه را تلفظ کرد یا معنای آن را دریافت. فارسی‌زبانان امروز نیز می‌توانند، کلمات زبان فارسی دری را دریابند. به کار نرفتن و متروک‌شدن کلمات زبان فارسی در شکل‌های مختلفی اتفاق می‌افتد. گاهی معنای یک کلمه متروک می‌شود، به عنوان مثال کلمه «خط» در معنای سابق خود و در ترکیب با «خال» به کارنمی‌رود. آنگونه که حافظ می‌گوید:
به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل
لطیفه‌های عجب زیر دام و دانه توست
در این‌گونه کلمات با تغییر معنای کلمه روبرو هستیم. گاهی کلمه دیگر در زبان فارسی کاربرد ندارد. البته این اتفاق برای تمام کلمات زبان فارسی اتفاق نیفتاده است. این مسئله با تحولات اجتماعی و سیاسی هر دوره ارتباط دارد.
1- «پیروکلاستیک» (pyroclastic): معادل آن را کلمه «آذر آواری» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان فارسی به مواد سنگی آواری حاصل از انفجار آتشفشانی گفته می‌شود. این کلمه از ترکیب دو اسم ساخته شده است. کلمه «آذری» از ترکیب کلمه «آذر» ماه نهم سریانی و «یاء» نسبت ساخته شده است. این کلمه در زبان فارسی به همین معنا کاربرد دارد. کلمه «آواری» نیز از ترکیب اسم و «یاء» نسبت ساخته شده است. این معادل در زبان فارسی به کارنمی‌رود به دلیل آنکه تطابق معنایی آن به راحتی فهمیده نمی‌شود. از طرف دیگر قرار گرفتن این دو کلمه در کنار یکدیگر سبب گنگ‌بودن مفهوم آن می‌شود. شاید کاربرد «سنگ آواری» روان‌تر از کلمه معادل باشد.
2- «الکترون گانفیگوریشن» (electron configuration): معادل آن را کلمه «آرایش الکترونیکی» وضع کرده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به توزیع الکترون‌ها بین اوربیتال‌های اتمی یک عنصر اتلاق می‌شود. این کلمه از ترکیب دو اسم و «یاء نسبت» ساخته شده است. کلمه «آرایش» از بن فعل «آراستن» و «ش» مصدری ساخته شده است. کلمه «الکترونیکی» نیز کلمه‌ای لاتین است که در زبان فارسی تلفظ آن تغییر کرده، این تغییر تلفظ، کلمه را با کلمه لاتین متفاوت کرده است. این معادل در زبان امروز به دلیل قابل فهم بودن معنای کلمه به کار می‌رود.
3- «دکوراتور» (de corateur): معادل آن را «آرایه‌گر» ساخته‌اند. این کلمه در زبان فارسی به شخص تزئین‌کننده مکان یا اشیا اطلاق می‌شود. در ساخت این کلمه از ترکیب اسم و پسوند «گر» استفاده شده است. این کلمه در زبان فارسی به کارنمی‌رود، به دلیل آنکه نباید این پیشوند را برای هر کلمه‌ای استفاده کرد. به جای آن کلمه «نقش‌بند» در زبان فارسی وجود دارد. این کلمه از نظر معنایی با کلمه معادل و لاتین تفاوت چندانی ندارد و از طرف دیگر نمی‌توان قرابتی میان این کلمه و کلمه «آرایشگر» یافت.
انتهای پیام/
